Gdzie szukać dotacji na założenie firmy

Na polskim rynku dostępne są dotacje dla bezrobotnych, zarówno współfinansowane z unijnego Europejskiego Funduszu Społecznego, jak i wyłącznie z polskiego Funduszu Pracy. Dla niepełnosprawnych planujących „iść na swoje” środki za pośrednictwem urzędów pracy przekazuje również Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W przypadku unijnych funduszy przeznaczonych na uruchamianie działalności gospodarczej w większości pochodzą one z budżetu ogólnopolskiego programu „Kapitał Ludzki”, a w szczególności z dwóch działań. To działanie 6.2 „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia” oraz poddziałanie 8.1.2 „Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie”.

40 tys. zł i wsparcie pomostowe

W wyniku przeprowadzonych konkursów w ramach działania i poddziałania 6.2 i 8.1.2 dystrybucją funduszy dla bezrobotnych zajmują się m.in. powiatowe urzędy pracy (PUP), wojewódzkie urzędy pracy (WUP) i ich filie, a także firmy szkoleniowe. Po uzyskaniu funduszy wymienione podmioty realizują dla bezrobotnych pod różnorodnymi nazwami projekty, a ich uczestnicy przechodzą szkolenia i w większości przypadków otrzymują dotacje wynoszące czasami nawet 40 tys. zł.

Oprócz jednorazowych środków pomocowych, byli bezrobotni po zarejestrowaniu działalności mogą dodatkowo otrzymywać przez pierwszych 6 czy dwanaście miesięcy wsparcie pomostowe na opłacanie np. składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Wysokość miesięcznego wsparcia pomostowego nie może przekroczyć równowartości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu wypłacenia dotacji. Świeżo upieczeni przedsiębiorcy mogą także korzystać z doradztwa w zakresie efektywnego wykorzystania otrzymanych dotacji.

Na przykładzie Garwolina

Przykładowym miejscem, gdzie zarejestrowani bezrobotni mogą starać się o dotacje na uruchomienie działalności gospodarczej jest Powiatowy Urząd Pracy w Garwolinie, działający na terenie Mazowsza, (ul. Kościuszki 27, tel. 25 682-36-80, 682-38-70). Jest tam zarejestrowanych około 5 tys. bezrobotnych. Przez ostatnich kilka lat, urząd systematycznie pozyskuje dla bezrobotnych oprócz budżetowych środków, także unijne fundusze na ich szkolenia, staże i uruchamianie firm. Pod koniec maja tamtejsi bezrobotni już drugi raz w 2011 r. składali wnioski o przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej w ramach projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego „Przez Urząd Pracy znajdę pracę”.

Ponieważ nie we wszystkich grupach docelowych zostały wyczerpane budżety (dostarczono 160 wniosków), dlatego w czerwcu część garwolińskich bezrobotnych znowu mogła starać się o wsparcie współfinansowane z EFS. To szansa dla mężczyzn po pięćdziesiątce; osób niepełnosprawnych i kobiet. Podobnie, jak w poprzednich turach, mogli uzyskać na potrzebne zakupy i inwestycje maksymalnie 20 tys. zł.

Zdaniem pracowników PUP wypełnienie obowiązującego u nich formularza wniosku o dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest o wiele prostsze, niż w przypadku warszawskich wymagań w tym zakresie. Garwolińskie dotacje przysługują na uruchamianie większości działalności a ograniczenia w tym zakresie wynikają jedynie przepisów w zakresie pomocy de minimis (do tego rodzaju pomocy zalicza się wsparcie na uruchamianie firm), które wymienione są w rozporządzeniu KE nr 1998/2006 (patrz ramka). Przykładowo – jeden z garwolińskich bezrobotnych starał się o dotację na działalność polegającą na sprowadzaniu z zagranicy dużych paczek orzeszków ziemnych; przepakowywania ich w Polsce w mniejsze paczki i sprzedaży. Jego wniosek został jednak odrzucony, ponieważ unijne przepisy nie przewidują wsparcia de minimis na przetwarzanie lub wprowadzanie do obrotu produktów rolnych.

Bez większych przeszkód bezrobotni z Garwolina mogą natomiast uzyskiwać dotacje na m.in. uruchamianie sklepów spożywczych. W związku z przepisami o pomocy de minimis, dotację na zakup samochodu osobowego może dostać instruktor kategorii B, a nie otrzyma jej przedstawiciel handlowy. Ponadto pomoc finansowa na samochód przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy będzie on wykorzystywany na potrzeby własne i nie będzie służył do zarobkowego przewożenia innych ludzi i obcych towarów. Z wyjaśnień, jakie garwoliński PUP otrzymał z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego wynika niezbicie, że wsparcie na zakup lawety przysługuje właścicielowi zakładu mechanicznego tylko w takiej sytuacji, gdy wykorzystywana będzie do transportu zepsutych aut. Na przewóz innych samochodów lub odpłatne jej wypożyczanie – dotacja nie zostanie przyznana.

W Poznaniu 700 dotacji w ubiegłym roku

W Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu (ul. Stefana Czarnieckiego 9, tel. 61 834-56-40) dotacje dla zarejestrowanych bezrobotnych na rozpoczynanie działalności gospodarczej przyznawane są zarówno z budżetowych środków, jak i zasilanych unijnymi środkami. Jak informuje Zygmunt Jeżewski, dyrektor poznańskiego PUP, w 2010 r. udzielonych zostało około 700 dotacji na uruchamianie firm. Wiele wskazuje, że w 2011 r. ich liczba proporcjonalnie będzie zdecydowanie poniżej połowy ubiegłorocznych. Urząd Pracy przyjmuje wnioski o dotacje w określonych przedziałach czasowych, tj. kiedy pozyska środki w ramach polskich czy unijnych projektów. Informacje o naborach każdorazowo umieszczane są m.in. na internetowej stronie urzędu. Podobnie dzieje się z chwilą, gdy środki, którymi dysponują, zostaną zaangażowane i wnioski przestają być rozpatrywane.

Generalnie pozyskiwane przez urząd środki wykorzystywane są na staże i szkolenia osób bezrobotnych oraz na rozpoczynanie przez nich działalności gospodarczej. Zgodnie z regulaminem z 1 marca 2011 r. dotyczącym dotacji z polskiego budżetu na uruchamianie firm, o to wsparcie mogą wnioskować osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Poznaniu. Maksymalnie mogą otrzymać kwotę równą 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia, czyli około 20 tys. zł. Do korzystania z tej pomocy nie są jednak uprawnieni ci bezrobotni, którzy:
- w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku bezzasadnie odmówili przyjęcia pracy lub innej formy pomocy opisanej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- w okresie wspomnianych 12 miesięcy z własnej winy przerwali szkolenie, staż, wykonywanie prac społecznie użytecznych lub inną formę pomocy,
- otrzymali już z Funduszu Pracy lub z innych środków publicznych dotację na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej,
- posiadali wpis do ewidencji działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku,
- byli karani w ciągu 2 ostatnich lat za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu.

Ponadto pomoc z PUP przysługuje tym bezrobotnym, którzy w ciągu roku przed złożeniem wniosku podjęli szkolenie, przygotowanie zawodowe dorosłych, staż lub inną formę pomocy. Finansowa pomoc przyznawana jest na inwestycje i zakupy niezbędne do prowadzenia działalności. Nie można jej jednak przeznaczyć m.in. na zakup nieruchomości, zakup broni, remont, jeśli działalność będzie prowadzona w lokalu mieszkalnym; opłaty administracyjne, bankowe, skarbowe i reklamę w mediach. Kupno samochodu osobowego dopuszcza się jedynie w przypadku działalności gospodarczej polegającej na transporcie osób lub nauce jazdy.

Zagospodarowanie otrzymanych pieniędzy jest pod ścisłą kontrolą. W efekcie – w ciągu 40 dni od uruchomienia firmy beneficjeni muszą przedstawić oryginały i kserokopie zapłaconych faktur VAT i rachunków imiennych oraz załączonych do nich potwierdzeń dokonania zapłaty w przypadku płatności w formie przelewu lub za pobraniem. Jak czytamy w regulaminie - ,,nie dopuszcza się wydatkowania przedmiotowych środków na podstawie umowy kupna-sprzedaży, umowy o dzieło i umowy zlecenia, w związku z czym nie będą uwzględnione jako potwierdzenie wydatkowania środków rachunki wystawione w ramach powyższych umów”.

Zobacz w PROW-ie i Innowacyjnej Gospodarce

Oprócz wymienionych wcześniej rodzajów dofinansowania, o wsparcie na start zainteresowani mogą wnioskować także z dwóch działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, a mianowicie: „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” i „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”. O szczegółowych warunkach korzystania z tych dotacji można dowiedzieć się z Internetu (www-arimr.gov.pl) lub dzwoniąc pod numer 800-38-00-84. Najbliższe nabory wniosków o te dotacje zaplanowane są na drugą połowę 2011 r. W przypadku działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” pomoc wynosząca maksymalnie 100 tys. zł adresowana jest do osób, które rozwijają lub uruchamiają pozarolniczą działalność gospodarczą lub związaną z rolnictwem w zakresie produkcji lub usług na wsiach i miasteczkach zamieszkałych przez maksimum 5 tys. ludności.

Z kolei dofinansowanie na tworzenie mikroprzedsiębiorstw może wynieść nawet 300 tys. zł i przeznaczone jest również dla nowych podmiotów gospodarczych powstających na wsiach i w małych miasteczkach. Kolejną szansę na wsparcie nowej działalności gospodarczej stwarza także program „Innowacyjna Gospodarka”. Dotyczy ona projektów polegających na świadczeniu e-usługi, przy czym projekty te mogą obejmować wytworzenie produktów cyfrowych koniecznych do świadczenia e-usługi.

Dotacje na tego typu przedsięwzięcia zakłada działanie 8.1 „Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej”. Tę pomoc przewidziano dla mikroprzedsiębiorców lub małych przedsiębiorców, którzy złożą wniosek o udzielenie wparcia nie wcześniej niż w dniu wpisu przedsiębiorcy do Krajowego Rejestru Sądowego lub Ewidencji Działalności Gospodarczej i nie niż później niż przed upływem roku, licząc od dnia wpisu.

*Coraz mniej pieniędzy na wsparcie Zygmunt Jeżewski, dyrektor PUP w Poznaniu: * - Środki, jakimi dysponujemy w tym roku są bardzo ubogie, w porównaniu z rokiem ubiegłym. W efekcie pomocą może być objęta jedna trzecia zainteresowanych w porównaniu z liczbą beneficjentów z 2010 r. Z budżetu otrzymaliśmy 8 mln zł, a w tym samym czasie ubiegłego roku dysponowaliśmy kwotą 16 mln zł. Warto również zaznaczyć, że do końca roku 2010 dysponowaliśmy kwotą prawie 30 mln zł. To jest zasadnicza różnica. Oprócz budżetowych środków w 2011 r. mamy również 4 mln zł na realizację projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.

Między innymi te środki przeznaczamy na uruchamianie firm. Problemy, jakie mają bezrobotni zainteresowani pozyskaniem środków na uruchomienie firm, najczęściej dotyczą koncepcji planowanego biznesu gwarantujących im przynajmniej rok funkcjonowania na rynku. Jest to związane z biznesplanem, konkurencją na rynku i ogólnie możliwością funkcjonowania zarobkowego. Ponadto o dotację trudno jest osobie, która nie ma lub nie przedstawiła we wniosku zabezpieczeń dotyczących ewentualności zwrotu dotacji. To są środki publiczne, które my dajemy na rozpoczęcie działalności, ale z drugiej strony musimy mieć gwarancję, że w przypadku jakiś niepowodzeń lub złego wykorzystania pomocy, uda się nam odzyskać te środki.
Dla czterech powiatów
Mniej więcej na przełomie września i października 2011 r. filia w Ostrołęce Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie (tel. 29 760-30-70; ostroleka@wup.mazowsze.pl) rozpocznie rekrutację chętnych do kolejnego projektu przewidującego dotacje na rozpoczęcie działalności „Załóż firmę z WUP II”. Do udziału będą mogły zgłaszać się osoby z 4 powiatów woj. mazowieckiego: ostrołęckiego, makowskiego, przasnyskiego i ostrowskiego oraz z miasta Ostrołęka. Z pewnością informacje o tym naborze pojawią się na internetowej stronie ostrołęckiego WUP. Udział części zainteresowanych będzie szczególnie preferowany. Będą to bezrobotni (nie tylko zarejestrowani) z następujących grup: niepełnosprawni; powyżej 45 roku życia; z terenów wiejskich. Przewiduje się uczestnictwo 78 osób, spośród których wszyscy zostaną przeszkoleni w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i aż 70 słuchaczy otrzyma jednorazową dotację i wsparcie pomostowe (przez pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności).

Sektory bez wsparcia de minimis

Pomocy finansowej udzielanej na zasadach de minimis (pomoc publiczna udzielana przez państwo) nie uzyskają bezrobotni planujący działalność w sektorach:
1.Rybołówstwa i akwakultury.

1. Produkcji podstawowej produktów rolnych wymienionych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
2. Przetwarzania lub wprowadzania do obrotu produktów wymienionych w pkt. 2 gdy: - wysokość pomocy ustalana jest na podstawie ceny lub ilości takich produktów zakupionych od producentów surowców lub wprowadzonych na rynek przez podmioty gospodarcze objęte pomocą, - kiedy pomoc ma być przekazana w części lub w całości producentom surowców,

1. Związanych z wywozem za zagranicę produktów; tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub prowadzeniem działalności eksportowej.
2. Prowadzących do pierwszeństwa z korzystania z towarów krajowych w stosunku do zagranicznych.
3. Węglowym.
4. W zakresie zarobkowego transportu towarowego - na zakup pojazdów transportowych.

*Bezrobotni chętnie zakładają firmy Marek Mucha z PUP w Garwolinie: * - Rokrocznie występujemy zarówno o budżetowanie na dany rok, jak i dopasowujemy formy pomocy dla bezrobotnych, aby skutecznie prowadziły do redukcji stopy bezrobocia. Dla przykładu w ubiegłym roku przeprowadziliśmy badanie ewaluacyjne na lata 2008-2009 i dzięki temu wiemy, że na naszym terenie najskuteczniejszymi formami aktywizowania osób bezrobotnych są: staże oraz jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej. Ponieważ bardzo dobrze sprawdza się u nas zakładanie działalności gospodarczej przez osoby bezrobotne, postanowiliśmy, że w 2011 r. 109 osób będzie miało szansę uruchomić firmy przy pomocy unijnych środków. Tę możliwość stwarza projekt „Przez Urząd Pracy znajdę pracę” realizowany przez PUP w Garwolinie.

Olga Gajda, współpracowniczka ,,Funduszy Europejskich”, dziennikarka specjalizująca się w tematyce wsparcia dla firm