Japonia - kraj kwitnącej czy usychającej wiśni

Nie pomogły zapewnienia tokijskich władz o wdrożeniu kolejnego pakietu ratunkowego (600 miliardów jenów) oraz ustabilizowaniu bardzo wysokiego i tym samym niekorzystnego dla japońskiego eksportu kursu jena (obecny kurs jena w stosunku do dolara jest najwyższy od 13 lat). Wiele czołowych japońskich koncernów musiało lub będzie zmuszonych dokonać ostrej korekty prognoz (np. na każdym jenie płaconym więcej od dolara koncern Sony traci ok. 40 milionów dolarów).

Strach przed recesją

Większość inwestorów jest przeświadczona o dużym prawdopodobieństwie powtórki z tzw. kryzysu azjatyckiego z lat 1997/1998. Rosną obawy przed negatywnym wpływem recesji w regionie Azji Wschodniej, szczególnie w Korei, gdzie silnie zaangażowane są japońskie instytucje finansowe. Przeważa to obecnie nad pozytywnym aspektem związanym z minimalnym powiązaniem japońskich banków z amerykańskimi. Również podjęte działania zmierzające do wzmocnienia zaufania do japońskiego sektora finansowego, m.in. poprzez decyzję o podniesieniu górnej granicy pomocy państwowej dla sektora bankowego z 2 do 10 bilionów jenów, nie są w stanie zmienić pesymistycznych prognoz. A przecież rządowy plan ma pomóc bankom regionalnym w zachowaniu płynności i tym samym gwarantować dopływ kapitału do przeżywających trudny okres małych i średnich przedsiębiorstw.
Społeczny brak zaufania do miejscowych instytucji finansowych, skutkujący tym, że wielu pamiętających jeszcze kryzys lat 90. Japończyków, woli trzymać oszczędności w domu niż w banku, tylko potęguje negatywne odczucia.

Pozytywne skutki reformy

Faktem jest, że światowa recesja dotknęła Japonię zaledwie 6 lat po trwającej od 1992 do 2002 r. stagnacji związanej z nadmiernym zadłużeniem sektora bankowego i ekstremalnie wysokimi cenami na rynku nieruchomości. Przeprowadzone w jej wyniku reformy poskutkowały fundamentalną poprawą sytuacji finansowej banków i stabilizacją konsumpcji wewnętrznej.

Znaczącej poprawie uległa pozycja japońskich przedsiębiorstw, które dokonały istotnej racjonalizacji struktur organizacyjnych, dokonały skoku technologicznego i znacząco wzmocniły swój udział na światowych rynkach, w tym szczególnie na rynkach krajów wschodzących. Wynagrodzenia znajdują się na niższych poziomach niż w większości państw rozwiniętych, co dodatkowo korzystnie wpływa na końcowy koszt produktów. Tym samym stwarza to podstawę do względnie optymistycznego podejścia do Japonii jako „bezpiecznego portu”, w porównaniu z borykającymi się ze znacznie większymi problemami państwami kontynentu Północnoamerykańskiego czy strefy euro.

Tokijska giełda jest obecnie jedną z najtańszych na świecie, o czym świadczy m.in. fakt, że przeszło 70 proc. japońskich spółek jest notowanych poniżej wartości księgowej, a niektóre firmy, takie jak np. koncerny stalowe Nippon Steel oraz JFE, dzięki silnemu spadkowi cen surowców i tym samym zmniejszeniu kosztów produkcji, znacząco podniosły tegoroczne prognozy zysku. Ponadto w krótkim terminie pozytywny wpływ na giełdę powinna mieć planowana przez władze radykalna zmiana prawna mająca doprowadzić do ograniczenia, "krótkiej sprzedaży", która jest jednym z zasadniczych czynników spadków kursów.

Marcin Król

Wybrane fundusze inwestycyjne dostępne na polskim rynku lokujące część środków na rynku japońskim

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych funduszy