Kolejka do lekarza nie pozbawia becikowego
Kobieta, która została zbadana po dziesiątym tygodniu ciąży, może dostać zapomogę z tytułu urodzenia dziecka.
Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych gminy odmawiają wypłaty 1 tys. zł becikowego kobietom, które nie były pod opieką medyczną od dziesiątego tygodnia ciąży aż do porodu. Jeśli jednak powodem późnej wizyty u lekarza były kolejki, powinny dostać zapomogę. W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że matka nie może ponosić negatywnych konsekwencji długiego oczekiwania na wizytę.
Sprawa dotyczyła kobiety, która dostała się do ginekologa w 11. tygodniu ciąży. Na wizytę u lekarza czekała aż cztery tygodnie.
– Rejestrując się, podjęła wszelkie starania, by dochować ustawowych terminów – argumentowała sędzia Joanna Banasiewicz.
Odmówiono jej jednak prawa nie tylko do jednorazowej zapomogi (tzw. becikowego), ale także do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka. Aby otrzymać taki dodatek, trzeba dochować dziesięciotygodniowego terminu zgłoszenia do lekarza oraz spełnić restrykcyjne kryterium dochodowe. Obecnie jest to 539 zł miesięcznie w przeliczeniu na osobę.
W sprawę zaangażował się rzecznik praw obywatelskich. Zaskarżył decyzję, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał, że kobiecie należały się świadczenia. Gdańskie Samorządowe Kolegium Odwoławcze złożyło jednak skargę kasacyjną. Argumentowało, że aby uznać, iż kobieta pozostaje pod opieką lekarską, nie wystarczy zapisanie się do ginekologa. Rejestracja nie jest bowiem świadczeniem medycznym.
NSA oddalił skargę. Konstytucja przewiduje bowiem, że władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej kobietom ciężarnym. Nie powinny one ponosić negatywnych skutków oczekiwania na wizytę lekarską. O otrzymaniu becikowego powinna decydować data zgłoszenia się do lekarza.
– Inne rozstrzygnięcie sądu skłoniłoby rzecznika do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego – komentuje Lesław Nawacki, dyrektor w Biurze RPO. I dodaje, że warunek pozostawania pod opieką medyczną jest trudny do spełnienia także dla kobiet, które z przyczyn od siebie niezależnych, np. ze względu na wiek lub stan zdrowia, zbyt późno zorientowały się, że są w ciąży.
Zgodnie z orzecznictwem wojewódzkich sądów administracyjnych w takiej sytuacji organy powinny się zwrócić za przyzwoleniem wnioskodawczyni do lekarza sprawującego nad nią opiekę w czasie ciąży o udostępnienie dokumentacji medycznej i wyjaśnić wszystkie okoliczności zwłoki (sygn. IV SA/Po 580/13).
Katarzyna Wójcik