Kontrola IJHARS: za mało żółtek w majonezie

Co piąty słoik majonezu lub sosu majonezowego jest źle oznakowany. Faktyczny skład niemal jednej czwartej majonezów różni się od informacji podanych na opakowaniu. Zdaniem Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, która przeprowadziła kontrolę majonezów, to wynik dążenia producentów do obniżenia kosztów produkcji, przez co obniżana jest zawartość drogich surowców lub stosowane są tańsze zamienniki.

Jakość handlową majonezów i sosów majonezowych sprawdzono w sierpniu tego roku w zakładach 21 producentów na terenie 11 województw. Sprawdzano zarówno zgodność wyrobów z obowiązującymi przepisami oraz z deklaracją producenta zawartą na opakowaniu.

Z czego robią majonez?

Jakkolwiek nie stwierdzono uchybień w zakresie oceny organoleptycznej, czyli w wyglądzie, konsystencji, zapachu oraz smaku majonezów i sosów majonezowych, to nieprawidłowości odnośnie parametrów fizykochemicznych ujawniono aż w 23,5 procent badanych partii majonezów (w przypadku sosów wad nie stwierdzono).

W porównaniu z deklaracją producentów w składzie majonezów najczęściej brakowało żółtek. Inspektorzy IJHARS wykryli, że faktyczna ilość tego składnika była niższa od wskazywanej w recepturze we wszystkich skontrolowanych majonezach wysokotłuszczowych, w połowie majonezów niskotłuszczowych oraz w co trzecim majonezie stołowym.

Dodatkowo, w niektórych produktach poddanych ocenie stwierdzono także zawyżoną zawartość wody i substancji lotnych oraz nieprawidłową ilość tłuszczu, np. zawyżoną w majonezach niskotłuszczowych i zaniżoną w majonezie stołowym.

Według IJHARS stwierdzone niezgodności mogą wynikać z nieprzestrzegania receptur produktu, nieprawidłowego ich opracowania oraz z innych błędów popełnianych przez producenta podczas procesu technologicznego. Jednakże, mogą być również wynikiem świadomego działania producenta, który w celu obniżenia kosztów produkcji, zaniża zawartość droższych surowców, mających duży wpływ na jakość końcową produktu i decydujących o wyborze konsumenta lub dodatkowo stosuje tańsze zamienniki.

Opakowania wprowadzają w błąd?

Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 12 partii majonezów i sosów, co stanowi 20,7 procent wszystkich skontrolowanych produktów. Większość uchybień dotyczy nieuzasadnionego eksponowania cech towaru, które są obowiązkowe dla wszystkich artykułów spożywczych lub sugerowania niezgodnych z prawdą danych o gramaturze lub składzie.

I tak, inspektorzy jako najczęściej ujawnione wady w oznakowaniu majonezów i sosów majonezowych wymieniają:

• Umieszczanie na opakowaniu informacji o posiadanym systemie HACCP, wprowadzających konsumenta w błąd i sugerujących, że inni producenci nie posiadają systemu HACCP, podczas gdy każdy przedsiębiorca sektora spożywczego, z wyłączeniem produkcji podstawowej, jest zobowiązany do wdrożenia systemu HACCP.
• Stosowanie niewłaściwej wysokości cyfr i liter do określania ilości nominalnej towaru paczkowanego, tj. 3 mm zamiast 6 mm.
• Umieszczanie na opakowaniu zdjęć warzyw: pomidorów, ogórków i sałaty, wprowadzających konsumenta w błąd co do składu środka spożywczego.
• Brak wyszczególnienia wszystkich składników składnika złożonego, np. składników musztardy wchodzącej w skład majonezu lub składników majonezu wchodzącego w skład sosu.
• Brak podania procentowej zawartości składnika podkreślonego na opakowaniu środka spożywczego w formie graficznej, tj. jaja kurzego.
• Nieumieszczanie w jednym polu widzenia, nazwy środka spożywczego, daty minimalnej trwałości i zawartości netto.
• Brak podania na opakowaniu informacji o obecności w produkcie składnika alergennego (gorczycy).

Najwięcej nieprawidłowości w zakresie znakowania stwierdzono w przypadku majonezów (26,3 procent skontrolowanych partii), przy czym w tej grupie produktów najczęściej kwestionowano opisy umieszczane na opakowaniach majonezów niskotłuszczowych. Mniejszy procent nieprawidłowości w oznakowaniu wykazano w przypadku sosów majonezowych - 10 procent, przy czym nieprawidłowości dotyczyły tylko grupy sosów majonezowych bez dodatków.

Powrót kontroli fizykochemicznych

Na producentów, u których wykryto nieprawidłowości inspektorzy nałożyli kary pieniężne na łączna kwotę 2,2 tys. zł, w tym dwie po 600 zł z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów o nieodpowiedniej jakości handlowej oraz grzywnę 2 tys. zł z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów zafałszowanych. Ponadto, wydano 3 decyzje nakazujące poddanie się zabiegom prawidłowego znakowania oraz 2 decyzje zakazujące wprowadzenia do obrotu artykułów niespełniających wymagań jakości handlowej.
Kontrole jakości handlowej majonezów i sosów majonezowych są regularnie przeprowadzane od 2005 r. Parametry fizykochemiczne tych wyrobów były sprawdzane przez urzędników IJHARS dwa razy, w 2005 r. oraz podczas ostatniej kontroli w 2010 r. Pierwsza kontrola wykazała niewielki poziom nieprawidłowości w tym zakresie, dlatego też podczas kolejnych kontroli skupiono się głównie na prawidłowości znakowania opakowań. Jednakże, wyniki bieżącej kontroli, przeprowadzonej w trybie doraźnym, wykazały, iż jakość handlowa majonezów w zakresie parametrów fizykochemicznych uległa pogorszeniu.

Poziom nieprawidłowości w zakresie znakowania opakowań majonezów i sosów majonezowych w roku 2010 zmniejszył się w stosunku do wyników kontroli z lat poprzednich, natomiast nadal utrzymuje się na wysokim poziomie. W związku IJHARS zapowiada systematyczne sprawdzanie zarówno jakości produktów, jak i sposobu ich oznakowania.

Autor: ES