Mama na rynku pracy – świadczenia, urlopy. Co powinnaś wiedzieć?

Już od momentu zajścia w ciążę przysługują Ci szczególne prawa określone w Kodeksie Pracy. W okresie ciąży kobieta jest chroniona przed zwolnieniem z pracy. Oznacza to, że od momentu przedstawienia zaświadczenia lekarskiego poświadczającego ciążę, pracodawca nie może rozwiązać z Tobą umowy. Odnosi się to również do urlopu macierzyńskiego. Jednak tylko umowa o pracę na czas nieokreślony sprawia, że jesteś w pełni chroniona. W przypadku umowy na czas określony lub okres próbny, jeśli przepracowałaś więcej niż miesiąc, pracodawca jest zobowiązany przedłużyć umowę do końca ciąży. Niestety nie jesteś objęta ochroną przed zwolnieniem, jeśli pracujesz na podstawie umowy na zastępstwo, umowy zlecenie i o dzieło, a także kiedy firma ogłosi upadłość.

Jeśli jesteś w ciąży, nie możesz pracować więcej niż 8 godzin dziennie, a także w godzinach nocnych. Jeżeli Twoja praca dotychczas tego wymagała, pracodawca musi przenieść Cię na inne stanowisko, nie zmniejszając jednocześnie kwoty wynagrodzenia. W tym okresie masz również prawo do 270 dni zwolnienia chorobowego, które jest płatne 100%. Gdy pracujesz w czasie ciąży, możesz wykonać badania specjalistycznych w godzinach pracy. Jednak tylko wtedy, gdy nie jest to możliwe w innym terminie, na przykład godziny otwarcia przychodni pokrywają się z twoimi godzinami pracy. *Urlop macierzyński i urlop dodatkowy *

Urlop macierzyński przysługuje Ci, gdy jesteś zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Urlop macierzyński trwa:

-20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka

- 31 tygodni gdy się urodzą bliźniaki,

- 33 tygodnie w przypadku urodzenia trojaczków,

- 35 tygodni przy urodzeniu czworaczków,

- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięcioraczków i więcej dzieci.

Poza tym możesz skorzystać z urlopu dodatkowego, który jednak nie może trwać dłużej niż 2 tygodnie. Należy pamiętać, że musi się on rozpocząć bezpośrednio po zakończeniu obowiązkowego macierzyńskiego. Najlepiej 7 dni przed zakończeniem urlopu podstawowego złożyć wniosek u pracodawcy. Jest to czysta formalność, ponieważ pracodawca ma obowiązek udzielić nam dodatkowego macierzyńskiego.

Jeszcze przed porodem możemy wykorzystać, co najmniej dwa tygodnie podstawowego urlopu macierzyńskiego. W tym przypadku po porodzie skorzystamy z urlopu pomniejszonego o wykorzystane dni.

Po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, możemy go przerwać, a niewykorzystane dni „oddać” ojcu dziecka na urlop tacierzyński. Jeśli na przykład: przysługuje nam 20 tygodni urlopu, a po 16 chcemy wrócić do pracy, 4 tygodnie urlopu macierzyńskiego zostaną udzielone ojcu dziecka. Poza tym mamy możliwość powrotu do pracy w czasie urlopu dodatkowego. Jednak nie w większym wymiarze niż pół etatu. Przysługuje nam wtedy prawo do pełnego zasiłku i wynagrodzenie za wypracowane godziny. Jednak po powrocie do pracy okres ochronny wygasa. W przypadku umowy na czas określony pracodawca może rozwiązać z nami umowę bez podania przyczyny.

Jeżeli po powrocie do pracy karmisz piersią, przysługują Ci przerwy na karmienie dziecka: dwie po pół godziny, w przypadku jednego dziecka i dwie po 45 minut w przypadku bliźniaków, i więcej dzieci. Mogą być one udzielane łącznie i są wliczane w czas pracy.

Jeśli Twój staż pracy wynosi więcej niż 6 miesięcy, możesz wziąć urlop wychowawczy. W czasie tego urlopu obejmuje nas ubezpieczenie rentowne, emerytalne i zdrowotne. Na wychowawczym można przebywać do momentu ukończenia przez dziecko czwartego roku życia. W tym czasie można podjąć zatrudnienie, jednak w wymiarze godzin nie utrudniającym opieki nad dzieckiem. W tym okresie również jesteśmy chronione przed zwolnieniem z pracy.

W ciągu roku przysługują Ci dodatkowe dwa dni urlopu opiekuńczego na dziecko, które nie ukończyło czternastego roku życia.

Zasiłek rodzinny to rodzaj zapomogi, którą możemy otrzymać z ośrodka pomocy społecznej lub gminy. Jego kwestię reguluje Dziennik Ustaw. Możesz się o niego starać bez względu na to, czy wychowujesz dziecko samotnie, czy razem z mężem. Warunkiem otrzymania zasiłku jest jednak wysokość dochodów na osobę w rodzinie. Nie powinny one przekroczyć 504 zł lub 583 zł, jeżeli w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne. Jeśli zostanie nam przyznany zasiłek otrzymamy następujące kwoty:

• 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,
  • 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia,
  • 98 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

W niektórych okolicznościach, mimo spełnionych kryteriów, zasiłek nie zostanie przyznany. Dotyczy to sytuacji, gdy twoje dziecko zostało umieszczona w instytucji, która zapewnia mu utrzymanie, (na przykład w schronisku dla nieletnich) lub w rodzinie zastępczej, ma własne dziecko lub pozostaje w stanie małżeńskim. Dotyczy to również osób samotnie wychowujących dziecko, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne. Wyjątkiem są sytuacje, gdy powództwo o świadczenia alimentacyjne zostało oddalone, jedno z rodziców nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany lub jeden z rodziców jest sądownie zobowiązany do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka, a drugie zostało zwolnione ze świadczenia alimentów.

Jeśli zasiłek rodzinny został nam przyznany, możemy również starać się o dodatki. Ich wysokość, w przeciwieństwie do wysokości zasiłku, który w całym kraju wynosi tyle samo, może być różna. Podane kwoty, to kwoty minimalne. Jakie dodatki możemy otrzymać i kto może się o nie starać?

• 1000 zł - z tytułu urodzenia dziecka, to nie to samo co, becikowe,
  • do 5 roku życia 60 zł, powyżej 5 roku życia 80 zł - z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
  • 100 zł - z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego,
  • na zamieszkiwanie 90 zł, na dojazd 50 zł - z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
  • 170 zł, 250 zł - w przypadku wychowywania dziecka niepełnosprawnego (z orzeczoną niepełnosprawnością lub z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności) - z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
  • 400 zł - z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
  • 400 zł - dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
  • 80 zł - dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej.

Zasiłki rodzinne przyznawane są na 12 miesięcy, od 1 listopada do 31 października następnego roku. Wnioski możemy składać od 1 września i najlepiej zdążyć przed końcem tego miesiąca. Wtedy załapiemy się na pełny okres zasiłkowy, który nie ulega przesunięciu. Jeśli na przykład: złożymy wniosek w lutym, będziemy otrzymywać zasiłek od miesiąca wpłynięcia wniosku do 31 października, czyli niespełna rok. Lepiej więc pilnować terminów. Dokumenty składamy w ośrodku pomocy społecznej lub urzędzie gminy. Niezbędne są: wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego, orzeczenie o dochodach rodzinnych z urzędu skarbowego za rok poprzedzający rok składania wniosku, kopia dokumentów tożsamości – twojego i członków rodziny, kopia aktu urodzenia dziecka, dla dziecka powyżej 18 roku życia – zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły, w przypadku niepełnosprawności dziecka – orzeczenie o jego niepełnosprawności. *Becikowe dla każdego dziecka *

Świadczeniem, które otrzymasz bez względu na wysokość dochodów jest becikowe. Wynosi ono 1000 zł i jest przyznawane każdemu. Pisemny wniosek o becikowe można złożyć w urzędzie gminy lub ośrodku pomocy społecznej, w ciągu 12 miesięcy od narodzenia się dziecka. Niezbędne dokumenty to dowód tożsamości osoby ubiegającej się o becikowe, skrócony akt odpisu urodzenia dziecka, pisemne oświadczenie, że świadczenie nie zostało pobrane wcześniej, np. przez drugiego z rodziców, zaświadczenie lekarskie o opiece medycznej do 10 miesiąca ciąży. Niektóre samorządy uchwaliły dodatkowe becikowe. W tej sprawie należy dowiadywać się w lokalnych urzędach.

MD/MA

10 sposobów radzenia sobie ze stresem