MF: projekt "konstytucji dla przedsiębiorców" może sprzyjać korupcji

Nową ustawę Prawo działalności gospodarczej (Pdg) przygotowuje resort gospodarki, który chce, by stanowiło ono "konstytucję dla przedsiębiorców", na którą mogliby się oni powoływać w kontaktach z administracją. Wzajemne stosunki firmy-urzędnicy miałyby być oparte o cały katalog praw podstawowych praw przedsiębiorców, m.in. zasadę wspierania przedsiębiorczości czy przyjaznej interpretacji przepisów.

Propozycje Ministerstwa Gospodarki, zawarte w konsultowanym właśnie projekcie założeń do ustawy, spotkały się jednak z bardzo krytycznym przyjęciem ze strony resortu finansów.

Jak zauważa MF, jedną z propozycji projektu założeń do Pdg jest np. "możliwość przyjęcia obowiązków przez przedsiębiorcę". Chodzi w niej o to, że przedsiębiorca występujący o wydanie decyzji przez organ administracji będzie mógł wziąć na siebie obowiązki wskazane przez ten organ, jeśli ich wykonanie pozwoli na wydanie rozstrzygnięcia zgodnego z jego wnioskiem, a w sprawach wszczętych z urzędu uchroni przedsiębiorcę od wydania niekorzystnego rozstrzygnięcia.

Tymczasem, zdaniem resortu finansów, wprowadzenie takiego rozwiązania "może skutkować zachowaniami korupcyjnymi".

"Należy zauważyć, że organy administracji publicznej nie mogą nakładać na stronę postępowania obowiązków, jeżeli nie wynikają one z przepisów prawa. Podobnie nakładanie na stronę obowiązków nie może być uzależnione od woli organu administracji publicznej, lecz wynikać z przepisów prawa" - napisało MF w opinii.

Resort finansów zwraca też autorom projektu uwagę, że "Prawo działalności gospodarczej narusza konstytucyjną zasadę równości".

"W efekcie wprowadzonych zmian może bowiem dojść do powstania grupy podmiotów znacznie bardziej uprzywilejowanych w stosunku do pozostałych uczestników życia społeczno-gospodarczego w naszym kraju" - głosi opinia MF. Podobne zastrzeżenia do projektu zgłosił też np. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zdaniem którego proponowane przepisy nadmiernie uprzywilejowują przedsiębiorców kosztem konsumentów.

Resort finansów zarzuca także, iż w projektowanych założeniach znalazło się szereg instytucji prawnych, które stoją w kolizji z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej, zaś "opiniowany projekt założeń jest w wielu punktach niespójny, a propozycje rozwiązań legislacyjnych są nieadekwatne do ich uzasadnienia".

"Z jednej strony celem projektowanej nowej ustawy jest uproszczenie procedur administracyjnych i skrócenie czasu postępowania (załatwiania wniosków i spraw), a z drugiej proponowane są rozwiązania, które wydłużą czas załatwiania sprawy (zakończenia postępowania i wydania rozstrzygnięcia)" - oceniło MF.

"Poważne wątpliwości" resortu kierowanego przez Mateusza Szczurka wzbudziła również np. propozycja wprowadzenia przepisu zobowiązującego organ administracji do udostępniania, na wniosek przedsiębiorcy, projektu rozstrzygnięcia w sprawie.

"Przedmiotowe rozwiązanie, wbrew ocenie projektodawców, nie wpłynie na podniesienie efektywności postępowania", uważa resort finansów, argumentując, że konieczność wydawania projektu rozstrzygnięcia tylko przedłuży cały proces i go skomplikuje.

Według MF katalog podstawowych zasad, dotyczących działalności gospodarczej, m.in. zasady, że organy działają na podstawie przepisów prawa i w granicach prawa, zasady obiektywizmu czy udzielania informacji (zasada pomocy) zostały już w większości wprowadzone do Ordynacji podatkowej i Kpa, "a ich powielanie jest zbędne".

Z niechętnym przyjęciem MF spotkała się m.in. także zawarta w projekcie propozycja odstąpienia od karania przedsiębiorcy rozpoczynającego wykonywanie działalności gospodarczej.

"Proponowane rozwiązanie skierowane byłoby jedynie do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, co może stanowić naruszenie zasady równego traktowania wobec przedsiębiorców, rozpoczynających działalność gospodarczą w innej formie prawnej, np. spółki prawa handlowego" - napisano w opinii.

MF zwróciło także uwagę, iż najwięcej przestępstw i wykroczeń karno-skarbowych popełniają właśnie podmioty rozpoczynające działalność gospodarczą, które korzystają z przywilejów podatkowych.

"Wprowadzenie dodatkowego przywileju, jakim byłoby odstąpienie od karania, mogłoby stanowić przyzwolenie do nadużyć" - napisało MF. Jest ono zdania, że odstąpienie od karania powinno mieć charakter fakultatywny i obowiązywać w całym okresie działalności, nie tylko w pierwszym jej roku.

Resortowi finansów nie podoba się też wymyślona przez MG zasada, by organy administracji publicznej wydawały decyzje, kierując się "uzasadnionym interesem gospodarczym przedsiębiorcy".

"Praktycznie nie wiadomo, jakie okoliczności organ miałby uwzględniać przy wydawaniu rozstrzygnięcia" - napisano w opinii do projektu założeń Pdg.

Wątpliwości MF budzi też propozycja wprowadzenia zasady, że w wypadku wątpliwości interpretacyjnych, dotyczących wykonywania działalności gospodarczej, nie będą mogły one być rozstrzygnięte na niekorzyść przedsiębiorców.

"W ocenie Ministra Finansów wprowadzenie takiego rozwiązania ograniczyłoby możliwość wydawania interpretacji, i pozwalało na wydawanie interpretacji jedynie w sytuacji, gdy stan prawny nie budzi żadnych wątpliwości" - głosi opinia.