MRiRW: jedna inspekcja bezpieczeństwa żywności w Polsce od 1 stycznia 2018 r.

Harmonogram prac przewiduje, że rok 2017 stanowiłby okres vacatio legis, podczas którego powołany pełnomocnik powinien przeprowadzić całość zadań niezbędnych do wdrożenia nowych przepisów. Według tego planu Państwowa Inspekcja Bezpieczeństwa Żywności rozpocznie działalność 1 stycznia 2018 r.

"W programie działań rządu i resortu na lata 2015-2019 sprawa reformy systemu bezpieczeństwa żywności jest jedną z najważniejszych. Jesteśmy zdeterminowani przeprowadzić reformę (...), choć zdajemy sobie sprawę, że jest to trudny i odpowiedzialny proces" - powiedział minister na konferencji prasowej. Dodał, że do końca bieżącego roku powinny być przyjęte dwie podstawowe ustawy związane z tą reformą, aby w następnym roku mogły być wydane stosowne rozporządzenia.

W Polsce istnieje rozproszony model nadzoru nad bezpieczeństwem żywności. Działa pięć instytucji kontrolnych: Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS), Inspekcja Weterynaryjna (IW), Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) oraz Inspekcja Handlowa (IH). Są to główne, chociaż niejedyne inspekcje zaangażowane w urzędową kontrolę żywności, ponieważ pewien udział mają w niej również Inspekcja Ochrony Środowiska, a także służby sanitarne oraz weterynaryjne resortów: spraw wewnętrznych i obrony narodowej.

Działające obecnie inspekcje zostaną połączone w jedną Państwową Inspekcję Bezpieczeństwa Żywności (PIBŻ). Zakłada się, że konsolidacji będą podlegać w całości IW, PIORiN oraz IJHARS, a także PIS i IH w części, w jakiej sprawują nadzór nad bezpieczeństwem żywności. Inspekcję nadzorował będzie minister rolnictwa.

Nowa inspekcja będzie miała "spionizowaną" strukturę, a podporządkowanie jednostek terenowych nie będzie realizowane, jak dotychczas, za pośrednictwem wojewodów lub władz samorządowych. Finansowanie PIBŻ będzie się odbywać w ramach jednej części budżetowej. Dzięki temu - jak podaje resort rolnictwa - inspekcja uzyska większą efektywność operacyjną poprzez np. możliwość oddelegowania pracowników do innej części kraju w celu wykonywania nieplanowanych zadań w sytuacjach kryzysowych lub potrzeb związanych na przykład z obsługą eksportu. Jednolity budżet ma pozwolić na racjonalizację wydatków i lepsze wykorzystanie posiadanych środków.

Strategiczne kierunki i naukowe podstawy analizy ryzyka, jak też koordynacja badań realizowanych przez instytuty i uczelnie będzie zadaniem Narodowej Rady Naukowej Bezpieczeństwa Żywności. Członkowie Rady będą powoływani przez Prezesa Rady Ministrów.

Resort podał, że przygotowanie reformy wiąże się z potrzebą uchwalenia ustawy o PIBŻ oraz zmiany ustaw regulujących sprawy z zakresu bezpieczeństwa żywności, a także wydania lub znowelizowania ponad 100 rozporządzeń. Częścią prac przygotowawczych będzie poinformowanie oraz przeprowadzenie uzgodnień z Komisją Europejską, organizacjami międzynarodowymi i władzami państw, z którymi Polska prowadzi obrót żywnością.

Resort rolnictwa wskazuje, że proces konsolidacji instytucji nadzorujących bezpieczeństwo żywności odbył się w ostatnich kilkunastu latach w większości państw członkowskich Unii Europejskiej. Aktualnie w 23 spośród 28 krajów UE przeprowadzono działania polegające na połączeniu instytucji kontrolnych. Głównym celem tych przemian - jak informuje ministerstwo - była poprawa koordynacji i wzrost skuteczności, jednak wśród pozytywnych efektów zmian wymieniane jest efektywniejsze wykorzystanie powierzonych środków oraz zmniejszenie uciążliwości dla przedsiębiorców.