MS: trwa Tydzień Pomocy Ofiarom Przestępstw (komunikat)
...
22.02. Warszawa - Wydział Informacji Ministerstwa Sprawiedliwości informuje:
- W ostatnim czasie Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło szereg działań, których celem było wzmocnienie praw pokrzywdzonych - powiedział dzisiaj minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski. - W trakcie polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, którą rozpoczynamy już 1 lipca, część z naszych priorytetów związana jest z realizacją hasła "Ochrona praw obywateli w Unii Europejskiej". Będziemy się także skupiać na m.in. wzmocnieniu praw procesowych i pozaprocesowych ofiar przestępstw - dodał.
W ramach trwającego Tygodnia Pomocy Ofiarom Przestępstw dzisiaj w siedzibie Prokuratury Generalnej odbyła się konferencja pt. "Wiktymizacja wtórna". Ministerstwo Sprawiedliwości reprezentował na niej podsekretarz stanu Igor Dzialuk.
Oto niektóre, podjęte przez Ministerstwo Sprawiedliwości, działania legislacyjne na rzecz pokrzywdzonych:
Duża nowelizacja kodeksów karnych
Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 206, poz. 1589).
Data wejścia w życie - 8 czerwca 2010.
Wzmocnienie ochrony interesów pokrzywdzonego
Dwie istotne zmiany:
1) znaczne rozszerzenie środka karnego w postaci nakładanego na sprawcę przestępstwa obowiązku naprawienia szkody (art. 46 k.k.),
- umożliwienie orzeczenia obowiązku w razie skazania za jakiekolwiek przestępstwo,
- obecnie możliwe jedynie za 6 kategorii przestępstw: przeciwko życiu i zdrowiu, mieniu, obrotowi gospodarczemu, bezpieczeństwu w komunikacji, prawom pracownika oraz środowisku,
- umożliwienie orzeczenia również obowiązku zadośćuczynienia za krzywdę (a więc za szkodę o charakterze niematerialnym),
- umożliwienie orzeczenia przez sąd obowiązku również z urzędu, pomimo braku wniosku osoby uprawnionej (np. z powodu nieporadności lub zastraszenia przez sprawcę),
2) umożliwienie pokrzywdzonemu umocowania w charakterze pełnomocnika również radcy prawnego,
- rozwiązanie zwiększa dostęp do profesjonalnej pomocy dla pokrzywdzonego i powinno skutkować obniżeniem cen pomocy prawnej.
Wzmocnienie ochrony małoletnich przed przestępczością seksualną
I. Zaostrzenie odpowiedzialności za zgwałcenie pedofilskie i kazirodcze
- rozwiązanie polega na wprowadzenie dwóch nowych typów zbrodni (kara od 3 do 15 lat p.w.):
- przestępstwa zgwałcenia osoby małoletniej poniżej 15 lat,
- przestępstwa zgwałcenia wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry (art. 197 par. 3 k.k.).
II. Wprowadzenie nowych typów przestępstw przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności
1) kryminalizacja utrwalania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, z użyciem w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu oraz rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody (art. 191a par. 1 k.k.),
- przestępstwo w rozdziale Kodeksu karnego grupującym przestępstwa przeciwko wolności,
- usuwa lukę normatywną, stanowiącą rezultat rozwoju nowych technologii, w szczególności sieci telekomunikacyjnych (nieograniczona możliwość rozpowszechniania takich utrwalonych treści),
- tego rodzaju rozpowszechnianie obecnie jest niekaralne, pomimo oczywistej karygodności, i może być wykorzystywane do retorsji lub szantażu,
2) kryminalizacja dwóch postaci tzw. groomingu - czyli nawiązywania przez Internet (lub inną sieć) kontaktu z dzieckiem w celu jego seksualnego wykorzystania.
Nowy art. 200a k.k. zawiera dwa nowe typy przestępstw:
- znamiona pierwszego z nich wypełnia sprawca, który w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 par. 3 pkt 2 (zgwałcenie pedofilskie) lub art. 200 (obcowanie płciowe z małoletnim poniżej 15 lat), jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji, albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim,
- ten typ przestępstwa zagrożony jest karą pozbawienia wolności do lat 3 (art. 200a par. 1 k.k.),
- odpowiedzialności za drugi typ przestępstwa podlega sprawca, który za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej, lub udziału w produkowaniu, lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji,
- ten typ przestępstwa zagrożony jest karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 200a par. 2 k.k.),
- wprowadzenie kryminalizacji groomingu dostosowuje prawo polskie w tym zakresie do postanowień Konwencji z Lanzarote (Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych), przyjętej przez Polskę w dniu 25 października 2007 r. (dotychczas nieratyfikowanej),
- efektywność zwalczania groomingu zostanie wzmocniona możliwością stosowania w odniesieniu do takich czynów kontroli operacyjnej (nowelizacja art. 19a ustawy o policji),
3) kryminalizacja publicznego propagowania lub pochwalania zachowań o charakterze pedofilskim,
- nowy art. 200b k.k. przewiduje za tego rodzaju przestępstwo karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,
- propozycja pochodziła z projektów poselskich (druk nr 1289 oraz nr 1465),
- propozycja w trakcie prac w Sejmie zyskała poparcie rządu.
Zmiany w Kodeksie postępowania karnego
I. Zmiany w zakresie dozoru (środka zapobiegawczego)
Zmiany polegają na:
1) wskazaniu w przepisie, że w ramach dozoru można na oskarżonego nałożyć zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami oraz zakaz przebywania w określonych miejscach (art. 275 par. 2 k.p.k.),
2) przeniesieniu do k.p.k. tzw. dozoru warunkowego (obecnie określonego w art. 14 ustawy z 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie),
- ponadto dozór taki będzie mógł zastosować również prokurator (obecnie - jedynie sąd),
- zmiana powinna prowadzić do szerszego stosowania dozoru warunkowego, to zaś może skutkować zmniejszeniem się liczby tymczasowych aresztowań.
Wprowadzenie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej
Ustawa z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy - Prawo ochrony środowiska.
Ustawa wprowadza do porządku prawnego nowej instytucji: Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, którego dysponentem ma być minister sprawiedliwości.
Środki Funduszu będą przede wszystkim pochodzić, z jednej strony - tak jak dotychczas - z potrąceń z wynagrodzenia za pracę skazanych odbywających karę pozbawienia wolności, a z drugiej - co jest istotnym novum - z nawiązek oraz świadczeń pieniężnych orzekanych przez sądy w stosunku do sprawców przestępstw.
Połączenie zadań odnoszących się do osób pokrzywdzonych oraz skazanych w jednym funduszu zapewni racjonalne wydatkowanie środków finansowych, zwiększenie efektywności i skuteczności pomocy udzielanej pokrzywdzonym, a także realizację zasad jawności i przejrzystości finansów publicznych w zakresie wydatkowania środków pieniężnych pochodzących z nawiązek oraz świadczeń pieniężnych zasądzonych przez sądy. Ponadto przyniesie budżetowi państwa wymierne oszczędności z tytułu zmniejszenia kosztów obsługi w porównaniu z sytuacją, w której funkcjonowałyby dwa oddzielne fundusze: Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz istniejący obecnie Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej.
Wprowadzenie definicji normatywnej pojęcia "handel ludźmi" i pojęcia "niewolnictwo"
Ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy o policji, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego.
Wejście w życie - 8 września 2010 r.
Par. 22. Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:
1) przemocy lub groźby bezprawnej,
2) uprowadzenia,
3) podstępu,
4) wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
5) nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
6) udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą
- w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka, albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1-6.
Par. 23. Niewolnictwo jest stanem zależności, w którym człowiek jest traktowany jak przedmiot własności.
Kryminalizacja stalkingu oraz kradzieży tożsamości
Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny (w toku prac sejmowych, przed II czytaniem, druk 3553).
"Art. 190a par. 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Par. 2. Tej samej karze podlega, kto podszywając się pod inną osobę wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
Par. 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w par. 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Par. 4. Ściganie przestępstwa określonego w par. 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Wprowadzenie instytucji zabezpieczenia z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku komunikacyjnego
- projekt na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Nowy proponowany rozdział Kodeksu postępowania karnego, zatytułowany "Zabezpieczenie roszczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych", ma na celu wprowadzenie do procedury karnej nowej instytucji - zabezpieczenia z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
Instytucja ta tworzy mechanizm prowadzący do poprawy sytuacji osoby pokrzywdzonej przestępstwem katastrofy komunikacyjnej i wypadku komunikacyjnego, która doznała szkody tzw. na osobie, tj. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub obrażeń ciała określonych w art. 157 par. 1 k.k., w wyniku czynu sprawcy, którego skutki są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, lub takim obowiązkowym ubezpieczeniem objęte być powinny.
Doświadczenia praktyczne wskazują jednak, że w przypadku zaistnienia szkody wskutek zdarzenia, w związku z którym toczy się postępowanie karne, zakłady ubezpieczeń powściągają się od szybkiego przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego powołując się na konieczność oczekiwania na prawomocne rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności za szkodę osoby, na rzecz której zawarto umowę OC, jako okoliczność warunkującą wypłatę odszkodowania.
Uruchomienie telefonu interwencyjnego dla osób pokrzywdzonych przestępstwem przemocy w rodzinie
801 12 00 02 - to numer telefonu interwencyjno-informacyjnego, na który już od dzisiaj mogą dzwonić oczekujące pomocy osoby pokrzywdzone przestępstwem w rodzinie.
Infolinia mogła powstać dzięki porozumieniu zawartemu 29 listopada 2010 r. przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Komendę Główną Policji oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Telefon interwencyjno-informacyjny będzie prowadzony przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, w ramach ogólnopolskiego i znanego już numeru Niebieskiej Linii 801 12 00 02.
Uruchomienie telefonu interwencyjno-informacyjnego jest realizacją zapowiedzi ministra sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego w zakresie utworzenia specjalnej interwencyjnej linii telefonicznej dla osób pokrzywdzonych przemocą domową ze strony uprzednio skazanych sprawców tego typu przestępstw.
W ramach zawartego 29 listopada 2010 r. porozumienia Ministerstwo Sprawiedliwości przeszkoliło pracowników Agencji oraz konsultantów Niebieskiej Linii w zakresie przepisów prawa karnego materialnego, proceduralnego i wykonawczego, związanych z zakresem udzielanych interwencji oraz porad prawnych dotyczących skutków podjętych interwencji, a także doprowadziło do modernizacji bazy danych rozmów telefonicznych i interwencji będącej w dyspozycji Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Minister sprawiedliwości, komendant główny oraz przedstawiciele Krajowej Rady Kuratorów 29 listopada 2010 r. podpisali także dokument pod nazwą "Procedury współpracy służby kuratorskiej oraz funkcjonariuszy policji w stosunku do osób, wobec których wykonywane jest orzeczenie sądu w związku z popełnieniem czynów karalnych polegających na stosowaniu przemocy lub groźby bezprawnej".
Procedury te, jednolite dla obu służb, mają na celu umożliwienie skutecznej, sprawnej i szybkiej współpracy pomiędzy funkcjonariuszami policji, w szczególności dzielnicowymi, i kuratorami sądowymi sprawującymi dozór nad sprawcami przemocy lub groźby jej użycia, w szczególności sprawcami przemocy w rodzinie. Podstawowym zaś celem procedur jest zwiększenie bezpieczeństwa osób uprzednio pokrzywdzonych przestępstwem przemocy, w tym przemocy domowej i ochronę tej grupy osób. Procedury przewidują zasady współpracy i wymiany informacji dotyczącej ww. grupy sprawców oraz wspólne oddziaływania w tym zakresie. Dzielnicowi uzyskają pełną wiedzę na temat osób skazanych za przemoc, w tym wobec najbliższych, zamieszkujących w ich rejonie działania, a kuratorzy uzyskają informację na temat zachowywania się dozorowanych podopiecznych, w tym w szczególności zdarzeń z udziałem policji.
Wzmocnienie ochrony małoletnich przed wykorzystaniem w celach seksualnych
- projekt na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Projekt przewiduje szereg zmian mających na celu zwalczanie pornografii dziecięcej, doprowadzania małoletniego do uprawniania prostytucji, uczestniczenia małoletniego w przedstawieniach pornograficznych.
Projekt przewiduje ponadto zerwanie z zasadą wnioskowości ścigania przestępstwa zgwałcenia, dokonanego na szkodę osoby małoletniej, i wprowadzenie ścigania takich czynów z urzędu.
Więcej o Tygodniu Pomocy Ofiarom Przestępstw na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości www.ms.gov.pl oraz na stronie www.pokrzywdzeni.gov.pl.
UWAGA: Komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść.(PAP)
kom/ aja/
