MSP: lepsze zarządzanie majątkiem i 100 mln zł rocznie oszczędności po likwidacji resortu

Planowane zmiany zakładają też m.in., że nadzór nad Polską Agencją Prasową w miejsce likwidowanego MSP przejmie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Chodzi o projekty dwóch ustaw przygotowane przez MSP: o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz przepisów wprowadzających do tejże ustawy.

Projekt zakłada likwidację Ministerstwa Skarbu Państwa (zakłada się przy tym możliwość przejścia pracowników MSP do urzędów przejmujących jego zadania) i przyznanie kompetencji do wykonywania praw z akcji i udziałów Skarbu Państwa Prezesowi Rady Ministrów. Prezes RM będzie mógł - z kolei - upoważnić wskazane przez siebie organy do wykonywania tych uprawnień.

Według "ostrożnych szacunków" autorów projektu "likwidacja Ministerstwa Skarbu Państwa wygeneruje blisko 100 mln zł oszczędności rocznie, co w perspektywie 10 lat oznacza ok. 1 mld zł środków finansowych, które mogą być przeznaczone na realizację innych zadań (brak wydatków na koszty prywatyzacji z likwidowanego Funduszu Skarbu Państwa, część kosztów wynagrodzeń osobowych, część wydatków inwestycyjnych czy na opłaty i podatki)
".

Kluczową zmianą ma być "znacząca korekta mechanizmu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa".

Nowy system kładzie nacisk na koordynację nadzoru właścicielskiego oraz określenie wspólnych zasad zarządzania mieniem państwowym spójnych z wytycznymi OECD dot. nadzoru korporacyjnego, z podkreśleniem zasady, że mienie to służy przede wszystkim realizacji zadań publicznych. Ponadto zakłada on precyzyjne wskazanie, który organ administracji jest właściwy do gospodarowania poszczególnymi składnikami mienia państwowego, określenie nowego, elastycznego i transparentnego modelu rozstrzygania o właściwości organów w zakresie wykonywania uprawnień właścicielskich w stosunku do spółek.

Według projektu co do zasady uprawnienia te wykonywać będą właściwi ministrowie, pełnomocnicy rządu i inne podmioty, na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, który w tym zakresie będzie pełnił rolę "swoistego koordynatora polityki właścicielskiej".

Projekt zakłada również utworzenie Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, jako ciała doradczego, zapewniającego Prezesowi Rady Ministrów kompleksowe i profesjonalne wsparcie w zakresie koordynacji nadzoru właścicielskiego. Do zadań Rady będzie należało również opiniowanie kandydatów do organów spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz państwowych osób prawnych.

Zmianie ulec ma model zbywania akcji i udziałów Skarbu Państwa. Przewiduje się rezygnację z pojęcia "prywatyzacja" i rezygnację z prywatyzacji bezpośredniej. Według autorów w tym zakresie ustawa zbliża model zbywania akcji (udziałów) należących do Skarbu Państwa do standardów rynkowych.

Nowe przepisy określą również wymagania dla członków organów nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz państwowych osób prawnych. Zakładają też wyodrębnienie jednolitej grupy spółek o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa, w których wykonywanie uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa będzie podlegało szczególnemu nadzorowi Prezesa Rady Ministrów.

W efekcie autorzy liczą na długoterminowy wzrost wartości majątku narodowego oraz poszczególnych spółek z udziałem Skarbu Państwa, wzmocniony nadzór właścicielski - wyższe standardy nadzoru właścicielskiego, zarówno w obszarze doboru kadr, jak i formułowania oczekiwań wobec reprezentantów Skarbu Państwa, większą ochronę kluczowych interesów gospodarczych państwa - utrzymanie/zwiększenie polskiego kapitału w spółkach o strategicznym znaczeniu.

Według autorów planowane zmiany są odpowiedzią na potrzebę "wieloaspektowej reformy sfery wykonywania uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa", gdyż dotychczasowe zarządzanie mieniem państwowym było "niskiej jakości". Chodzi m.in. o brak jednolitego podejścia systemowego powodujący brak rozróżnienia zadań realizowanych w ramach nadzoru korporacyjnego i administracyjnego, wykonywanie praw z akcji realizowane przez wiele organów - bez koordynacji czy brak precyzyjnych kryteriów określenia i nadzorowania zadań publicznych, które mają realizować niektóre spółki z udziałem Skarbu Państwa.

"Powoduje to ryzyko wystąpienia rozbieżnych celów strategicznych ich działania. Ponadto, nie są wskazane podmioty o istotnym udziale w rynku, skali prowadzonej działalności, których funkcjonowanie może wpływać na ochronę porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego" - napisano w uzasadnieniu.

Kolejny problem z dotychczasowym zarządzaniem majątkiem polegał na tym, że ład korporacyjny (corporate governance) w podmiotach z udziałem państwa co do zasady jest ograniczony do kwestii formalnych. Tymczasem - w opinii autorów - brak zasad współpracy między różnymi spółkami i brak koordynacji działania przy realizacji wspólnych przedsięwzięć, generuje koszty utraconych możliwości, jakie można by osiągnąć efektywnie wykorzystując posiadane zasoby.

Jak podkreślono, państwo w odniesieniu do swojego mienia powinno mieć na celu przede wszystkim efektywne gospodarowanie i zabezpieczenie przez nadużyciami, by mogło ono służyć "również przyszłym pokoleniom Polek i Polaków". Dlatego - zdaniem autorów projektu - "prywatyzacja, czy też zbywanie poszczególnych części tego mienia nie może być głównym celem Państwa, które powinno w sposób odpowiedzialny tworzyć fundament dla budowania i stałego wzrostu wartości polskiego kapitału".

Większość projektowanych przepisów miałaby wejść w życie 1 stycznia 2017 r.