Nieletni stażyści w Niemczech są szczególnie traktowani

Coraz częściej przedsiębiorcy z Niemiec oferują uczniom polskich szkół zawodowych i techników możliwość odbywania staży czy praktyk za zachodnią granicą. Przed wyjazdem warto się jednak upewnić, m.in. jakich warunków pracy można się domagać na miejscu oraz w jakich sytuacjach stażysta będzie uprawiony do odmowy wykonywania zleconych zadań bez żadnych konsekwencji.

Praktyka zawodowa, w przeciwieństwie do stosunku pracy, ma wyłącznie charakter przejściowego i krótkiego świadczenia usług na rzecz danego podmiotu. Głównym celem jest bowiem zdobycie doświadczenia czy przyuczenie do zawodu, który ma być wykonywany w przyszłości. Mimo, że z praktykantem nie zostanie nawiązany typowy stosunek pracy, to na równi z innymi zatrudnionymi w zakładzie jest on objęty tymi samymi przepisami ochronnymi.

W przypadku praktykantów zastosowanie mają przepisy ustawy z 23 marca 2005 r. o kształceniu zawodowym (Berufsbildungsgesetz), w tym przepisy § 10 – 23 oraz § 25, mówiące m.in. o formie umowy, obowiązkach praktykanta, wynagrodzeniu. Co istotne, na postawie ww. przepisów praktykantowi pracodawca powinien zagwarantować odpowiednie wynagrodzenie. Wysokość wynagrodzenia będzie zleżała od rodzaju branży, w której stażysta będzie się przyuczał. Jeżeli dany przedsiębiorca w Niemczech jest objęty układem zbiorowym, to wysokość należnego wynagrodzenie będzie regulowana przez te przepisy.

Szczególne uregulowania prawne dotyczą natomiast stażystów poniżej 18 roku życia. Aby ustalić warunki, w jakich powinien odbywać praktykę nieletni, należy prześledzić zapisy ustawy z 12 kwietnia 1976 r. o ochronie pracującej młodzieży (De: Jugendarbeitsschutzgesetz – JarbSchG). Mówi ona, że wprawdzie stażysta będzie mógł podpisać umowę z niemieckim pracodawcą o dowolnej treści, to nigdy nie będzie mogła ona naruszać postanowień ww. ustawy. Ustawa ta ma również zastosowanie do innych prac wykonywanych przez niepełnoletnich, jak tzw. prace wakacyjne.

Zgodnie z postanowieniami ww. aktu prawnego uczniowie, którzy nie ukończyli 13 roku życia nie mogą być w Niemczech zatrudniani. Wyjątki dopuszcza się przy realizacji wstępów teatralnych, muzycznych, telewizyjnych, filmowych czy przedsięwzięć o podobnym artystycznym charakterze. 13. i 14. latkowie mogą natomiast wykonywać wyłącznie lekkie prace, tj. roznoszenie gazet, ulotek czy świadczenie pomocy w utrzymaniu domu i ogrodu. Co do zasady, obowiązuje ich 5 dniowy tydzień pracy. Młodzież, która ukończy 15 rok życia może już wykonywać pracę w wymiarze 8 godzin dziennie, jednak nie dłużej niż 40 godzin tygodniowo. Dopuszcza się w tym zakresie wyjątki, np. w rolnictwie w czasie żniw. Praca zmianowa (czas wykonywania pracy plus przerwy) nie może być dłuższa niż 10 godzin na dobę. Wyjątkowo w działalności gastronomicznej, w rolnictwie, przy chowie zwierząt, jak również przy pracach związanych z budową i montażem zmiana może wynosić maksymalnie do 11 godzin.

Polecamy: Rynek pracy drgnął

Praktykantowi niemiecki przedsiębiorca będzie musiał również zapewnić przerwy o odpowiedniej długości. Przy czasie pracy: od 4,5 do 6 godzin przysługiwać mu będzie przerwa w wymiarze 30 minut. Przy pracy wykonywanej dłużej niż 6 godzin, powinien mu zostać zagwarantowany 60 minutowy odpoczynek. Pierwsza jego części musi przypadać po 4,5 godzinach pracy i musi trwać co najmniej 15 minut.

Młodzież co do zasady zgodnie z przepisami JarbSchG może wykonywać pracę w godzinach od godz. 6.00 do 20.00. W przypadku 16-latków dopuszcza się wyjątki od tej reguły przy pracy w:

• punktach gastronomicznych do godz. 22.00;
• zakładach pracy, gdzie wykonywania jest praca zmianowa, do godz. 23.00;
• rolnictwie od godz. 5.00 bądź do godz. 21.00;
• piekarniach, cukierniach od godz. 5.00 i w przypadku 17-latków od godz. 04.00.

W każdym z ww. wypadków między zakończeniem pracy poprzedniego dnia a rozpoczęciem kolej dniówki musi upłynąć 12 godzin. Tyle dziennego odpoczynku ustawodawca gwarantuje niepełnoletnim praktykantom. Zakaz zatrudniania nieletnich obowiązuje przy pracach wykonywanych w soboty, niedziele i niemieckie dni wolne od pracy. W określonych branżach, jak gastronomia, transport, rolnictwo, opieka nad osobami chorymi, czy praca w ośrodkach opieki, punktach sprzedaży istnieją jednak wyjątki. Gdy zdarzy się tak, że praktykant będzie wykonywał zlecone czynności w sobotę, niedzielę bądź święto, to pracodawca będzie zobowiązany udzielić mu innego dnia wolnego jeszcze w tym samym tygodniu.

Ilość dni przysługującego stażyście urlopu będzie zależała od jego wieku. Rocznie wynosi będzie do w przypadku:

• 15-latków - 30 dni;
• 16-latków - 27 dni;
• 17-latków - 25 dni.

Należy podkreślić, że zabronione jest zlecanie nieletnim czynności, które mogą zagrażać ich zdrowiu bądź życiu. Dotyczy to przede wszystkim czynności, które przekraczają sprawność i wydajność, a ponadto tych, które charakteryzują się dużą ilością wypadków. Do tych prac zalicza się również wykonywanie czynności w warunkach szkodliwych, tj. np. w skrajnie niskich czy wysokich temperaturach, przy dużym natężeniu hałasu czy szkodliwym promieniowaniu. Co istotne, nieletnich nie będzie można zatrudniać przy pracach akordowych i innych zajęciach, w których liczy się tempo wykonywanej pracy. Dopuszcza się jednak wyjątki od tej reguły, gdy praca akordowa jest nadzorowana, a jej wykonywania konieczne jest z uwagi na przyuczenie do zawodu.

Katarzyna Gospodarowicz, radca prawny z Kancelarii Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy Sp. k.

Szukasz pracy w Niemczech? Sprawdź najnowsze ogłoszenia!