Obrót długami nie jest działalnością gospodarczą

Taka jest wymowa wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn.: II FSK 47/09) dotyczącego spółki osobowej. Zdaniem NSA na gruncie ustawy o PIT obrót wierzytelnościami nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej, tylko z praw majątkowych.

Sąd zajął się tą kwestią za sprawą podatnika – wspólnika spółki cywilnej, który wystąpił o interpretację. Przedmiotem działalności spółki był m.in. zakup wierzytelności za niższą cenę, z przejęciem pełnych praw do nich i ryzyka niewypłacalności dłużników. Celem zakupu była windykacja lub też dalsza ich odsprzedaż. Jako zysk przyjmowana jest wtedy różnica między ceną zakupu a kwotą wyegzekwowanej wierzytelności.

Fiskus nie zgodził się jednak z argumentami podatnika, iż uzyskuje on przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, bo wykonywane usługi mają charakter pośrednictwa finansowego o symbolach PKWiU 65.23.10-00.00 oraz PKWiU 67.13.10-00.90. Nie ma też znaczenia fakt, iż usługi te są wykonywane w ramach spółki cywilnej, osiągającej w ten sposób cel gospodarczy.

Zdaniem organów podatkowych wnioskodawca uzyskuje przychody z praw majątkowych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. Jego dochodem jest nadwyżka wartości świadczeń otrzymanych w wyniku wyegzekwowania wierzytelności nad określoną w umowie ceną ich nabycia.

Co ciekawe, drugi ze wspólników, który wystąpił o interpretację w tej samej sprawie, otrzymał zupełnie inną odpowiedź. Został uznany za przedsiębiorcę uzyskującego przychody z działalności gospodarczej.

Mimo tych rozbieżności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, a następnie NSA uznały, że wspólnik spółki cywilnej zajmującej się skupem wierzytelności uzyskuje przychód z praw majątkowych.

NSA nie zgodził się z twierdzeniem, iż prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o PIT pozbawia możliwości zaliczenia przychodów do jednego z pozostałych źródeł. Zgodnie z tym przepisem działalność gospodarcza ma cel zarobkowy, jest wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek. Sąd podkreślił, że o zakwalifikowaniu przychodu do odpowiedniego źródła nie świadczy sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej zarobkowej w sposób ciągły i zorganizowany, lecz przedmiot tej działalności i możliwość przypisania jej do konkretnego źródła przychodów.

Wyrok ten ma ogromne znaczenie dla spółek osobowych zajmujących się obrotem wierzytelnościami, gdyż wpływa na ich sposób rozliczenia. Przede wszystkim osoba uzyskująca przychód z działalności gospodarczej może wybrać sposób opodatkowania m.in. stawką liniową 19 proc. Gdy natomiast jej przychody zostały zakwalifikowane do kapitałów pieniężnych, musi się rozliczać na zasadach ogólnych, według stawek 18 i 32 proc.

Monika Pogroszewska