Od 1 stycznia świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 1200 zł

Od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 1200 zł miesięcznie, natomiast od 1 stycznia 2016 r. wzrośnie do 1300 zł miesięcznie (równowartość kwoty najniższego wynagrodzenia netto).

Od 2017 r. przeprowadzana ma być coroczna waloryzacja wysokości świadczenia - o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększać się będzie minimalne wynagrodzenie za pracę.

Podwyżka świadczenia - które obecnie wynosi 1000 zł (do 1 maja br. było to 800 zł) - to efekt wiosennych protestów grupy rodziców niepełnosprawnych dzieci, którzy przez kilka tygodni okupowali Sejm. Był to jeden z ich głównych postulatów. Choć rząd już wcześniej zobowiązał się do stopniowego podwyższania wysokości świadczenia do poziomu płacy minimalnej, w wyniku protestów zdecydowano się ten proces przyspieszyć.

Świadczenie pielęgnacyjne jest rekompensatą za niepodejmowanie bądź rezygnację z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Przysługuje ono matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną oraz innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, pod warunkiem, że niepełnosprawność podopiecznego powstała przed ukończeniem przez niego 18 lat (lub 25 lat w przypadku osób uczących się).

Świadczenia nie dostaną osoby, które mają prawo do niektórych innych świadczeń lub zasiłków, np. emerytury, renty, innego świadczenia emerytalno-rentowego. Podopieczny osoby pobierającej świadczenie pielęgnacyjne nie może być w związku małżeńskim (chyba że współmałżonek jest niepełnosprawny w stopniu znacznym) ani przebywać w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez więcej niż 5 dni w tygodniu (z wyjątkiem placówek leczniczych).

Do końca 2012 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługiwało również krewnym dorosłych osób wymagających opieki. Nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych, która weszła w życie z początkiem 2013 r., odebrała to uprawnienie opiekunom tych osób, których niepełnosprawność powstała po osiągnięciu dorosłości. Miało to uszczelnić system i utrudnić wyłudzanie świadczeń.

Teraz dla tej grupy przeznaczony jest specjalny zasiłek opiekuńczy, jest on jednak uzależniony od dochodu - otrzymywać można go tylko wtedy, gdy łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty kryterium dochodowego wynoszącego 623 zł netto. Jego wysokość to 520 zł miesięcznie.

Zasiłek ten przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom osób wymagających opieki, jeżeli rezygnują z zatrudnienia. Od 1 stycznia uprawnione do niego będą również osoby, które nie podejmowały pracy zarobkowej.

Znowelizowana ustawa o świadczeniach rodzinnych była już kilkukrotnie przedmiotem postępowań przed Trybunałem Konstytucyjnym. W grudniu 2013 r. TK orzekł, że odebranie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych było niezgodne z konstytucją. W związku z tym dla tej grupy wprowadzono nowy zasiłek - w wysokości 520 zł (tyle wynosiło świadczenie pielęgnacyjne przed wejściem w życie zakwestionowanej noweli). Nie zależy on od wysokości dochodu, jednak przysługuje tylko osobom, które przed nowelizacją miały ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

W tym roku TK uznał, że nie jest zgodne z konstytucją różnicowanie opiekunów osób niepełnosprawnych w zależności od wieku, w którym powstała niepełnosprawność podopiecznego. W opinii Trybunału wysokość świadczeń przysługujących opiekunom niepełnosprawnych dzieci i niepełnosprawnych dorosłych może się różnić, jednak osoby opiekujące się osobami w tym samym wieku powinny być traktowane w równy sposób.

Również w tym roku Trybunał za niekonstytucyjny uznał przepis odmawiający rodzicowi prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na niepełnosprawne dziecko, jeśli drugi z rodziców ma już takie świadczenie w związku z opieką nad innym niepełnosprawnym dzieckiem.

Oba te orzeczenia są analizowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Resort pracuje także nad kompleksowym systemem wsparcia dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, również pod kątem świadczeń finansowych.