Odzyskaj VAT z faktury niezapłaconej przez kontrahenta

To szansa na odzyskanie podatku dla firm, które mają problemy z nierzetelnymi klientami. Aby skorzystać z ulgi na złe długi w VAT, nie muszą już spełniać warunków z ustawy o CIT (lub ustawy o PIT)
pozwalających na zaliczenie wierzytelności do kosztów w podatku dochodowym. Od 1 grudnia 2008 r. do uznania wierzytelności za nieściągalną wystarczy, że kontrahent nie zapłacił przez 180 dni. Ale jest jeszcze kilka innych warunków.

Korekta po pół roku

Ulga na złe długi to możliwość odzyskania VAT zapłaconego fiskusowi po wystawieniu faktury, która nie została uregulowana przez kontrahenta. Mówi o tym art. 89a ust. 1 ustawy o VAT. Wynika z niego, że podatnik ma prawo skorygować VAT należny od dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, jeśli uprawdopodobni nieściągalność wierzytelności. Będzie to możliwe, gdy należność nie zostanie uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Jeśli więc dłużnik nie zapłacił nam przez pół roku, możemy skorygować VAT, nawet jeśli nie podjęliśmy żadnych działań, aby ją wyegzekwować.

Dłużnik musi być czynny...

VAT można odzyskać tylko z faktury dokumentującej sprzedaż na rzecz zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT. Nie skorzystamy z ulgi, jeśli współpracowaliśmy z przedsiębiorcą zwolnionym z VAT bądź sprzedawaliśmy towary osobom fizycznym, które nie są podatnikami. Nasz kontrahent nie może być w momencie transakcji w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji. Musimy też sprawdzić‚ czy nasz dłużnik jest czynnym podatnikiem VAT w momencie korekty. Oczywiście warunek ten musi spełniać również wierzyciel. Podczas korekty dłużnik może natomiast znajdować się w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji.

...a należność wykazana

Aby skorzystać z ulgi na złe długi, wierzytelność powinna być wcześniej wykazana w deklaracji jako opodatkowany obrót. Dotyczy to także związanego z nią podatku należnego. Kolejnym warunkiem jest to, że wierzytelność nie może być zbyta.

Dwa lata na korektę

Przed nowelizacją ustawy o VAT wierzyciel miał pięć lat na korektę (licząc od początku roku, w którym została wystawiona faktura). Teraz ma tylko dwa lata (liczone od końca roku, w którym wystawiono fakturę). Mamy więc mniej czasu na skorzystanie z ulgi.

Ponieważ nowelizacja ustawy o VAT nie przewiduje żadnych przepisów przejściowych dla przedsiębiorców korzystających z ulgi na złe długi, wydaje się, że nowe zasady dotyczą także wierzytelności powstałych przed 1 grudnia 2008 r., które nie zostały zapłacone w ciągu 180 dni.

*Przykład *
Firma X wystawiła fakturę za usługę w czerwcu 2008 r. Kontrahent jednak nie zapłacił. Firma X ma do końca 2010 r. czas na korektę podatku należnego.

Kontakt z dłużnikiem...

O zamiarze skorygowania podatku musimy powiadomić dłużnika. Prawo do ulgi przysługuje, jeśli dłużnik nie ureguluje należności w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia. Ale korektę możemy zrobić dopiero w rozliczeniu za okres (miesiąc lub kwartał), w którym otrzymaliśmy potwierdzenie odbioru zawiadomienia.

Przepisy nie precyzują, jak powinno wyglądać zawiadomienie. Wydaje się, że może to być informacja o zamiarze wszczęcia procedury korekty w razie nieuregulowania należności w ciągu 14 dni. Oczywiście musimy wyraźnie napisać, o jaką wierzytelność nam chodzi.

Gdy już mamy potwierdzenie odbioru zawiadomienia, możemy skorygować podatek należny.

Do zawiadomień stosuje się przepisy ordynacji podatkowej o doręczeniach. Jest to zabezpieczenie dla wierzyciela na wypadek sytuacji, gdy dłużnik nie będzie chciał odebrać korespondencji. *...i z urzędem skarbowym *

O korzystaniu z ulgi na złe długi trzeba poinformować fiskusa. Razem z deklaracją, w której robimy korektę, przesyłamy bowiem do urzędu skarbowego zawiadomienie o niej. Informujemy o tym także dłużnika (w ciągu siedmiu dni), a kopię pisma przekazujemy do urzędu. Podsumowując, procedura informacyjna wygląda tak:
- informujemy dłużnika o zamiarze korekty,
- zawiadamiamy urząd skarbowy o korekcie,
- zawiadamiamy dłużnika o korekcie,
- kopię pisma do dłużnika przekazujemy do urzędu.

*Przykład *
Firma ABC w maju 2008 r. sprzedała towar spółce X. Wystawiła fakturę na 50 000 zł plus 11 000 zł VAT z dwutygodniowym terminem płatności. Kontrahent nie uregulował jednak należności. Firma ABC postanowiła więc skorzystać z ulgi na złe długi. 10 marca 2009 r. wysłała do dłużnika zawiadomienie o zamiarze skorygowania podatku należnego. 16 marca otrzymała potwierdzenie odbioru zawiadomienia. Ponieważ spółka X nie zapłaciła należności w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia, firma ABC w deklaracji za marzec 2009 r. (składanej w kwietniu) zmniejszyła podatek należny o 11 000 zł.

Dłużnik musi oddać

Dlaczego musimy informować urząd skarbowy o korekcie podatku? Bo kontrahent powinien zwrócić fiskusowi odliczony z niezapłaconej faktury VAT. Musi pomniejszyć podatek naliczony o kwotę VAT wynikającego z nieuregulowanych faktur. Wiąże się to z obowiązkiem skorygowania deklaracji za okres, w którym odliczył podatek naliczony (i zapłatą zaległości podatkowej wraz z odsetkami).

Jeżeli okaże się, że dłużnik odda pieniądze po korekcie, może ponownie odliczyć VAT. Z kolei wierzyciel musi zwiększyć podatek należny.

Ulga na złe długi nie dotyczy transakcji między tzw. podmiotami powiązanymi.

Jak skorzystać z ulgi na złe długi

Krok 1.
Przejrzyj stare wierzytelności i sprawdź, czy minęło już 180 dni od terminu płatności.

Krok 2.
Ustal, czy w dniu dostawy towaru lub świadczenia usługi kontrahent był podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji.

Krok 3.
Sprawdź, czy są spełnione pozostałe warunki skorzystania z ulgi: czy kwota wierzytelności była wykazana w deklaracji i czy nie została zbyta.

Krok 4.
Zawiadom dłużnika o zamiarze korekty.

Krok 5.
Zaczekaj na potwierdzenie odbioru zawiadomienia.

Krok 6.
Sprawdź, czy na dzień korekty dłużnik jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny.

Krok 7.
Zrób korektę.

Krok 8.
Poinformuj urząd skarbowy o korekcie.

Krok 9.
Poinformuj dłużnika o korekcie.

Krok 10.
Kopię pisma do dłużnika przekaż do urzędu skarbowego.

Przemysław Wojtasik
Rzeczpospolita