Pobudź wyobraźnię, czyli oryginalne unijne inwestycje

Przedsiębiorcy korzystają z funduszy europejskich z coraz większą swobodą. Z konkursu na konkurs dofinansowane inwestycje są ciekawsze. Właśnie im poświęcony jest niniejszy artykuł. Omówimy przykłady inwestycji uznanych za nietypowe, często wręcz trudne do objęcia dofinansowaniem. Mamy nadzieję, iż pobudzą one Państwa wyobraźnię i zmotywują do kreatywnego myślenia o swoich planach rozwojowych.

Innowacyjne inwestycje nie zawsze związane są z jedną lokalizacją. Mogą być one umiejscawiane są w kilku, a te najbardziej złożone, nawet w całej Polsce. Tego typu projekty nazwijmy inwestycjami rozproszonymi. Mamy z nimi do czynienia, gdy środki trwałe i wartości niematerialne i prawne zakupione w ramach projektu nie zostaną skupione w jednym miejscu. Ważna jest w tym przypadku spójność funkcjonalna i ekonomiczna projektu, czyli wzajemne współdziałanie aktywów składających się na inwestycję. Istotną kwestią w takich inwestycjach jest ustalenie progu dofinansowania, gdyż progi dla nowych inwestycji regulowane są poprzez przepisy pomocy publicznej, a co za tym idzie poziom dofinansowania jest nierozerwalnie związany z lokalizacją projektu. I tak dla przykładu zgodnie z instrukcją do wniosku w ramach PO IG, działanie 4.4 innowacyjne inwestycje - gdy inwestycja realizowana będzie w różnych regionach, o różnych pułapach dopuszczalnej pomocy publicznej, należy uznać, że maksymalną wysokością dopuszczalnej pomocy
będzie pułap określony dla tego miejsca realizacji projektu, w którym jest on najniższy. Jeżeli więc duże przedsiębiorstwo realizuje inwestycję w województwie podlaskim (50 proc. dofinansowania), mazowieckim (40 proc.) oraz w Warszawie (30 proc.) - poziom dofinansowania projektu wyniesie 30 proc. Przykładem opisywanej inwestycji, która pozyskała dofinansowanie w ramach programu Innowacyjna Gospodarka działanie 4.4, w roku 2008 jest inwestycja spółki InPost, prywatnej poczty, która dzięki pozyskanej dotacji zrealizuje I etap swojego projektu - uruchomienie paczkomatów, czyli urządzeń służących do nadawania i odbierania przesyłek, w niektórych województwach.

Chociaż pozyskanie dofinansowania projektów usługowych jest w istocie trudniejsze niż produkcyjnych, ostatnie rundy naboru wniosków pokazują coraz więcej pozytywnych przykładów dofinansowania tego typu projektów. Istotą jest tutaj odpowiednia analiza projektodawcy oraz projektu pod kątem kryteriów oceny i zweryfikowanie realnych szans na ich spełnienie. Oczywiste jest, iż należy zastosować zupełnie inne podejście do praw własności przemysłowej w przypadku produkcji (najczęściej prawo na technologię lub produkt), niż usług (często patent związany z metodą świadczenia usługi lub prawa dotyczące elementów dodatkowych, np. urządzeń wykorzystywanych do świadczenia usługi). Zupełnie inna specyfika projektów usługowych wymusza inne podejście także w innych kategoriach opisywanych we wniosku o dofinansowanie - chociażby w zakresie ochrony środowiska, sprzedaży eksportowej, ale także definicji rynku i określania popytu. Niemniej jednak należy podkreślić, iż projekty usługowe jak najbardziej mają realne szanse na
pozyskanie dotacji, na równi z projektami produkcyjnymi. Wśród projektów dofinansowanych w 2008 r. znajdujemy centra logistyczne, centra serwisowe, interaktywne usługi projektowania, usługi związane z zabezpieczaniem danych, usługi szerokopasmowego dostępu radiowego czy takie jak innowacyjna inwestycja spółki CR Media Consulting S.A., która wdroży innowacyjną platformę internetową BusinessConnect.pl wspierającą działalność przedsiębiorstw. Coraz więcej pozytywnych przykładów dofinansowanych projektów usługowych znajdziemy także w obszarze projektów badawczo - rozwojowych.

Przedsiębiorstwa, które się rozwijają potrzebują w sposób naturalny rozwijać także swój obszar IT. Zakup softwaru, czyli wartości niematerialnych i prawnych może stanowić część większej inwestycji (np. w ramach działania 4.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka). Należy jednak pamiętać, iż w przypadku dużych przedsiębiorstw nie mogą stanowić więcej niż 50 proc. wartości kosztów kwalifikowanych. Wynika z tego, że małe i średnie przedsiębiorstwa mogą w pełni oprzeć swoje projekty o zakup wartości niematerialnych i prawnych oraz wykorzystywać je do świadczenia nowych usług. Niemniej jednak duże przedsiębiorstwa mają również spore możliwości w tym obszarze . Po pierwsze, mogą zbudować swój projekt w oparciu o hardware i software dokupując niezbędne do realizacji przedsięwzięcia budynki i dofinansować go w ramach PO IG 4.4, o ile wartość kosztów kwalifikowanych projektu wyniesie co najmniej 8 mln zł. Po drugie, duże możliwości w tym względzie otwiera działanie PO IG 1.4 - 4.1 polegające na prowadzeniu
prac badawczo - rozwojowych, a następnie wdrożeniu ich do działalności gospodarczej. W przypadku projektów związanych z rozwojem oprogramowania przedsiębiorca może w fazie pierwszej sfinansować wynagrodzenia swoich pracowników biorących udział w badaniach, zakupić usługi badawcze od podmiotów zewnętrznych, a nawet sfinansować część kosztów ogólnych i operacyjnych związanych z projektem. Po opracowaniu wyników badań, o ile jest to uzasadnione ekonomicznie, będzie mógł sfinansować ich wdrożenie do swojej działalności, czyli np. wyposażyć serwerownię, zakupić odpowiedni sprzęt i wartości niematerialne prawne niezbędne do świadczenia nowych usług. Również w tym obszarze mamy już pozytywne doświadczenia. W 2008 r. dofinansowanie pozyskały takie projekty z obszaru IT jak opracowanie i wdrożenie sprzętu do uruchomienia nowej usługi internetowej, automatyczna identyfikacja pojazdów za pomocą rozpoznawania numerów tablic rejestracyjnych (tekstu), wprowadzanie do oferty przedsiębiorstwa IT nowych programów
informatycznych, tworzenie zintegrowanej platformy analitycznej czy przestrzenne obrazowanie obiektów podwodnych w czasie rzeczywistym. Wygląd i funkcjonalność produktu

Przedsiębiorcy coraz częściej przykładają wagę do wyglądu i funkcjonalności swoich produktów. W przypadku części branży FMCG czy odzieżowej produkty konkurują ze sobą przede wszystkim swoim wyglądem. Wygląd czy wizerunek produktu można objąć ochroną własności poprzez pozyskanie wzoru przemysłowego, a jeśli wyróżniają go cechy funkcjonalne - nawet wzorem użytkowym. Na tego typu projekty również można pozyskać dotację. Przedsiębiorcy, przyzwyczajeni do myślenia o dotacjach w kontekście innowacyjnych technologii na skalę świata, często nie zdają sobie sprawy, że dofinansowany projekt może być w swojej istocie bardzo prosty. Wśród zarejestrowanych wzorów użytkowych można znajdujemy znaleźć m.in. uchwyt sufitowy do projektora, karmnik automatycznych dla ptaków, urządzenie blokujące szuflady czy wkładkę ssącą do zamknięcia butelek. Katalog wzorów przemysłowych wygląda jeszcze bardziej imponująco i znajdują się tam kolczyki, butelki, tkaniny obiciowe, dywany, długopisy, uchwyty meblowe, podeszwy obuwnicze, a nawet
tarcze zegara, czy gipsowe figury ogrodowe.

Działaniem dofinansowującym opracowanie wzoru (w tym zakup usług doradczych) oraz wdrożenie go do produkcji (zakup budynków, maszyn, wartości niematerialnych i prawnych) jest działanie 4.2 w ramach programu Innowacyjna Gospodarka. Należy podkreślić, że im bardziej innowacyjny mamy produkt, który można eksportować i który będzie objęty ochroną poprzez wzór użytkowy - tym większe mamy szanse na pozyskanie dotacji. Ponownie posiłkując się jako przykładem projektami dofinansowanymi w 2008 r. wymienić można opracowanie i wdrożenie do produkcji pustaka akustycznego, rozwój wzornictwa producenta drzwi, zaprojektowanie i wdrożenie do produkcji nowej łodzi żaglowej czy wdrożenie wzoru przemysłowego suwaka mechanizmu regulacyjnego w wózku rehabilitacyjnym.

W Polsce powstaje coraz więcej centrów logistycznych i dystrybucyjnych, często wdrażających innowacyjne technologie i nowe usługi. Ten typ inwestycji nie jest oczywisty do wpisania w dostępne programy, niemniej jednak można go dofinansować w ramach trzech głównych źródeł. Są to programy regionalne przeważnie skierowane dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz, działania 4.4 i 4.5.2 w ramach Innowacyjnej Gospodarki. W działaniu 4.4 nacisk został położony na projekty innowacyjne, wykorzystujące technologie znane i stosowane na świecie nie dłużej niż 3 lata lub których stopień rozprzestrzeniania się w danej branży jest mniejszy niż 15 proc., projekty które w dużym stopniu wykorzystują wyniki prac badawczo - rozwojowych, prawa własności przemysłowej i które w tym zakresie zamierzają się rozwijać.

Są to dość trudne kryteria z punktu widzenia centrów logistycznych, lecz nie są jednak niemożliwe do spełnienia, co pokazują pozytywne przykłady dofinansowania tego typu inwestycji w 2008 r. Jeśli zaś chodzi o działanie 4.5.2 to jest ono ukierunkowane na centra usług wspólnych i warunkiem brzegowym jest utworzenie stu nowych miejsc pracy w podmiocie, który będzie ubiegał się o dofinansowanie. Centra logistyczne czy dystrybucyjne w większości przypadków spełniają definicję centrów usług wspólnych świadcząc usługi na rzecz swojej grupy kapitałowej lub podmiotów zewnętrznych. I znowu, 2008 r. to bardzo pozytywny przykład dofinansowania centrum logistycznego - które to dostało największy grant w tym działaniu, jednocześnie jeden z największych przyznanych kiedykolwiek przedsiębiorstwu w Polsce.

Beata Tylman
menedżer w Zespole Dotacji i Ulg Inwestycyjnych Deloitte

Michał Jaworski
konsultant w Zespole Dotacji i Ulg Inwestycyjnych Deloitte