"Jednorazówki" z Chin zalewają Polskę. Lekarze z apelem do rządu

Polskie Towarzystwo Postępów Medycyny – MEDYCYNA XXI przeprowadziło badanie ankietowe wśród 16 i 17-latków, z którego wynika, że wiek rozpoczęcia palenia, wapowania i podgrzewania wyrobów nikotynowych znacznie się obniża.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Aż 75 proc. dzieci po raz pierwszy sięga po produkty zawierające nikotynę przed ukończeniem 15 roku życia. Większość z nich zaczyna od e-papierosów, które są obecnie trzykrotnie bardziej popularne niż tradycyjne papierosy w tej grupie wiekowej.

Prof. dr hab. med. Krzysztof J. Filipiak, prezes PTPM, podkreślił, że 70 proc. badanych 16 i 17-latków nabywa produkty nikotynowe w sklepach lub kioskach, co wskazuje na niewystarczającą kontrolę sprzedaży wyrobów z nikotyną dla nieletnich.

Polska jest jednym z najszybciej rozwijających się rynków e-papierosowych w Europie, wyprzedzając m.in. Niemcy, Czechy i Słowację. W 2024 r. Polacy wydadzą na e-papierosy ponad 1,2 miliarda złotych, a przychody importerów tych produktów wzrosną o 5,5 proc. w skali roku.

Centrum Monitorowania Rynku zwraca uwagę, że jednorazowe e-papierosy z Chin, gdzie ich sprzedaż jest zakazana, stały się hitem sprzedaży w Polsce. W 2023 r. Polacy kupili około 100 mln sztuk "jednorazówek", podczas gdy rok wcześniej było to 32 mln.

Statystyczna "jednorazówka" kosztuje ok. 30 zł i pozwala na ok. 600 zaciągnięć. To równowartość wypalenia ok. 3 paczek papierosów. Według ostatniego badania ankietowego młodzieży PolNicoYouth, niemal 43 proc. nastolatków deklaruje, że samodzielnie kupuje e-papierosy w sklepie, pomimo formalnego zakazu sprzedaży tej używki nieletnim. Interwencję w tej sprawie podjęło już środowisko lekarzy pediatrów. Polskie Towarzystwo Pediatryczne zaapelowało do premiera Donalda Tuska i minister zdrowia Izabeli Leszczyny o zakaz sprzedaży tej używki.

– Skład e-papierosów nie jest w Polsce badany, a rejestracja jest prowadzona na podstawie deklaracji importera – przekazała w stanowisku wystosowanym do rządu prof. Teresa Jackowska, prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego.

Jak wskazała, e-papierosy są stosunkowo nowymi produktami, a większość bezpośrednich dowodów dotyczących e-papierosów ogranicza się do badań krótkoterminowych. - Zgłoszono, że płyny zawierają nie tylko nikotynę, ale również środki aromatyzujące i szkodliwe substancje, takie jak metale ciężkie, lotne związki organiczne i chemikalia powodujące raka. Ostatnie raporty wykazały ponad 200 unikalnych składników stosowanych w e-liquidach - dodała.

W odpowiedzi na rosnącą popularność e-papierosów wśród młodych ludzi, niektóre kraje, takie jak Belgia, zdecydowały się na całkowity zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów. Podobne kroki planują podjąć Francja i Wielka Brytania.

Przypomnijmy, Ministerstwo Zdrowia w lutym przekazało, że pracuje nad projektem ustawy wprowadzającym zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów.

- W gruncie rzeczy projekt ustawy mamy w zasadzie gotowy. (...) Pracuje nad tym departament, który nadzoruje minister Konieczny. Chcielibyśmy, żeby od jesieni całkowity zakaz jednorazowych e-papierosów funkcjonował - poinformowała minister zdrowia Izabela Leszczyna.

Minister Leszczyna dodała, że termin jest o tyle istotny, bo w tym samym czasie resort pracuje nad wdrożeniem dyrektywy unijnej w sprawie aromatyzowanych płynów do e-papierosów. To właśnie implementacja dyrektywy UE ma wprowadzić zakaz stosowania aromatów charakterystycznych w nowatorskich wyrobach podgrzewanych.