Prawo pracy: co się zmieni w 2014 roku?

Wyższa płaca minimalna

Wynagrodzenie minimalne wzrośnie od 1 stycznia 2014 roku i będzie wynosiło 1680 zł brutto. Przepisy dotyczące najniższej płacy dotyczą tylko pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Tym regulacjom nie podlegają osoby pracujące w oparciu o umowy cywilnoprawne.

Z kolei płaca dla pracownika w pierwszym roku pracy nie może być niższa niż 80 proc. minimalnego wynagrodzenia, czyli w nowym roku będzie to przynajmniej niż 1344 zł brutto.

Trzeba też pamiętać, że wynagrodzenie zasadnicze pracownika może być niższe od płacy minimalnej. Wlicza się do niej bowiem jeszcze m.in. premie, nagrody czy dodatek za przepracowane godziny nocne. Do jej wysokości nie zalicza się z kolei nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych czy rentownych oraz nadgodzin.

Kwota 1680 zł brutto to 1237,2 zł „na rękę”, w stosunku do tego roku zwiększa się o 55,82 zł netto. Od 2003 roku, kiedy wynosiła 800 zł brutto, poszła w górę ponad dwukrotnie.

*Polecamy: *W tych zawodach mężczyźni giną najczęściej

Wynagrodzenie minimalne stanowi przedmiot uzgodnień w ramach obrad Komisji Trójstronnej, czyli przedstawicieli związków zawodowych, organizacji pracodawców i strony rządowej. Ustalane zostaje do 15 lipca, a do 15 września Prezes Rady Ministrów wydaje na ten temat obwieszczenie w Monitorze Polskim.

Zmiany wysokości świadczeń pracowniczych

Podniesienie wynagrodzenia minimalnego do poziomu 1680 zł brutto spowoduje wzrost świadczeń pracowniczych, które obliczane są jako jego procent lub wielokrotność. Zwiększą się więc m.in. takie świadczenia, jak:

- maksymalna wysokość odprawy pieniężnej dla pracownika zwalnianego z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników – zgodnie z przepisami nie może ona przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia. W 2014 roku wyniesie 25,2 tys. zł;

- wyższy dodatek za pracę w porze nocnej – stanowi 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. Przy pensji minimalnej w wysokości 1680 zł brutto, wyniesie 2 zł. Wyjątkiem będzie luty, w którym wzrośnie on do 2,1 zł. Dodatek za pracę nocną wliczany jest do pensji minimalnej;

- wysokość odszkodowania dla pracownika, w związku z naruszeniem zasady równego traktowania przy zatrudnieniu. Zgodnie z art. 183d k.p nie może być ono niższe niż płaca minimalna, czyli wyniesie co najmniej 1680 zł;

- wynagrodzenia za czas przestoju, który nastąpił z przyczyn niezawinionych przez pracownika;

- kwoty wynagrodzenia wolne od potrąceń z różnych tytułów.

Niższe dopłaty do pensji

Od przyszłego roku wszyscy pracodawcy otrzymają dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników w takiej samej wysokości. Będzie ono równe dla firm funkcjonujących zarówno na tzw. otwartym, jak i chronionym rynku pracy. Najbardziej stracą ci, którzy posiadają status zakładu pracy chronionej (ZPChr). Przysługuje im aktualnie dopłata w wysokości 1,5 tys. i 2,7 tys. Od stycznia będzie to odpowiednio 960 zł (obniżka o 540 zł) i 1920 zł (mniej o 780 zł). W przypadku pracowników z niskim stopniem niepełnosprawności dofinansowanie zmniejszy się jedynie o 120 zł, z 600 zł do 480 zł. Dopłata do wynagrodzenia osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zmniejszy się o 90 zł, do poziomu 960 zł.

Na jednolitych kwotach dopłat skorzystają firmy nie będące ZPChr. Na pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności otrzymywać będą bowiem o 30 zł, a z niskim o 60 zł więcej niż dotychczas.

Zobacz: Prawo pracy 2013

Reforma urzędów pracy

Jedną z najważniejszych zmian w nowym roku będzie reforma funkcjonowania urzędów pracy. Nowe rozwiązania mają przyczynić się do bardziej efektywnej walki z bezrobociem, które aktualnie wynosi 13 proc. „Pośredniaki” mają stać się miejscem, gdzie poszukujący pracy uzyskają profesjonalną pomoc, a nie, jak to funkcjonowało do tej pory, sposobem na zapewnienie sobie bezpłatnego dostępu do ubezpieczenia zdrowotnego.

Nowa ustawa zakłada podział bezrobotnych na trzy grupy. Pierwsza z nich to osoby aktywnie szukające pracy, którym potrzebne jest jedynie przedstawienie ofert. Druga stanowi osoby wymagające wsparcia w postaci np. szkoleń czy kursów. Ostatnią grupę tworzyć zaś będą jednostki niechętne do podjęcia legalnej pracy lub zagrożone wykluczeniem społecznym.

*Polecamy: *W tych zawodach mężczyźni giną najczęściej

Zmiany obejmą także wprowadzenie do urzędów doradców zawodowych, uruchomienie nowych narzędzi aktywizacji bezrobotnych i wynagradzanie urzędów w zależności ich skuteczności. Część środków z Funduszu Pracy ma być przekazywanych samorządom na wsparcie PUP-ów. Trafią do najbardziej skutecznych w działaniach placówek, jako premia za osiągnięte wyniki.

Wyższe składki do ZUS dla przedsiębiorców

Podwyższenie płacy minimalnej oznaczać będzie wyższe składki ZUS dla przedsiębiorców. Dla nowych firm, działających krócej niż 2 lata, podstawą wymiaru składek jest 30 proc. kwoty wynagrodzenia minimalnego. Poszczególne składki wzrosną zgodnie z poniższym zestawieniem, w sumie o 7,66 zł miesięcznie do poziomu 160,78 zł:

Składki ZUS dla pozostałych przedsiębiorców związane są z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Podstawą ich wymiaru jest 60 proc. średniej krajowej. Zgodnie z prognozami, w 2014 r. będzie to 3746 zł brutto , czyli o 33 zł więcej niż obecnie. W związki z tym składki wzrosną o 6,81 zł miesięcznie i 81,72 w skali roku. Wyniesie 772,06 zł na miesiąc (nie wliczając składki zdrowotnej).

Zobacz: Prawo pracy 2013

Wzrost kosztów zatrudnienia pracowników

Wzrost wynagrodzenia minimalnego do 1680 zł wpłynie także na zwiększenie kosztów zatrudnienia pracowników. Dotyczy to przede wszystkim osób o najniższych kwalifikacjach, które pracują za najniższą płacę.

*Polecamy: *W tych zawodach mężczyźni giną najczęściej

W 2013 r. składki odprowadzane za pracownika wynosiły 331,84 zł, a od 1 stycznia 2014 r. wzrosną one do 348,43 zł. Doliczając o 80 zł wyższe wynagrodzenie minimalne, koszty zatrudnienia rosną o 96,59 zł miesięcznie. W skali roku pracodawca wyda na pracownika o 1159,08 zł więcej niż dotychczas (za składki 199,08 zł i wynagrodzenie 960 zł). Miesięczny koszt zatrudniania (pensja+składki) wyniesie ogółem 2028,43 zł, co przełoży się na ponad 24 tys. zł w ciągu całego roku.

Elastyczny czas pracy

Firmy będą mogły stosować 12-miesięczny okres rozliczenia czasu pracy, ruchomy oraz przerywany czas pracy, wprowadzone w drodze porozumienia ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników.

Okres rozliczeniowy będzie mógł być przedłużony maksymalnie do roku. Musi to być poparte uzasadnionym przyczynami związanymi z funkcjonowaniem danego zakładu pracy. Jednocześnie pracodawca ma obowiązek zachować ogólne zasady dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

Firmy zyskają także możliwość sporządzenia indywidualnego rozkładu czasu pracy dla pracownika na okres krótszy niż przyjęty w firmie okres rozliczeniowy. Musi on jednak obejmować co najmniej miesiąc. Jeżeli zaś w konkretnym miesiącu, pracownik nie ma obowiązku wykonywania pracy ze względu na przyjęty rozkład czasu pracy to przysługuje mu za ten czas, co najmniej minimalne wynagrodzenie.

W zakresie ruchomego czasu pracy będą funkcjonować dwa rozwiązania. Pierwsze zakłada, że pracodawca będzie mógł wyznaczyć godziny rozpoczęcia pracy przez personel. Drugie mówi o tym, że przedział czasowy, w którym należy rozpocząć pracę będzie określony w rozkładzie czasu pracy, a dokładną godzinę wybierze sam pracownik. Zmiany dotyczą też przerywanego czasu pracy, który do tej pory mógł być wprowadzony tylko w drodze układu zbiorowego. Teraz może się to odbywać także na podstawie porozumienia z organizacjami związkowymi lub wyznaczonymi przedstawicielami pracodawców.

Zobacz: Prawo pracy 2013

Dodatkowy urlop macierzyński

Przyznające rodzicom nowe uprawnienia przepisy o urlopach macierzyńskich, które weszły w życie 17 czerwca, będą także obowiązywać w 2014 roku. Zgodnie z ustawą, łączny czas urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego wyniesie w sumie 52 tygodnie. W przypadku urodzenia dwójki dzieci lub więcej w jednym porodzie, zostanie wydłużony do 65-71 tygodni.

*Polecamy: *W tych zawodach mężczyźni giną najczęściej

Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego zwiększy się do 6 tygodni po urodzeniu jednego dziecka i 8 tygodni w przypadku porodu mnogiego. Będzie mógł on być wykorzystany tylko bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, w jednej lub dwóch następujących po sobie częściach. Uzyskać go będą mogli zarówno matka, jak i ojciec dziecka.

Pracownik, który przebywa na urlopie macierzyńskim, a chciałby wrócić do pracy w wymiarze czasu przez siebie wskazanym, będzie składał wniosek do pracodawcy w terminie poprzedzającym planowaną datę powrotu o co najmniej 14 dni. Zdaniem MPiPS nowe przepisy ułatwią i uelastycznią możliwości połączenia opieki nad małym dzieckiem z pracą.

Mniejszy wymiar czasu pracy i ekwiwalent urlopowy

Roczny wymiar czasu pracy w 2014 r. wyniesie równo 2000 godzin, na co złoży się 250 dni pracy po 8 godzin. Będzie to o 8 godzin mniej niż w 2013. Najwięcej (po 23 dni) będziemy pracować w lipcu i październiku, a najmniej w listopadzie (18). W tym ostatnim miesiącu będzie też najwięcej dni wolnych w całym roku (12). Najbardziej zapracowany będzie 3 kwartał (65 dni pracy-27 wolnych), a najmniej 3 kwartał (61-30).
Z kolei ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany dzień urlopu oblicza się na podstawie specjalnego współczynnika, który ustalany jest odrębnie dla każdego roku. W 2014 roku wyniesie on dla pracownika zatrudnionego na pełen etat 20,83, podczas gdy w 2013 r. było to nieco więcej - 20,916. Dla pracowników zatrudnionych na część etatu współczynnik ten ustalony został proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy np. ¾ etatu – 15,62,½ etatu – 10,42; ¼ etatu – 5,21
Ustala się go odrębnie w każdym roku, odliczając od liczby dni kalendarzowych, dni wolne od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy, niedziele i święta. Ten wynik dzieli się potem przez 12. Dla 2014 roku: (365 – 115)/12=20,83.

KK,JK,WP.PL

Zobacz: Prawo pracy 2013