Prezydent: budowa zbiornika Racibórz m.in. dzięki specustawie z 2010 r.

Prezydent odwiedził rozpoczętą w lipcu budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny. Od 2017 r. ma on chronić mieszkańców dorzecza Odry od Raciborza do Wrocławia. Koszt budowy to ok. 1 mld zł.

Jak mówił prezydent, budowa zbiornika to efekt doświadczenia powodzi 1997 r., ale też zmian organizacyjno-prawnych, które umożliwiają dziś szybsze realizowanie potrzebnych, a trudnych inwestycji.

- To nie były tylko i wyłącznie kwestie finansowe, że to nie ruszało, to był problem niemożliwości stworzenia odpowiednich ram prawnych. Zostało to przełamane w wyniku specustawy z 2010 r. Pełniłem wtedy obowiązki marszałka Sejmu i głowy państwa jednocześnie; cieszę się, że tamta ustawa, która była efektem współpracy w bardzo szerokim układzie politycznym, z udziałem wszystkich środowisk politycznych, daje dobre efekty w postaci ewidentnego przyspieszenia i przyzwoitych form wywłaszczeń, zmian właścicielskich na tym terenie - podkreślił prezydent.

Przypomniał, że zmiany te były warunkiem inwestycji, na którą od lat czeka cały region, a także - jak zaznaczył - cała Polska, ponieważ jej wykonanie wiąże się w pewnej mierze z uruchomieniem szlaku żeglugowego.

- Cieszę się, że od 2017 r. duże deszcze nie będą już wywoływały żadnych lęków, bo cały region będzie chroniony przez tę poważną inwestycję - robioną z dużym wysiłkiem finansowym, ale robioną także po prostu z głową - wskazał Komorowski.

Racibórz Dolny będzie polderem, czyli suchym zbiornikiem o powierzchni 26 km kw. Po jego ukończeniu w czasie powodzi będzie mógł pomieścić 185 mln m sześc. wody. Na jego terenie prowadzona będzie - prócz upraw rolnych - także eksploatacja kruszyw i glin ceramicznych. Po ich wyeksploatowaniu pojemność całkowita zbiornika sięgnie 300 mln m sześc. wody.

Wykonawcą inwestycji została w czerwcu hiszpańska firma Dragados, główny akcjonariusz Pol-Aquy. Inwestorem jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach. Jego dyrektor Tomasz Cywiński powiedział we wtorek dziennikarzom, że pierwsze prace - związane z budową nowego stawu - już się zakończyły.

- Był to newralgiczny element, bo bez budowy stawu Plinc nie mogliśmy przystąpić do kolejnych prac. Wiąże się to z postanowieniami ochrony środowiska - niestety w pewnych miejscach niszczymy je, więc musieliśmy jego elementy przenieść w inne, właśnie do nowego stawu - wyjaśnił Cywiński.

Obecnie prowadzone są roboty ziemne związane z budową fundamentów pod główną budowlę upustowo-przelewową zbiornika (z ujściem wody do omijającego centrum Raciborza Kanału Ulgi). Potem powstawać mają poszczególne elementy zapory czołowej - o długości 4 km (m.in. z upustem do tzw. Odry Miejskiej), a także zapory lewobrzeżnej (9,6 km) i prawobrzeżnej (8,8 km).

Cywiński wyjaśnił, że zapory będą konstrukcjami ziemnymi - sięgającymi do ok. 10 m wysokości. Główny przelew będzie umożliwiał regulowanie spuszczanej wody, a także migrację ryb. Objętość korpusów ziemnych zapór wyniesie łącznie ponad 6,6 mln m sześc.

Planowany termin zakończenia robót to 9 stycznia 2017 r. Na razie wielu mieszkańców miejscowości z terenu budowy zbiornika (Nieboczowy i Ligota Tworkowska) mieszka jeszcze w swoich dotychczasowych domach. Będą mogli w nich pozostać do 2016 r. Wyznaczona jest już tzw. nowa wieś o nazwie Nowe Nieboczowy, gdzie mogą się przenosić i budować. Część mieszkańców, głównie Ligoty Tworkowskiej, przeniosła się już gdzie indziej.

Dragados buduje zbiornik za 936,7 mln zł. Finansowanie pochodzi z Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (109,6 mln zł), Banku Rozwoju Rady Europejskiej (457,4 mln zł), z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (pozostała część).

Zbiornik Racibórz Dolny jest inwestycją kluczową dla ochrony przeciwpowodziowej doliny Odry (o łącznym koszcie ok. 2,5 mld zł) i największym elementem rządowego "Programu dla Odry 2006". Przygotowywana od lat budowa suchego zbiornika należy do największych inwestycji hydrotechnicznych w Polsce.