Sejm za poprawkami Senatu dot. dostępu do materiałów wybuchowych

Przyjęte poprawki miały charakter legislacyjny i doprecyzowujący. Jak mówił w Sejmie poseł-sprawozdawca Mirosław Suchoń (Nowoczesna)
Senat przyjął osiem poprawek, m.in. umożliwiającą wystawianie upoważnień do przetworzenia danych osobowych przez funkcjonariuszy podległych Komendanta Głównego Policji, czy przekazywania danych przez policję poprzez teletransmisję.

Ustawę o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych przygotowało Ministerstwo Rozwoju we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dostosowuje ona polskie prawo do unijnego rozporządzenia (UE) nr 98/2013.

"Prekursory to substancje chemiczne w wysokich stężeniach, z których mogą powstać materiały wybuchowe, a przepisy ustawy pozwalają objąć nadzorem obrót tymi substancjami poprzez ogólnopolski system zgłaszania podejrzanych transakcji lub prób dokonania takich transakcji" - przypomniał Suchoń.

Według posła ustawa zyskuje na znaczeniu, biorąc pod uwagę, że to prekursory zostały wykorzystane do budowy bomb użytych w niedawnych zamachach.

"Ustawa ta jest bardzo ważna szczególnie w tej chwili: przed nami stoi organizacja dwóch ważnych wydarzeń, wymagających zapewnienia maksimum bezpieczeństwa, czyli szczytu NATO oraz Światowych Dni Młodzieży" - zwróciła uwagę posłanka Małgorzata Pępek (PO).

Krytycznie do ustawy odniosła się przedstawicielka Kukiz'15 Anna Maria Siarkowska. Mówiła, że Polska przyjmuje ją nie ze względu na interes społeczny, lecz dlatego, że "Unia tak kazała". Jej zdaniem nowe ograniczenia utrudnią tylko życie zwykłym obywatelom, a terroryści i tak będą w stanie zsyntetyzować substancje w domowym laboratorium.

Głównym celem nowego prawa jest ograniczenie dostępu dla przeciętnych użytkowników do substancji i mieszanin, które mogą być użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych, oraz określenie innych substancji, które również mogą być użyte niezgodnie z przeznaczeniem, a które trudno kontrolować ze względu na szerokie zastosowanie w powszechnych produktach konsumenckich.

Ustawa przewiduje m.in. utworzenie ogólnokrajowego systemu zgłaszania podejrzanych transakcji lub prób ich dokonania oraz zniknięć i kradzieży znacznych ilości substancji, z których mogą być wytwarzane materiały wybuchowe. Głównym elementem ogólnopolskiego systemu zgłaszania będzie krajowy punkt kontaktowy w Komendzie Głównej Policji.

W krajowym punkcie kontaktowym, za pomocą systemu teleinformatycznego, będą zgłaszane i ewidencjonowane podejrzane transakcje, próby ich dokonania oraz zniknięcia i kradzieże substancji objętych ograniczeniami. W ramach działalności prowadzonej przez krajowy punkt kontaktowy będą podejmowane niezbędne czynności w celu prewencji i wykrywania zagrożeń niezgodnego z użyciem prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom.

Dane lub informacje zgromadzone w ogólnopolskim systemie zgłaszania będą udostępniane - na pisemny wniosek zawierający uzasadnienie - wskazanym służbom, o ile są im niezbędne do realizacji ustawowych zadań. Wskazane podmioty to: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Inspekcja Handlowa, Policja, Służba Celna, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa.

Określono również zadania organów i jednostek zajmujących się kontrolą podmiotów sprzedających prekursory materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom oraz instytucji zajmujących się kontrolą przejść granicznych pod kątem ich wprowadzania do Polski.

W ustawie zawarto sankcje za naruszanie przepisów rozporządzenia unijnego. Przeciętnemu użytkownikowi za wprowadzanie, posiadanie lub używanie prekursorów materiałów wybuchowych podlegających ograniczeniom - będzie grozić grzywna, kara ograniczenia wolności, albo kara pozbawienia wolności do 2 lat.

Karane będą także podmioty gospodarcze, które udostępnią przeciętnym użytkownikom prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom. Podmioty gospodarcze karane będą również grzywną lub karą ograniczenia wolności za niezgłoszenie podejrzanej transakcji, próby jej dokonania, a także zniknięcia lub kradzieży substancji wymienionych w załącznikach do rozporządzenia unijnego lub aktach do niego delegowanych oraz mieszanin zawierających te substancje.

Przestrzeganie przepisów rozporządzenia będą kontrolować organy Inspekcji Handlowej, Policji, Straży Granicznej, Służby Celnej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Jednocześnie na Komendanta Głównego Policji nałożono obowiązek sporządzania rocznego raportu dotyczącego funkcjonowania krajowego punktu kontaktowego, systemu zgłaszania oraz zgłoszeń podejrzanych transakcji, zniknięć i kradzieży substancji, z których mogą być wykonane materiały wybuchowe. Raport będzie przekazywany ministrowi spraw wewnętrznych i administracji oraz do wiadomości ministrowi rozwoju.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia.