TK: komornicy nie mogą żądać sztywnych opłat egzekucyjnych

Wyrok Trybunału dotyczy przepisu pozwalającego komornikowi pobierać opłatę w wysokości 5 proc. wartości zadłużenia, które ma być ściągnięte przez komornika. Przed 16 czerwca 2010 r. opłata ta była sztywna i dłużnik nie mógł starać się o jej obniżenie.

Właśnie ten przepis, pozwalający na pobieranie przez komornika stałej, sztywnej opłaty, zaskarżył do Trybunału mężczyzna, który poręczył kredyt innej osobie. Ponieważ kredyt nie był spłacany, komornik wszczął postępowanie egzekucyjne. Nie zdążył jednak ściągnąć ani złotówki, gdy wierzyciel złożył wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Doszło bowiem do ugody między wierzycielem a dłużnikiem.

Na tej podstawie komornik umorzył postępowanie egzekucyjne, ale jednocześnie zażądał od dłużnika opłaty w wysokości 5 proc. kwoty zadłużenia, którą miał wyegzekwować i której ostatecznie nie ściągnął, z powodu umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Było to przed 17 czerwca 2010 r., a więc przed wprowadzeniem przepisu pozwalającego obecnie dłużnikowi złożyć wniosek o obniżenie wysokości opłat.

We wtorek Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 49 ust. 2 ustawy z 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, który do 16 czerwca 2010 r. pozwalał komornikom żądać sztywnej opłaty, niezależnie od nakładu ich pracy, i który nie przewidywał możliwości obniżenia tej opłaty, był niezgodny z konstytucją (sygn. SK 12/11).

Taki przepis - jak uzasadniał sędzia sprawozdawca Zbigniew Cieślak - prowadził do nadmiernego i przez to nieuprawnionego uszczuplenia majątku dłużnika. Tym samym naruszał jego prawo własności, zagwarantowane w art. 64 ust. 1 konstytucji.

Uzasadniając wtorkowy wyrok sędzia Cieślak podkreślił, że zasadniczo pobieranie opłaty przez komornika jest sprzeczne z ustawą o komornikach sądowych i egzekucji. Z drugiej jednak strony komornik - chociaż jest funkcjonariuszem publicznym - ponosi nakłady swojej pracy i ryzyko swojej działalności, dlatego ma prawo do wynagrodzenia za prowadzenie egzekucji - zauważył sędzia. Podkreślił jednak, że opłata ta nie może być w rażącej dysproporcji do nakładu pracy komornika.

Sędzia Cieślik dodał, że tym samym TK podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko, wyrażone w wyroku z 26 czerwca 2012 r. Wprawdzie ubiegłoroczny wyrok dotyczył zmienionych już przepisów, pozwalających dłużnikowi wystąpić o obniżenie opłaty komorniczej, ale problem był podobny - dotyczył stałej opłaty, niezależnej od nakładu pracy komornika. Chodziło o przepis, który przewidywał, że w każdym wypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego opłata nie mogła być niższa niż 1/10 wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.