UE zamierza rozszerzyć "czarną listę" Rosjan

Projekt dokumentu, przygotowany na czwartkowe nadzwyczajne spotkanie ministrów spraw zagranicznych, przewiduje, że zgodzą się oni na dodanie kolejnych osób i podmiotów do listy objętych sankcjami za zagrażanie bądź podważanie suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy.

Mają oni zlecić Komisji Europejskiej, by projekt decyzji w tej sprawie przygotowała w ciągu tygodnia oraz podjęła prace nad ewentualnymi nowymi restrykcjami. Może to oznaczać groźbę zaostrzenia sankcji gospodarczych wobec Rosji, a dyskusja na ten temat mogłaby się odbyć na nieformalnym szczycie przywódców UE 12 lutego.

Zgodnie z projektem dokumentu, który uzyskała PAP, ministrowie mają też uzgodnić, że wygasające w marcu sankcje wizowe i finansowe wobec osób odpowiedzialnych za aneksję Krymu przez Rosję i destabilizację Ukrainy zostaną przedłużone do grudnia 2015 r. Pierwsza wersja projektu mówiła o przedłużeniu tych sankcji do września 2015 r. Źródła dyplomatyczne zastrzegają, że zapisy dokumentu mogą się jeszcze zmienić.

Decyzje te stanowią odpowiedź UE na nasilenie walk na wschodniej Ukrainie. W sobotę w ostrzale Mariupola przez wspieranych przez Rosję separatystów zginęło 30 osób, a około 100 zostało rannych. Dokument mówi wprost, że rosyjskie wsparcie dla separatystów, podkreśla odpowiedzialność Rosji za eskalację konfliktu. UE oczekuje, że "Rosja bezzwłocznie wpłynie na separatystów i skłoni ich do zaprzestanie wrogich działań oraz wypełniania uzgodnień z Mińska" - napisano w projekcie dokumentu.

- Te wydarzenia wymagają pilnej odpowiedzi UE - powiedział jeden z unijnych dyplomatów, sygnalizując, że decyzja o zaostrzeniu sankcji zapadnie szybko. Dodał, że Komisja Europejska nie potrzebuje wiele czasu, by wyjść z propozycję konkretnych decyzji w tej sprawie. - Nie zaczynamy od zera. Już w ubiegłym roku pracowano nad przygotowaniem ewentualnego zaostrzenia sankcji - powiedział.

Inny dyplomata ocenił, że skoro Unia potępia rosyjskie zaangażowanie w konflikt, to na rozszerzonej czarnej liście powinni znaleźć się obywatele Rosji, którzy ponoszą odpowiedzialność za te działania.

W czwartek kraje UE mają też zaapelować do szefowej unijnej dyplomacji Federiki Mogherinie o poprawę polityki informacyjnej, aby odpowiedzieć na dezinformację ze strony Rosji.

Do podjęcia decyzji o zaostrzeniu sankcji wymagana jest jednomyślność wszystkich krajów UE. Nie jest jednak jasne jak w tej sprawie zachowa się nowy rząd Grecji premiera Aleksisa Ciprasa. Już we wtorek 27 stycznia ogłosił on, że nie wyraził swojej zgody na opublikowane przez szefa Rady Europejskiej Donalda Tuska oświadczenie przywódców państw UE, którzy zwrócili się do ministrów spraw zagranicznych o rozważenie nowych sankcji wobec Rosji. W oświadczeniu tym w wyraźny sposób obarczyli też Rosję odpowiedzialnością za eskalację konfliktu na wschodzie Ukrainy.

Grecki rząd oznajmił, że oświadczenie UE "zostało wydane bez dotrzymania wymaganej procedury w celu uzyskania akceptacji państw członkowskich, w szczególności bez zapewnienia zgody Grecji". "Dlatego podkreślamy, że Grecja nie wyraziła swojej zgody na to oświadczenie" - poinformowały Ateny.

Cipras, który w przeszłości był krytyczny w sprawie unijnych sankcji na Rosję, został zaprzysiężony na premiera w poniedziałek, w chwili gdy dobiegały końca prace nad oświadczeniem szefów państw i rządów UE.

Jak powiedział rzecznik szefa Rady Europejskiej Preben Aamann, w pracach nad oświadczeniem UE konsultowano się z przedstawicielem greckiego rządu. - Uznaliśmy, że oświadczenie zostało uzgodnione w poniedziałek wieczorem. Grecja nie zgłosiła sprzeciwu wobec projektu dokumentu, ani też w trakcie rozmowy telefonicznej między panami Tuskiem a Ciprasem, jak również w kontaktach z greckimi szerpami (urzędnikami odpowiedzialnymi za kontakty z instytucjami UE) - poinformował rzecznik.

Wyjaśnił, że we wtorek 27 stycznia rano, krótko przed publikacją oświadczenia UE, zauważono wahanie Grecji i zaproponowano uzupełnienie dokumentu o przypis, zastrzegający, że nie obejmuje to Grecji. - Grecja nie chciała takiego przypisu, więc dla nas było jasne, że publikujemy oświadczenie uzgodnione 26 stycznia - dodał Aamann.

Brukselscy komentatorzy spekulują, że Grecja może blokować unijne decyzje w sprawie zaostrzenia bądź nawet utrzymania sankcji wobec Rosji. Ugrupowanie Ciprasa, lewicowa SYRIZA głosowało w Parlamencie Europejskim przeciwko ratyfikacji umowy stowarzyszeniowej UE-Ukraina oraz rezolucjom krytykującym Rosję za wspieranie separatystów na Ukrainie i aneksję Krymu.

Z Brukseli Anna Widzyk