Unijny Trybunał: samorząd zawodowy nie może zagarniać rynku szkoleń

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (potocznie zwanego Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości) dotyczy portugalskiego samorządu dyplomowanych księgowych (Ordem dos T,cnicos Oficiais de Contas). Członkostwo w OTOC jest dla dyplomowanych księgowych obowiązkowe.

OTOC wymaga od swoich członków, by doszkalali się i w związku z tym wydało w 2007 r. rozporządzenie, w którym wprowadziło wymóg, by uzyskali oni rocznie średnio 35 punktów za szkolenia prowadzone lub zatwierdzone przez to stowarzyszenie. W rozporządzeniu przewidziano dwa rodzaje szkoleń: instytucjonalne, które może prowadzić tylko OTOC oraz szkolenia zawodowe, które może prowadzić OTOC lub organizacje zarejestrowane w OTOC. Decyzję o zarejestrowaniu organizacji szkoleniowej i o zatwierdzeniu proponowanego przez nią planu szkoleń podejmuje zawsze OTOC.

W 2010 r. urząd ds. konkurencji w Portugalii uznał, że rozporządzenie OTOC narusza konkurencję i nałożył karę na to stowarzyszenie. Urząd stwierdził, że na skutek tego rozporządzenia rynek szkoleń dla dyplomowanych księgowych został sztucznie podzielony, a OTOC zagwarantował w nim sobie udział w minimum jednej trzeciej tego rynku (12 punktów szkoleniowych ze wszystkich 35).

OTOC zaskarżył decyzję urzędu do portugalskiego sądu, domagając się jej uchylenia. Gdy sprawa trafiła do sądu apelacyjnego w Lizbonie, ten zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z kilkoma pytaniami o zakres stosowania unijnego prawa konkurencji do samorządów zawodowych.

W czwartek Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że takie rozporządzenie, jakie wydał OTOC, jest ograniczeniem konkurencji, zakazanym w prawie unijnym, a konkretnie w art. 101 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (sygn. C-1/12).

"Takie ograniczenia, po pierwsze, wydają się wykraczać poza to, co jest konieczne do zapewnienia wysokiej jakości usług oferowanych przez dyplomowanych księgowych, a po drugie, nie są objęte wyjątkami przewidzianymi w traktacie" - orzekł ETS.

Trybunał kilkakrotnie w swoim wyroku zwrócił uwagę na to, że rozporządzenie OTOC zastrzega dla tego stowarzyszenia niebagatelną część rynku obowiązkowych szkoleń dyplomowanych księgowych.

ETS wyjaśnił, że samorząd zawodowy musi - tak jak przedsiębiorcy - przestrzegać unijnych zasad dotyczących konkurencji, ponieważ rozporządzenie wydane przez samorząd zawodowy należy uznać za decyzję podjętą przez związek przedsiębiorstw w rozumieniu prawa Unii w dziedzinie konkurencji.

Szczegóły, w jakim zakresie dochodzi do naruszenia konkurencji, powinny - zdaniem ETS - ustalać już sądy poszczególnych państw, rozstrzygając spory, które do nich trafiają.