UOKiK naśle tajemniczego klienta. Dla skutecznej ochrony prawa

Projekt ma wzmocnić ochronę konsumentów na rynku finansowym i usprawnić eliminację "abuzywnych klauzul" w umowach z konsumentami. Zabronione byłoby między innymi oferowanie konsumentom usług, które nie odpowiadają ich potrzebom, a UOKiK mógłby nasyłać "tajemniczych klientów". Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego jest wspólną inicjatywą Ministra Finansów, Ministra Sprawiedliwości oraz UOKiK. Głównym celem zmian w przepisach jest wzmocnienie ochrony konsumentów na rynku finansowym oraz zmiany dotyczące modelu abstrakcyjnej kontroli postanowień wzorców umów. Ze względu na skomplikowany charakter produktów oferowanych na tym rynku konsumenci są szczególnie narażeni na nieuczciwe praktyki przedsiębiorców polegające zwłaszcza na niedostosowaniu metod sprzedaży do klientów oraz niedostarczaniu im właściwych informacji. Propozycje nowych rozwiązań prawnych, które mają poprawić sytuację konsumentów na rynku usług finansowych, obejmują m.in.:

• nowe postaci praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów - zabronione byłoby oferowanie konsumentom usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom oraz oferowanie usług finansowych w sposób nieadekwatny do ich charakteru.
• możliwość wydawania przez prezesa UOKiK tzw. decyzji tymczasowych, które jeszcze w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów zobowiązywałyby przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań w celu zapobieżenia uprawdopodobnionym zagrożeniom;
• wprowadzenie instytucji tajemniczego klienta - pozwalającej na uzyskanie dowodów w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;
• możliwość wyrażenia poglądu istotnego w sprawie - prezes UOKiK będzie mógł wyrazić swój pogląd w indywidualnej sprawie przed sądem powszechnym, jeśli przemawia za tym interes publiczny;
• nowy model kontroli postanowień wzorców umów - to prezes UOKiK, w decyzji administracyjnej, rozstrzygałby o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywał jego dalszego wykorzystywania, mogąc jednocześnie określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zakazu. Wprowadzenie kontroli postanowień wzorców w trybie administracyjnym podlegałoby kontroli sądowej. Rejestr klauzul niedozwolonych zostałby zastąpiony przez rejestr decyzji UOKiK. Zmiany dotyczące systemu kontroli abstrakcyjnej postanowień wzorców umowy mają na celu eliminację problemów w jego funkcjonowaniu - wnoszenie pozwów o stwierdzenie abuzywności jedynie w celach zarobkowych, rozbieżności w doktrynie i orzecznictwie dotyczące tzw. rozszerzonej prawomocności wyroku wpisanego do rejestru. Dzięki zmianom kontrola abstrakcyjna wzorców będzie szybsza i sprawniejsza.

Nowelizację ustawy zapowiedziała już w expose premier Ewa Kopacz. Uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego można zgłaszać w terminie 21 dni.