W sprawie OFE rząd szykuje Polakom pranie mózgu

W zeszłym tygodniu premier zapowiedział, że przegląd finansów publicznych zakończy się nowelizacją budżetu. Problem w tym, żejak zauważyli eksperci, rząd nie bardzo może coś w budżecie zmienić. Może za to próbować zmienić prawo.

Ucieczka przed trybunałem

- Według obecnego stanu prawnego przekroczenie relacji 50 proc. długu do PKB ustanawia pewne bariery. Natomiast z tego co mi wiadomo minister finansów planuje zniesienie progu 50 proc., a być może też 55 proc. i zastąpienie tych rozwiązań regułą wydatkową - mówi prof. Krzysztof Rybiński, były wiceprezes NBP.

Zdaniem eksperta to nie jedyny w sposób, w jaki rząd chce sobie ominąć bariery chroniące przed nadmiernym zadłużeniem. - Jest tez możliwość znacznego ograniczenia dotacji do ZUS i zmuszenia go, by zaciągał kredyty w bankach. Tym sposobem można wypchnąć część długu do innego sektora. Ponadto minister finansów planuje przejęcie części aktywów OFE, co jednorazowo pozwoli sztucznie obniżyć poziom długu publicznego - tłumaczy prof. Rybiński. - Problem jest poważny, ponieważ przekroczenie progu 60 proc. długu wobec PKB oznacza Trybunał Stanu dla premiera i ministra finansów - dodaje.

De facto przed Trybunałem Stanu można postawić premiera i członków rządu tylko w przypadku złamania konstytucji lub ustawy, a przekroczenie progu 60 proc. wymusza tylko na rządzie drastyczne oszczędności.

Głodowa emerytura

Determinację w dążeniu do gwałtownego obniżenia zadłużenia publicznego widać jednak również po innych zeszłotygodniowych wypowiedziach premiera. - Czy ludzie naprawdę dziś nimi dysponują? Nie dysponują i to nie są ich pieniądze - w dość arogancki sposób Donald Tusk wypowiedział się na temat składek zgromadzonych w OFE. - Podobnie jak w ZUS jest to promesa zapisana na poczet przyszłej emerytury z OFE - dodał premier.

Z takim postawieniem sprawy nie zgadzają się jednak eksperci.

Prof. Rybiński twierdzi, że wypowiedź premiera jest nieprawdziwa. Zdaniem eksperta pieniądze w OFE są bardziej wiarygodne od ZUS, ponieważ stoją za nimi realne aktywa: akcje i obligacje skarbowe.

- Obligacja rządowa jest bardziej wiarygodnym instrumentem finansowym niż zapis na koncie w ZUS-ie, który można zmienić ustawą. Jakiś rząd w przyszłości zapewne to zrobi. Niewykupienie obligacji skarbowych to bankructwo całego kraju - podkreśla uwagę prof. Rybiński. - Zgoda na przeniesienie pieniędzy do ZUS dla przeciętnego Polaka oznacza, że w przyszłości dostanie głodową emeryturę - dodaje.

Ze stanowiskiem premiera nie zgadza się również Ryszard Petru. - Można powiedzieć, że w banku też nie mamy pieniędzy tylko zapisy księgowe - mówi. - Każdy program emerytalny na świecie zakłada, że środki są niedysponowalne do momentu przejścia na emeryturę. Tym się różnią programy emerytalne od innych form oszczędzania. - dodaje.

Zagadkowa dobrowolność

Premier zaznaczył również, że jest zwolennikiem dobrowolności w systemie emerytalnym. - Dzisiaj dla nas najważniejszą kwestią jest, żeby Polak dysponujący swoimi pieniędzmi wiedział, że to jest jego decyzja, w jaki sposób chce oszczędzać na emeryturę - powiedział. Nie sprecyzował jednak, na czym ta dobrowolność miałaby dokładnie polegać.

- Jeśli chodzi o dobrowolność trzeba zdefiniować, co dokładnie mamy na myśli - mówi Ryszard Petru. - Jak rozumiem, nie bierzemy pod uwagę wariantu Orbanowskiego, czyli przeniesienia do ZUS składki wraz z aktywami. Oznaczałoby to wyprzedaż akcji i dobicie polskiej giełdy. Takie rozwiązanie nie leży w interesie rządu ani Polaków - podkreśla.

Zdaniem eksperta wiele zależy od tego, w jaki sposób rząd chce zaoferować Polakom wybór między OFE a ZUS. Zwraca uwagę na ryzyko, że Polacy mogą masowo uciekać z OFE w przypadku ewentualnej bessy na giełdzie i wyprzedawać swoje aktywa za bezcen.

Zdaniem Ryszarda Petru dobrowolność powinna natomiast dotyczyć wyboru podmiotu, który będzie wypłacał nam emeryturę. - Nie chciałbym być skazany na monopol ZUS-u przy wypłacie świadczeń - mówi.

Masowe pranie mózgu

Z innej perspektywy ocenia słowa o dobrowolności prof. Krzysztof Rybiński. - Wypowiedź premiera oznacza, że Platforma zmieniła zdanie i chce pozwolić Polakom na wybór między OFE a ZUS. Dzieje się tak dlatego, ponieważ im więcej osób przeniosłoby swoje oszczędności z OFE do ZUS, tym bardziej zmniejszyłby się dług publiczny - mówi.

Zmniejszenie zadłużenia wynikałoby z przejęcia przez ZUS obligacji skarbowych, które są w posiadaniu OFE. Papiery w posiadaniu instytucji państwowej liczyłyby się jako dług wewnętrzny. Dzięki temu można by sztucznie zaniżyć poziom długu publicznego.

- Szykowana jest w tej chwili masowa operacja prania mózgu Polakom - twierdzi Rybiński - Będzie się nam próbowało wmówić, że pieniądze w ZUS są bezpieczne, bo jest to instytucja państwowa, a w OFE bardzo niebezpieczne. Przy pomocy narzędzi PR rządowi uda się przekonać Polaków, którzy przenosząc pieniądze, ułatwią sztuczne obniżenie długu - dodaje.

Zdaniem eksperta za 10 lat emerytury wypłacane przez ZUS dla wielu Polaków będą poniżej progu ubóstwa, z tym że wtedy nikt już nie będzie pamiętał, kto jest temu winny.

Jan Bolanowski