Błędy inwestorów, które kosztowały miliony

Prawo Murphy'ego mówi, że jeśli da się popełnić błąd, to ktoś go zrobi. W przypadku giełd możemy mówić o pomyłkach zarówno ludzi, jak i maszyn. Straty inwestorów spowodowane błędami w ostatnich piętnastu latach wyniosły nawet 3 miliardy złotych. Zawodzili ludzie, zawodziło oprogramowanie.

Jak byś zareagował gdybyś stracił 440 mln dolarów w niecałą godzinę?

Giełda w Tokio niejednokrotnie miała w swojej historii problemy z systemem elektronicznym. W grudniu 2001 roku trader z UBS Warburg, szwajcarskiego banku inwestycyjnego, złożył zlecenie na sprzedaż 610 tys. akcji spółki Dentsu, która tego dnia debiutowała na giełdzie (IPO), w cenie 1 jena za akcję. Trader chciał sprzedać 1 akcję za 610 tys. jenów. Ten błąd kosztował bank 71 mln funtów.

8 grudnia 2005 roku miało miejsce IPO firmy J-Com. Tego dnia pracownik Mizuho Securities Co. pomylił się przy wpisywaniu zlecenia. Zamiast sprzedaży 1 akcji za 600 tys. jenów zlecił sprzedaż... 600 tys. akcji po 1 jenie za akcję. Mizuho nie wyłapało tego błędu, a giełda tokijska początkowo uniemożliwiała również próby anulowania zlecenia. W efekcie firma straciła 347 mln dolarów - strata została podzielona między giełdę i Mizuho.

W lipcu 2010 roku miał miejsce gwałtowny spadek akcji spółki Procter & Gamble na giełdzie w Nowym Jorku. Cena giganta obniżyła się o 10 proc. do 56 dolarów, co spowodowało uruchomienie mechanizmów bezpieczeństwa na NYSE. Powodem tej sytuacji był błąd w Citigroup spowodowany w całości przez komputerowy system handlu algorytmicznego.

P&G tego dnia traciło w pewnym momencie 37 proc. Ale na tej spółce się nie skończyło. Apple leciało w dół o 22 proc. Accenture spadło z poziomu 40,13 dolarów do... 1 centa, po czym natychmiast się odbiło do poziomu 39,57 dolarów.

W pewnym momencie Dow Jones Industrial tracił nawet ponad 1000 punktów, ale ostatecznie giełda zanotowała mocne odbicie.

Rok temu poważny błąd w oprogramowaniu w firmie Knight Capital Group Inc. spowodował załamanie handlu na 140 spółkach notowanych w Nowym Jorku. 1 sierpnia Knight Capital uruchomił nowy system transakcyjny, który miał usprawnić funkcjonowanie giełdy. Niestety w nowym oprogramowaniu tkwił błąd, który spowodował, że już w momencie otwarcia rynków system zaczął masowo kupować i sprzedawać miliony akcji na ponad 100 giełdach.

Przez 44 minuty Knight Capital dokonywał automatycznych transakcji na gigantyczną skalę. Taka zwiększona aktywność spowodowała jednocześnie spadek wartości zakupionych akcji, które następnego dnia firma musiała sprzedać.

Różnica w cenie zakupu i sprzedaży wyniosła 440 mln dolarów. Straty przewyższyły przychody firmy za cały drugi kwartał br., które wyniosły 289 mln dolarów. W tej sytuacji wartość akcji samego Knight Capital już w dniu wystąpienia feralnego błędu spadła o 33 proc., by w dzień później poszybować w dół o 75 proc. W ciągu 24 godzin gigant stanął na skraju bankructwa.

W Nowym Jorku w 2010, gdy trader chcąc sprzedać 16 milionów akcji spółek indeksu S&P 500 na skutek błędu złożył zlecenie sprzedaży na 16 miliardów akcji. W efekcie nowojorska giełda spadła z poziomu 10868 pkt. do 9867 pkt. Wydarzeniu nadano nazwę "Flash Crash" (pol. błyskawiczny krach).

Dwie godziny po zamknięciu giełdy poinformowano, że wszystkie zlecenia, które ewidentnie nosiły znamiona zawierających błędy, zostały anulowane.

BATS Global Markets to giełda znajdująca się w miejscowości Lenexa w stanie Kansas. W styczniu 2013 roku firma ostrzegła swoich klientów, iż błąd w oprogramowaniu spowodował błędną wycenę ponad 435 tys. złożonych na przestrzeni ostatnich 4 lat zleceń. W efekcie traderzy stracili na tym aż 420 tys. dolarów.

Giełda w Lenexa to trzecia największa giełda w Stanach Zjednoczonych.

Okazuje się, że na giełdzie w Nowym Jorku raz po raz pojawiają się błędy, o istnieniu których zwykli ludzie nie mają pojęcia. W styczniu tego roku okazało się, że błąd w oprogramowaniu, uniemożliwił poprawne działanie systemu NYSE przez ponad godzinę. Co więcej, w okresie od grudnia 2012 do stycznia 2013 NYSE zanotowało dwie podobne, chociaż krótsze, awarie, jak również dwa inne problemy związane z systemem przekazującym informacje.

Błędy w programowaniu odpowiadały również za problemy z najgorętszym debiutem 2012 roku - spółki Facebook. Mimo iż tego dnia giełda rozpoczęła notowania o 15.30 to na notowania firmy musieliśmy czekać aż do 17.31.

Ekspert ds. informacji giełdowych Eric Hunsader stwierdził dla NYTimes, że problemy technologiczne przybierają na sile, pomimo wysiłków giełd do zmniejszenia problemów.

Nowy system na GPW dopiero rozpoczął swoje działania. Jak zapewniają przedstawiciele warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych stosowane są zabezpieczenia przed nagłymi wahaniami kursów. Nikt jednak nie zabezpieczy systemu przed błędem człowieka czy maszyny, który składa zlecenia. Z ryzykiem wystąpienia błędu zawsze należy się liczyć. Miejmy jednak nadzieję, że nigdy nie dojdzie u nas do takich krachów jak w Nowym Jorku. Bo że do awarii dojdzie, to pewne. Jeśli coś może pójść źle, to z pewnością pójdzie źle. Murphy nie może się mylić.