CIR: obradowała Rada Ministrów (komunikat)

...

26.04.2011 | aktual.: 26.04.2011 18:38

26.04. Warszawa - CIR informuje:

Podczas dzisiejszego posiedzenia rząd przyjął:

- projekt ustawy o zmianie ustawy o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) oraz ustawy Prawo ochrony środowiska;

- założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o cudzoziemcach;

- założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Kolejowym oraz ustawy o transporcie kolejowym.

Rada Ministrów przyjęła oświadczenie w sprawie zgodności notyfikowanego programu pomocowego z obowiązującym "Wieloletnim programem promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014".

Rząd zajął stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o przekształceniu prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3859).

Zapoznał się z prognozami wniosków o płatność do Komisji Europejskiej na lata 2011-2012.

Rada Ministrów przyjęła:

- Program konwergencji - aktualizacja 2011,

- Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii "Europa 2020".

Rząd przyjął informację na temat nasilającego się procesu likwidacji szkół przez samorządy terytorialne.

Ministrowie wysłuchali informacji dotyczącej przygotowań do prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) oraz ustawy Prawo ochrony środowiska, przedłożony przez ministra środowiska.

Zaproponowano uzupełnienie i zmianę regulacji dotyczących zasad funkcjonowania krajowego systemu ekozarządzania i audytu (EMAS). Chodzi też o dostosowanie jego działalności do wymogów nowego rozporządzenia wspólnotowego.

System Ekozarządzania i Audytu (EMAS) jest funkcjonującym w Unii Europejskiej narzędziem zarządzania przeznaczonym dla różnych organizacji, które chcą dobrowolnie podjąć zobowiązania na rzecz ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko. Te organizacje to m.in.: przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe, instytucje finansowe, placówki naukowe, szkoły, urzędy administracji publicznej. EMAS pozwala przedsiębiorcom i instytucjom w pełni nadzorować wpływ ich działalności na środowisko oraz uwzględniać aspekty środowiskowe w kierowaniu firmą.

W nowych przepisach przewidziano uproszczenie struktury prowadzonego w Polsce rejestru organizacji. Będzie funkcjonował jedynie rejestr EMAS, prowadzony przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Zlikwidowany zostanie rejestr regionalny (pośredni), prowadzony przez regionalnych dyrektorów ochrony środowiska. Likwidacja rejestru regionalnego, jako szczebla poprzedzającego rejestrację organizacji w EMAS, znacznie ograniczy koszty funkcjonowania systemu. Z systemu EMAS zniknie także Krajowa Rada Ekozarządzania. Po zmianach system będzie miał następującą strukturę organizacyjną:

- minister środowiska (do jego zadań należeć będzie prowadzenie polityki dotyczącej rozwoju systemu oraz współpraca z organami Unii Europejskiej);

- Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (jego głównym zadaniem będzie prowadzenie rejestru EMAS, zapewnienie organizacjom dostępu do informacji i pomocy dotyczącej wymogów prawnych w sprawach ochrony środowiska oraz wsparcia w przygotowaniu do rejestracji);

- Polskie Centrum Akredytacji (będzie prowadzić akredytację weryfikatorów środowiskowych). W związku z likwidacją rejestru regionalnego, wpisu organizacji do rejestru EMAS będzie dokonywał Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska po spełnieniu przez nią określonych warunków, w tym uiszczeniu opłaty.

Przewidziano także maksymalny limit wydatków budżetowych na realizację zaproponowanych rozwiązań w wysokości 5 455 026 zł w latach 2011-2020.

Nowe rozwiązania zaczną obowiązywać po 30 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o cudzoziemcach, przedłożone przez ministra spraw wewnętrznych i administracji.

W założeniach zaproponowano rozwiązania umożliwiające udzielanie pomocy cudzoziemcom, którzy zostaną przeniesieni do Polski w ramach relokacji lub przesiedlenia.

Przesiedlenie zdefiniowano jako przeniesienie z kraju trzeciego do Polski cudzoziemca kwalifikującego się do ochrony międzynarodowej w celu nadania mu statusu uchodźcy lub udzielania ochrony uzupełniającej (chodzi o osoby, którym odmówiono nadania statusu uchodźcy a powrót do kraju pochodzenia naraża je na śmierć, wykonanie egzekucji, tortury, itp.). Z kolei relokacja to przemieszczenie z państwa unijnego do Polski cudzoziemca (objętego ochroną międzynarodową) w ramach solidarnego podziału odpowiedzialności i kosztów między kraje członkowskie Unii Europejskiej.

Zdecydowano, że w nowych przepisach znajdzie się upoważnienie dla rządu do wydania rozporządzenia, w którym zostanie określona liczba cudzoziemców, których będzie można relokować lub przesiedlić do Polski. Zostanie w nim także wskazana wielkość środków przeznaczonych na pokrycie kosztów takich operacji. Rozporządzenie będzie miało charakter incydentalny i będzie wydawane jedynie w miarę potrzeby. W efekcie Polska będzie uczestniczyć w procesie przejmowania cudzoziemców, ale w sposób odpowiedzialny, czyli z uwzględnieniem swoich możliwości finansowych.

W stosunku do cudzoziemców objętych relokacją lub przesiedleniem zaproponowano przepisy usprawniające przebieg postępowania o nadanie im statusu uchodźcy lub udzielenie ochrony uzupełniającej. Przewidziano rozwiązania, które pozwolą przeprowadzić znaczną część postępowania w miejscach, w których cudzoziemcy ci się znajdują. Postępowanie to będzie prowadzone zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego.

Postanowiono, że cudzoziemiec wnioskujący o status uchodźcy będzie musiał w ciągu 2 dni - od daty przyjęcia wniosku przez właściwy organ - stawić się w ośrodku recepcyjnym. Organ przyjmujący wniosek musi poinformować cudzoziemca o adresie ośrodka recepcyjnego, w którym ma się stawić. Zgodnie z nowymi przepisami, Policja nie będzie mogła zatrzymać cudzoziemca i umieścić go w strzeżonym ośrodku lub areszcie w celu wydalenia. Obowiązek ten przejmie Straż Graniczna.

Wskazano więcej przypadków, w których możliwe będzie wypłacanie cudzoziemcowi ekwiwalentu pieniężnego w zamian za samodzielne przygotowywanie posiłków. Pozwoli to elastycznie reagować w sytuacjach, gdy np. ze względów sanitarno-epidemiologicznych nie jest możliwa organizacja zbiorowego żywienia.

W założeniach postanowiono, że cudzoziemiec, który otrzyma świadczenie pieniężne będzie miał prawo do dodatkowych świadczeń w postaci np. nauki polskiego, pomocy dydaktycznych dla uczących się dzieci, pokrycia (w miarę możliwości) kosztów zajęć pozalekcyjnych i rekreacyjno-sportowych dla dzieci. Wprowadzono regulację, zgodnie z którą świadczenie pieniężne nie będzie przysługiwało cudzoziemcowi za okres przebywania poza Polską.

Zdecydowano, że co do zasady pomoc socjalna i opieka medyczna będą przysługiwać cudzoziemcowi od dnia zgłoszenia się do ośrodka recepcyjnego. Jedynie w sytuacjach szczególnych, zagrożenia życia lub zdrowia, cudzoziemiec będzie mógł skorzystać z opieki medycznej już od dnia złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy.

Zaproponowano, aby zasada dotycząca wydłużenia okresu udzielenia pomocy rodzinom przebywającym w ośrodku recepcyjnym obejmowała również przypadki, gdy odrębne postępowania o nadanie statusu uchodźcy toczą się także wobec dzieci.

Założenia zmieniają też zasady udzielania pomocy cudzoziemcom w dobrowolnym powrocie do swojego kraju. Obecnie zapewnia się im przejazd najtańszym środkiem transportu oraz pokrywa tylko część kosztów wyżywienia w podróży. W nowych przepisach zaproponowano zniesienie ograniczeń w wyborze środka komunikacji i pełne pokrywanie kosztów wyżywienia w podróży. Nowa regulacja umożliwi wybór najefektywniejszego środka podróży, który nie zawsze musi być najtańszy, np. obywateli Gruzji można przetransportować tylko samolotem.

W ramach uszczelnienia systemu postanowiono, że jeśli cudzoziemiec korzystający z pomocy socjalnej w ośrodku będzie poza nim dłużej niż 2 dni, to udzielanie jej zostanie wstrzymane do czasu jego powrotu. Przyjęcie takiego rozwiązania zmniejszy koszty utrzymania cudzoziemców przebywających w wynajmowanych ośrodkach. Chodzi o to, że dopóki najemca nie zostanie powiadomiony, że cudzoziemiec przebywa poza ośrodkiem, otrzymuje wynagrodzenie jakby on tam był.

W założeniach określono także prawa i obowiązki osób przebywających w ośrodkach dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.

Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o Funduszu Kolejowym oraz ustawy o transporcie kolejowym, przedłożone przez ministra infrastruktury.

Najważniejsza zmiana umożliwi spółce PKP Polskie Linie Kolejowe SA zaciągnięcie kredytu (lub kredytów) w wysokości ok. 800 mln euro w Europejskim Banku Inwestycyjnym (EBI).

Kredyt (lub kredyty) zostaną spłacone do 2044 r., tj. w ciągu 30 lat od ostatniej transzy. Środki te będą stanowić wkład własny spółki, niezbędny przy realizowaniu projektów z udziałem funduszy unijnych. Kredyt (lub kredyty) uzyskają gwarancję Skarbu Państwa, a środki z nich będą wpływać na wyodrębniony rachunek bankowy Banku Gospodarstwa Krajowego, aby zapewnić kontrolę administracji rządowej nad ich wykorzystywaniem.

Pieniądze będą przeznaczane w latach 2011-2015 na realizację strategicznych inwestycji określonych w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (chodzi o inwestowanie w infrastrukturę kolejową, głównie w linie kolejowe).

Przyjęcie oświadczenia o zgodności notyfikowanego programu pomocowego z obowiązującym "Wieloletnim programem promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014" umożliwi jego realizację zgodnie z rozwiązaniami zawartymi w ustawie okołobudżetowej. Oświadczenie zostanie dołączone do wniosku w sprawie notyfikacji programu pomocowego (chodzi o jego przedłużenie), który zostanie przekazany Komisji Europejskiej.

Funkcjonujący obecnie program pomocowy dla biopaliw przewiduje m.in. obniżone stawki podatku akcyzowego dla paliw ciekłych z zawartością powyżej 2 proc. biokomponentów oraz dla biokomponentów stanowiących samoistne paliwo. Z końcem kwietnia upływa termin jego obowiązywania. Polska chce go przedłużyć do końca roku.

Z kolei w ustawie o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (ustawa okołobudżetowa) obniżone stawki akcyzy mają dotyczyć produktów zawierających powyżej 80 proc. biokomponentów. Ustawa ta przewiduje, że ulgi mają funkcjonować od maja do końca 2011 r. pod warunkiem pozytywnej decyzji KE.

Jednak zgodnie z przepisami unijnymi, zwolnienie lub obniżka podatków może być stosowana w ramach programu wieloletniego. W Polsce "Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014" przewiduje, że wsparcie w formie obniżki akcyzy może być stosowane dla benzyny silnikowej i oleju napędowego z zawartością powyżej 2 proc. biokomponentów. W opinii resortu gospodarki nie wyklucza to jednak możliwości korzystania z rozwiązania zawartego w ustawie okołobudżetowej. Mechanizm wsparcia wynikający z tej ustawy zawiera się w zapisach tego programu.

Rada Ministrów zajęła stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o przekształceniu prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3859), przedłożone przez ministra sprawiedliwości.

Rząd, zgłaszając pewne zastrzeżenia, opowiada się za skierowaniem poselskiego projektu do dalszych prac legislacyjnych.

Posłowie zaproponowali zniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Dla obecnych użytkowników oznacza to przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. W konsekwencji od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy nie byłoby możliwe ustanawianie prawa użytkowania wieczystego. Przewidziano rekompensatę pieniężną dla posiadających grunty, będące w użytkowaniu wieczystym. Wysokość rekompensaty byłaby określana w decyzji administracyjnej.

Zdaniem rządu, zniesienie z mocy prawa użytkowania wieczystego jest rozwiązaniem zbyt daleko idącym.

Zaplanowane przez posłów przekształcenie może czasami dokonywać się wbrew woli użytkownika wieczystego. Na przykład, może on nie akceptować obciążeń finansowych wynikających z przewidywanej rekompensaty, uznając, że dotychczasowe rozwiązanie jest korzystniejsze. Przymusowe przekształcenie może spotkać się z zarzutem naruszenia praw nabytych. Poza tym na podstawie obowiązującej ustawy widać, że nie wszyscy są zainteresowani nabyciem prawa własności nieruchomości. Ponadto, przeprowadzenie uwłaszczenia na taką skalę mogłyby opóźnić wydawanie decyzji w tych sprawach, i tym samym zahamować obrót nieruchomościami, które zostały objęte przekształceniem.

Zdaniem rządu, należy zwrócić uwagę, że na mocy proponowanych przepisów prawo własności nieruchomości nabędą wszystkie podmioty gospodarcze. Takie rozwiązanie może spotkać się z zarzutem naruszenia konstytucyjnej zasady równości. Z jednej strony będą bowiem podmioty, które uzyskają prawo własności na podstawie projektowanych przepisów (pozycja uprzywilejowana), z drugiej - takie, które nabyły prawo własności na ogólnych zasadach rynkowych. Jednocześnie opłata za przekształcenie, ustalona w projekcie ustawy, może być korzystniejsza niż wartość rynkowa przekształconej nieruchomości. Zatem nabycie prawa własności na warunkach preferencyjnych i ewentualne uzyskanie bonifikaty od opłat za przekształcenie będzie stanowić dodatkową korzyść dla takich przedsiębiorców w stosunku do firm, które nabyły prawo własności na warunkach rynkowych. Może to spowodować uznanie takiego wsparcia za pomoc publiczną. Dlatego gdyby przekształcenie dotyczyło nieruchomości związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej, należałoby
zapewnić jego zgodność z przepisami o pomocy publicznej.

Rząd zwraca uwagę, że przewidywane uwłaszczenie wszystkich użytkowników wieczystych oznacza, iż regulacja obejmie także cudzoziemców (osoby fizyczne i prawne). To z kolei kolidowałoby z obowiązującymi przepisami krajowymi i Traktatem Akcesyjnym Polski do UE, który zapewnia 12 letni okres przejściowy dotyczący nabywania nieruchomości rolnych i leśnych przez cudzoziemców.

Rząd podkreśla, że nagła likwidacja prawa użytkowania wieczystego spowoduje lukę w systemie praw rzeczowych i niespodziewanie pozbawi podmioty publiczne podstawowego instrumentu udostępniania nieruchomości, jakim jest użytkowanie wieczyste. Ponadto, prawo użytkowania wieczystego jest bardzo atrakcyjne dla inwestorów na rynku nieruchomości, bo koszty jego nabycia są niższe niż przy prawie własności. Jednocześnie proponowany sposób zniesienia prawa użytkowania wieczystego nie zapewnia potrzebnego czasu do przygotowania się do tej procedury.

Rząd zwraca też uwagę, że zniesienie prawa użytkowania wieczystego może zablokować - realizowane przez samorządy i Skarb Państwa - procesy wyodrębniania własności mieszkań położonych w budynkach wielolokalowych. A na podstawie obowiązujących przepisów nie jest bowiem możliwe, aby w stosunku do jednej nieruchomości gruntowej właścicielom mieszkań przysługiwały inne prawa. W praktyce oznaczałoby to, że cześć lokatorów dysponuje prawem użytkowania wieczystego, pozostali prawem własności.

Ponadto regulacja proponowana przez posłów - w opinii rządu - zmierza do trwałego pozbawienia samorządu terytorialnego istotnej części majątku, z którego dochody są jednym ze źródeł finansowania jego zadań własnych.

Reasumując rząd uważa, że lepszym rozwiązaniem byłaby likwidacja użytkowania wieczystego i uwłaszczenie użytkowników wieczystych przeprowadzone nie z mocy prawa, ale w sposób stopniowy. Można by znieść możliwość ustanawiania nowych praw użytkowania wieczystego, natomiast uwłaszczenie dokonywałoby się na wniosek użytkownika wieczystego. Przy czym wniosek taki zobowiązywałby administrację do wydania pozytywnej decyzji, a ewentualna odmowa podlegałaby (po wyczerpaniu drogi administracyjnej) zaskarżeniu do sądu administracyjnego. W konsekwencji nie wszystkie prawa do użytkowania wieczystego zostałyby od razu zlikwidowane, przy czym obecnie istniejące zostałyby objęte dotychczasowymi przepisami.

Rada Ministrów przyjęła dokument Prognozy o płatność do Komisji Europejskiej na lata 2011-2012, przedłożony przez ministra rozwoju regionalnego.

Do Komisji Europejskiej (w terminie do 30 kwietnia) przekazywane są prognozy wniosków o płatność na bieżący i kolejny rok budżetowy. W prognozie powinny być zawarte kwoty, jakie zostaną w danym roku zrefundowane. W związku z tym w prognozie na dany rok nie ujmuje się kwot certyfikowanych w listopadzie i grudniu, ponieważ wnioski za te miesiące będą zrefundowane w następnym roku.

Ogółem wartość wniosków o płatność na rok 2011 wynosi 36,9 mld zł (9,2 mld euro), z tego:

- prognoza dla krajowych programów operacyjnych wynosi 24,3 mld zł (6,1 mld euro), - prognoza dla regionalnych programów operacyjnych - 12,5 mld zł (3,1 mld euro), - prognoza dla programów europejskiej współpracy terytorialnej - 0,1 mld zł (38 mln euro).

Ogółem wartość wniosków o płatność prognozowana na 2012 wynosi 46,2 mld zł (11,6 mld euro), z tego:

- dla krajowych programów operacyjnych - 31,5 mld zł (7,9 mld euro), - dla regionalnych programów operacyjnych - 14,5 mld zł (3,6 mld euro), - dla programów europejskiej współpracy terytorialnej - 0,2 mld zł (46 mln euro).

Prognozowana na 2011 r. wartość wniosków o płatność, która została przyjęta w roku 2010, jest obniżona o 3 mld zł. Wynika to ze zmniejszenia wartości kwot wnioskowanych ogółem dla programów krajowych o 5,4 mld zł. Spadek ten jest częściowo zrównoważony przez większe o 2,4 mld zł wartości wniosków o płatności w ramach programów operacyjnych.

Przygotowane prognozy spełniają zasadę n+3, co oznacza, że żadnemu programowi nie zagraża utrata środków. Kwoty wynikające z prognoz realizują cele wynikające z Planu wydatkowania środków w roku 2011, który rząd przyjął w listopadzie 2010 r.

Rada Ministrów przyjęła Program konwergencji - aktualizacja 2011, przedłożony przez ministra finansów.

W zaktualizowanych informacjach zawartych Programie konwergencji zawarto średnioroczne prognozy sytuacji gospodarczej Polski i jej finansów publicznych.

W 2010 r. Polska odnotowała dobre wyniki - realne tempo wzrostu PKB przyspieszyło do 3,8 proc. Źródłem tego wzrostu była przede wszystkim odbudowa zapasów przez przedsiębiorstwa (przyrost ten wyniósł 13,8 mld zł) oraz konsumpcja indywidualna - wzrost o 3,2 proc. W 2010 r. nie odnotowano natomiast poprawy aktywności inwestycyjnej - nakłady na środki trwałe były niższe o 2 proc. w stosunku do 2009 r.

Ożywienie gospodarcze głównych partnerów handlowych Polski przyczyniło się do zwiększenia eksportu, który w 2010 r. zamknął się kwotą 146,4 mld euro. W roku ubiegłym produkcja przemysłowa zwiększyła się realnie o 9,8 proc. Największy wzrost odnotowano w branżach kierujących znaczną część swej produkcji na rynki zagraniczne (przemysł samochodowy, elektryczny, elektroniczny i metalowy).

Poprawa stanu gospodarki wywarła wpływ na wzrost popytu na pracę, szczególnie dotyczyło to sektora usług.

Inflacja w 2010 r. wyniosła 2,6 proc. Główną przyczyną wzrostu inflacji był ostatni kwartał tego roku, w którym odnotowano skokowe wzrosty cen żywności i surowców energetycznych na rynkach światowych. Podobne zjawisko odnotowano w I kwartale roku 2011.

Umiarkowane tempo wzrostu gospodarczego, towarzysząca mu ograniczona presja płacowa i inflacyjna oraz utrzymujące się ryzyko osłabienia wzrostu gospodarczego zdecydowały o kontynuowaniu przez Radę Polityki Pieniężnej łagodnej polityki monetarnej. Stopy procentowe były przez 2010 r. utrzymywane na tym samym poziomie. Dopiero w styczniu i kwietniu 2011 r. RPP podniosła stopy procentowe o 0,25 pkt proc.

W scenariuszu średniookresowym zakłada się, że dla tempa wzrostu PKB, jego struktury, procesów inflacyjnych i sytuacji na rynku pracy kluczowe znaczenie będą miały: sytuacja gospodarcza u partnerów handlowych pozostałych państw członkowskich UE, skala i struktura konsolidacji fiskalnej oraz tendencje demograficzne, chodzi zwłaszcza o ubytek ludności w wieku produkcyjnym.

Szacuje się, że wzrost gospodarczy w Polsce w 2011 r. będzie o ok. 0,2 pkt proc. wyższy niż w 2010 r. W 2012 r., pomimo ograniczenia wkładu we wzrost ze strony popytu publicznego, przyspieszenie popytu prywatnego powinno przyczynić się do utrzymania realnego tempa wzrostu PKB na poziomie z 2011 r. W 2013 r. można się spodziewać spowolnienia realnego tempa wzrostu PKB do ok. 3 proc. Natomiast w 2014 r. tempo wzrostu PKB wyniesie ok. 3,9 proc.

Wraz z przyspieszeniem tempa wzrostu popytu krajowego zwiększać się będzie deficyt na rachunku obrotów bieżących. Ocenia się, że w 2011 r. wrośnie on do 3,4 proc. PKB, a w 2012 r. wyniesie 3,6 proc. W dwóch kolejnych latach ustabilizuje się na poziomie 3,4 proc. PKB.

Poziom inflacji, który w 2011 r. przejściowo zwiększy się do 3,5 proc, w kolejnych latach powinien się obniżać, by w 2014 r. wynieść 2,5 proc.

W kwestii polityki pieniężnej przewiduje się, że proces zaostrzania polityki pieniężnej przez RPP będzie kontynuowany. Tempo i skala podwyżek stóp procentowych będzie uzależnione od ożywienia gospodarczego, konsolidacji finansów publicznych, poprawy sytuacji na rynku pracy oraz kursu walutowego i oczekiwań inflacyjnych. W kolejnych latach stopa referencyjna NBP powinna ukształtować się na poziomie ok. 4,5 proc.

Likwidacja nadmiernego deficytu

Zgodnie z zaleceniami Rady Ecofin, do 2012 r. Polska powinna zredukować nadmierny deficyt. W tym celu rząd podjął następujące działania:

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych

- wprowadzenie wydatkowej reguły dyscyplinującej, ograniczającej wzrost wydatków dyskrecjonalnych i nowych wydatków sztywnych. Nie mogą one rosnąć w skali roku więcej niż o 1 proc.;

- w okresie podlegania procedurze nadmiernego deficytu rząd nie może przyjmować projektów ustaw, których skutkiem mogą być spadki dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów lub wzrosty niektórych kategorii wydatków jednostek tego sektora. Chodzi o wydatki nieobjęte działaniem reguły dyscyplinującej (obsługa długu publicznego, składka z tytułu środków własnych UE, obligatoryjne składki wpłacane do organizacji międzynarodowych, realizacja programów finansowanych z udziałem budżetu środków europejskich, wypłaty i obsługa świadczeń rodzinnych, fundusz alimentacyjny i składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla osób pobierających świadczenia pielęgnacyjne, składki dla osób na urlopach wychowawczych i macierzyńskich, dla osób niepełnosprawnych oraz wydatki związane z wypłata świadczeń emerytalno-rentowych gwarantowanych przez państwo);

- planowanie wieloletnie również w jednostkach samorządu terytorialnego (jst);

- wzmocnienie systemu zarządzania płynnością budżetu państwa, chodzi o obowiązek lokowania wolnych środków przez jst na rachunku ministra finansów;

- wprowadzenie zasady zrównoważonego budżetu bieżącego jednostek samorządu terytorialnego. Od 2014 r. zacznie obowiązywać reguła indywidualnych limitów zadłużenia;

- wprowadzenie wymogu, by przyjmowane przez Radę Ministrów projekty ustaw zawierały limity wydatków w ujęciu kasowym dla każdego roku przez 10 lat po wejściu w życie ustawy;

- dodatkowy mechanizm zabezpieczenia finansów publicznych, który zakłada warunkowe podwyżki podatku VAT. Gdy w 2011 r. relacja państwowego długu publicznego do PKB przekroczy 55 proc. zakłada się dwie podwyżki stawek VAT o 1 proc. - pierwsza od lipca 2012 r., druga od lipca 2013 r. Podobny mechanizm zostanie zastosowany w kolejnych latach przy założeniu przekroczenia progu 55 proc.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej na 2011 r.

- podwyżka stawki podatku VAT do 23 proc. oraz stawki obniżonej do 8 proc. (z 7 proc.); - zamrożenie funduszu płac w budżetówce i w jednostkach samorządu terytorialnego; - obniżono wydatki na niektóre programy rynku pracy; - obniżono zasiłki pogrzebowe.

Ustawa o zmianie ustawy niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych

Zmiany w systemie emerytalnym. Od 1 maja 2011 r. składka przekazywana przez |ZUS do OFE zostanie zmniejszona z 7,3 proc. początkowo do 2,3 proc., a docelowo (od 2017 r.) do 3,5 proc. podstawy składki emerytalnej. Pozostała część składki zostanie zewidencjonowana w ZUS na specjalnych subkontach i przekazywana do wydzielonego funduszu zarządzanego przez ZUS.

Zmiany te przyczynia się do poprawy salda sektora instytucji rządowych i samorządowych o ok. 0,6 proc. PKB w 2011 r. i o kolejne 0,5 w 2012 r.

Pozostałe zmiany w systemie podatkowym

- obowiązek posiadania kas fiskalnych przez prawników i lekarzy prowadzących własne praktyki; - od 2011 r. ograniczenie prawa do odliczeń VAT z tytułu zakupu samochodów osobowych z homologacja ciężarową oraz zużywanego do nich paliwa; - podwyżka w 2012 r. akcyzy na wyroby tytoniowe, zmienią się również zasady dotyczące zaokrąglania przychodów z odsetek w rachunkach bankowych oraz podatku z tego tytułu, co spowoduje konieczność zapłaty podatku niezależnie od wysokości uzyskanego przychodu.

W rezultacie tych zmian prognozuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 r. wyniesie 2,9 proc. PKB

W celu zmniejszenia nierównowagi fiskalnej rząd podjął prace nad pakietem reform, które pozwolą utrzymać relatywnie wysokie tempo wzrostu gospodarczego. Przyjęty na 2010 rok budżet zawierał rozwiązania mające na celu redukcję nadmiernego deficytu. Mają one zapewnić stabilność finansów publicznych w perspektywie kilku następnych lat. W grudniu 2010 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o finansach publicznych, w której wprowadzono regułę wydatkową.

Kolejna istotną sprawą jest usprawnienie i podniesienie efektywności procesu prywatyzacji, zakończenie przekształceń własnościowych w niektórych branżach i sektorach oraz zwiększenie nadzoru właścicielskiego Skarbu Państwa. Zadania te zostały wpisane do "Planu prywatyzacji na lata 2008-2011".

Intensywne prace dotyczą usuwania barier rozwoju przedsiębiorczości. Chodzi przede wszystkim o zmniejszenie obciążeń administracyjnych i skrócenie postępowań, ale także o poprawę systemu prawno-instytucjonalnego.

W okresie objętym aktualizacją Programu konwergencji zarządzanie długiem będzie ukierunkowane na minimalizację kosztów jego obsługi w długim horyzoncie czasowym. Zmiany relacji długu do PKB w latach 2011-2014 związane będą z kształtowaniem się potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, tempem wzrostu PKB oraz kursem złotego w stosunku do innych walut, w tym zwłaszcza do euro. Ograniczać potrzeby pożyczkowe budżetu będą: obniżony w stosunku do 2011 r. deficyt budżetu państwa, od 2013 r. nadwyżki w budżecie środków europejskich, zmniejszenie od 2011 r. składki emerytalnej przekazywanej do OFE oraz przychody z prywatyzacji. Istotne znaczenie będzie miał również obowiązek lokowania wolnych środków wskazanych jednostek sektora finansów publicznych na rachunku ministra finansów. W planowanych przedsięwzięciach niezwykle ważną sprawą będzie również coroczny przegląd wydatków. Na początku będą to wydatki budżetu państwa, a w dalszej kolejności wydatki innych jednostek sektora instytucji rządowych i samorządowych.

Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii "Europa 2010", przedłożony przez ministra gospodarki.

Przedstawiany dokument zawiera kierunki działań, dzięki którym Polska odpowie na współczesne wyzwania. Skorelowano w nim cele rozwojowe z priorytetami wyznaczonymi w strategii "Europa 2020". Chodzi o: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, promowanie gospodarki zrównoważonej (czyli takiej, która w niewielkim stopniu obciąża środowisko naturalne, efektywniej wykorzystuje zasoby i jest konkurencyjna) oraz wzmacnianie gospodarki charakteryzującej się wysokim zatrudnieniem oraz spójnością ekonomiczną, społeczną i terytorialną.

Krajowy Program Reform obejmuje trzy obszary:

- infrastrukturę dla wzrostu zrównoważonego; - innowacyjność dla wzrostu inteligentnego; - aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu.

W warunkach największego od kilkudziesięciu lat kryzysu w gospodarce światowej, sytuacja polskiej gospodarki na tle państw Europy wypada korzystnie. Według danych GUS w 2010 r. Polska była jednym z najszybciej rozwijających się krajów w Europie.

Najbliższe lata, mimo relatywnie dobrej sytuacji, stawiają przed naszym państwem poważne wyzwania. Z tego względu szczególne działania powinny być skierowane na umocnienie gospodarki i zrównoważenie finansów publicznych. Jednym z podstawowych wymogów jest maksymalne wykorzystanie szans rozwojowych. Oznacza to wdrażanie reform, które pomogą odrobić zaległości rozwojowe oraz budować nowe przewagi konkurencyjne.

Osiągnięcie wzrostu inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu oznaczać będzie realizację strategii "Europa 2020", która umożliwi powstanie gospodarki na miarę XXI wieku. Krajowy Program Reform (KPR) uwzględnia także wytyczne Rady Europejskiej z marca 2011 r. skierowane do państw członkowski UE, dotyczące konsolidacji fiskalnej i reform strukturalnych. W programie zapisano zalecenia wynikające z przystąpienia Polski do "Paktu Euro Plus". Chodzi m.in. o działania skierowane na wspieranie konkurencyjności, zatrudnienia, stabilności finansów publicznych oraz stabilności finansowej. Ponadto w KPR uwzględniono szerszą inicjatywę rządu, która oznacza nowe, zintegrowane, ponadsektorowe podejście do problemów społeczno-gospodarczych. Nowy system zarządzania rozwojem kraju został przedstawiony w "Długookresowej strategii rozwoju kraju" oraz w "Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju i planie zagospodarowania przestrzennego kraju".

Do 2020 roku najważniejszymi dokumentami strategicznymi będą: Średniookresowa strategia rozwoju kraju, Krajowy Program Reform oraz 9 strategii zintegrowanych: Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki; Strategia rozwoju kapitału ludzkiego; Strategia rozwoju transportu do 2020 roku; Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko; Sprawne państwo; Strategia rozwoju kapitału społecznego; Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010-2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie; Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP; Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa.

Program określa działania, które należy podjąć do 2014 r. Przewiduje się jego coroczną aktualizację, która umożliwi wskazywanie zadań priorytetowych.

Krajowy Program Reform koncentruje się na zadaniach, które mają na celu odrobienie zaległości rozwojowych oraz budowę nowych przewag konkurencyjnych. Odrabianie zaległości rozwojowych to przede wszystkim skracanie dystansu infrastrukturalnego w transporcie, energetyce, telekomunikacji, infrastrukturze społecznej oraz podniesienie jakości stanowionego prawa i usług świadczonych przez administrację publiczną. Budowanie nowych przewag konkurencyjnych to poprawa zdolności innowacyjnych przedsiębiorstw oraz społeczeństwa. Chodzi ponadto o ściślejsze powiązanie sektora nauki i szkolnictwa wyższego ze sferą gospodarki. Rozwój nowych technologii, powszechny dostęp do Internetu zwiększą innowacyjność polskiej gospodarki i umożliwią jej dynamiczny rozwój.

W programie w możliwie szerokim zakresie uwzględniono wykorzystywanie środków z Polityki Spójności i Wspólnej Polityki Rolnej UE.

Rada Ministrów przyjęła informację na temat nasilającego się procesu likwidacji szkół przez samorządy, przedłożoną przez ministra edukacji narodowej.

W ostatnich latach na rozwój systemu edukacji, nie tylko w Polsce, ale również w Europie, wpływają zmiany liczby ludności i struktury wieku populacji. Zmiany demograficzne, związane z szybko malejącą liczbą dzieci, wymusiły dokonanie poważnych korekt w sieci szkół podstawowych i gimnazjach.

Ostanie badania wykazują, że średnia liczba uczniów w oddziale szkoły podstawowej w ostatnich 5 latach zmniejszyła się o 10 proc. Należy zaznaczyć, że proces ten w większym stopniu dotyczy wsi. Średnia liczba uczniów w szkole podstawowej od roku szkolnego 2005/2006 spadła o 21 osób, tj. o 11,29 proc. Większa dynamika zmniejszania się przeciętnej liczby uczniów jest obserwowana w miastach.

Spadek liczby uczniów w gimnazjach jest prawie dwukrotnie większy niż spadek obserwowany w szkołach podstawowych. W ostatnich pięciu latach średnia liczba uczniów w gimnazjach zmniejszyła się o 60 osób, czyli o 23,9 proc.

Wydatki na edukację stanowią często dla samorządów najbardziej znaczącą pozycję w budżecie. Wiele kosztów utrzymania szkół ma charakter stały (utrzymanie bieżące i remonty bazy szkolnej, wynagrodzenia dla pedagogów i personelu administracyjnego). Koszt te należy ponosić bez względu na liczbę uczniów w placówce. Ich mniejsza liczba to większy koszt utrzymania szkoły w przeliczeniu na jednego ucznia.

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało kilka rozwiązań systemowych, które pomogą samorządom łagodzić skutki niżu demograficznego. Znowelizowane w 2009 r. przepisy ustawy o systemie oświaty dają możliwość ochrony małych szkół przed likwidacją. Chodzi o przekazanie szkoły innym podmiotom niż jednostki samorządu terytorialnego. Szkoły te mają w dalszym ciągu charakter szkół publicznych, a nauczyciele likwidowanej placówki znajdują zatrudnienie w nowej szkole.

Przygotowana kolejna nowelizacja ustawy o systemie oświaty przewiduje, że zamiast likwidowania małych placówek i przenoszenia dzieci do większych, możliwe będzie nauczanie dzieci w dotychczasowych budynkach szkół i przedszkoli, które - jako grupa - będą zarządzane wspólnie (wspólna kadra pedagogiczna i wspólni specjaliści z dziedziny psychologiczno-pedagogicznej czy doradztwa zawodowego). Takie rozwiązanie zapewni nauczycielom możliwość utrzymania pełnych etatów. Wspólne zarządzanie będzie możliwe w prawie wszystkich jednostkach występujących obecnie w systemie oświaty.

UWAGA: Komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść. (PAP)

kom/ akuc/