Co oznaczają nazwy walut?

Nie wszystkie pieniądze mają tak nudne i oczywiste nazwy, jak euro. Wiele z nich ma bardzo długą i barwną historię.

A zatem - co amerykański dolar ma wspólnego z małym czeskim miasteczkiem? Czym się różni juan od reniminbi? Dlaczego Duńczycy mają portfele pełne "złotych", a Polacy "pensów"? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie na następnych stronach.

Zacznijmy od Polski. Choć geneza nazwy naszej waluty chyba u nikogo nie budzi wątpliwości. "Złoty" pochodzi oczywiście od złota, a dokładnie od złotych pieniędzy. Początkowo termin ten dotyczył jednak nie konkretnej monety, a określonej wartości w złocie. W czasach I Rzeczpospolitej jeden złoty dzielił się na 30 groszy.

A skąd wzięła się nazwa grosz? Drobna polska moneta ma znacznie starszą nazwę niż złoty i bynajmniej nie o słowiańskim rodowodzie. Grosz wywodzi się z łaciny od "grubego denara" (_ denarius grossus _). W średniowieczu grosze bito w wielu krajach Europy, a do 2001 r. posługiwano się nimi również w Austrii (Groschen).

Słowiańskim (do pewnego stopnia) pochodzeniem może natomiast poszczycić się dolar - waluta między innymi Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii.

Jego nazwa pochodzi od talara - srebrnej monety bitej na terenie obecnych Czech w miasteczku Jachymów. Na monetach wybijano nazwę mennicy w języku niemieckim - _ Jachimstaler Münze _, która szybko spopularyzowała się jako "taler". Czeskie pieniądze zdobyły popularność w Europie, a poszczególne narody modyfikowały nazwę. W Polsce mówiliśmy talar, ale dla Hiszpanów był to już _ dollaro _. W czasach wielkich wypraw pieniądze te zawędrowały do Nowego Świata i stały się tam walutą uniwersalną.

Znacznie mniej skomplikowaną historię ma cent. Pochodzi od łacińskiego _ centum _, czyli 100.

Bardzo ciekawe jest pochodzenie nazw pieniędzy rosyjskich. Słowo "rubel" pochodzi od czasownika, oznaczającego przełamywanie i odnosi się do czasów średniowiecza, gdy kawałki srebra przełamywano na mniejsze podczas rozmieniania pieniądza.

Z kolei nazwa kopiejka pochodzi od kopii św. Jerzego walczącego ze smokiem. Rysunek przedstawiający rycerza widniał niegdyś na rosyjskich monetach. Z czasem wraz z malejącą wartością i rozmiarami pieniądza miejsca starczyło na sam grot włóczni, a ludzie ochrzcili monety kopiejkami.

Również brytyjski funt szterling wywodzi swoją nazwę z czasów, gdy o wartości pieniądza decydowała ilość metalu szlachetnego użytego do jego wybicia. Funt to po prostu jednostka masy. Co ciekawe symbol funta (Ł) pochodzi od łacińskiego słowa _ libra _, czyli waga.

Jeśli chodzi o drobne monety zjednoczonego królestwa - pensy, to ich nazwa wywodzi się z germańskiego terminu oznaczającego "zastaw". Taka sama była geneza nazwy niemieckich fenigów oraz polskiego wyrazu... "pieniądze".

Inną walutą wywodzącą nazwę od ciężaru jest peso, popularne w dawnych hiszpańskich koloniach, m.in. Argentynie, Chile i Filipinach. Po hiszpańsku peso oznacza "ciężar" lub "sztuka".

Peso dzieli się zwykle na 100 centavos. W tym przypadku pochodzenie nazwy jest takie same, jak centa.

Od germańskiej miary wagowej wzięła nazwę również niemiecka marka, wprowadzona do obiegu po zjednoczeniu Niemiec w 1873 r. Ta sama jednostka masy w Polsce nosiła miano grzywny.

Przez kilka lat po odzyskaniu niepodległości marka polska była też oficjalną walutą w II RP. Złoty pojawił się po reformie w 1924 r.

Waluta, której kurs spędza sen z powiek wielu zadłużonym Polakom, ma iście królewską nazwę. Według jednej z wersji nazwa pochodzi od łacińskiej inskrypcji_ francorum rex _ (Król Franków) na wczesnośredniowiecznych francuskich monetach. Druga hipoteza wywodzi nazwę frank od francuskich przymiotników "szczery" i "wolny".

Franki dzielą się na centymy, których nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy liczby 100.

Korona to kolejna królewska waluta, obecnie używana m.in. w Czechach, Danii i Szwecji. Historia nazwy jest zbliżona do kopiejki. Jednak tym razem miniaturyzacji podlegały monety z portretami koronowanych władców, aż miejsca starczyło tylko na symbol władzy - koronę.

Korona w państwach skandynawskich dzieli się na öre. Nazwa tych drobnych pieniędzy wywodzi się od łacińskiego _ aureus _, czyli "złoty". W pewnym sensie więc korona dzieli się więc na... złotówki.

Nazwy tych trzech azjatyckich walut mają ten sam źródłosłów. Po chińsku juan oznacza "okrągły obiekt" i "okrągła monetę". Termin juan upowszechnił się wraz z napływem europejskich pieniędzy, a później rozprzestrzenił się do Japonii i Korei.

Co ciekawe, poprawną nazwą oficjalnej waluty Chińskiej Republiki Ludowej nie jest wcale juan, ale renminbi, czyli dosłownie "waluta ludowa".

Nazwy o zoologicznym pochodzeniu znajdziemy na Półwyspie Bałkańskim. W Bułgarii walutą jest lew, a w Rumunii lej - obie nazwy pochodzą od króla zwierząt.

Z kolei kuna po chorwacku oznacza tego samego leśnego drapieżnika, co w języku polskim. Nazwa waluty pochodzi z czasów, gdy kunie skóry funkcjonowały na tych terenach jako wyznacznik wartości towarów i środek płatniczy.