Crido: 95 proc. spraw karnych skarbowych kończy się orzeczeniem o winie

W raporcie przygotowanym przez firmy Crido Taxand i Crido Legal wskazano, że analiza prawie 500 orzeczeń sądów powszechnych prowadzi do wniosku, iż najbardziej na ryzyko kar narażeni są prezesi spółek kapitałowych.

"W 73 proc. przypadków postępowań karnych skarbowych do odpowiedzialności pociągany jest członek zarządu, w tym prezes lub wiceprezes. I choć biznes w Polsce najczęściej prowadzony jest w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, to dużo więcej ryzykują prezesi spółek z o.o. - ryzyko pociągnięcia do odpowiedzialności członków władz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest ok. 50 razy większe niż u osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą" - napisano w raporcie.

74 proc. postępowań karnych skarbowych dotyczy przestępstw skarbowych, pozostałe wykroczeń skarbowych. "Oznacza to, że w większości przypadków winni mogą się spodziewać bardziej dotkliwych kar, łącznie z karą pozbawienia wolności czy wpisem do Krajowego Rejestru Karnego. W 95 proc. przypadków sądy I instancji przesądzają o winie sprawcy, przy czym w 31 proc. przypadków dochodzi do dobrowolnego poddania się odpowiedzialności" - napisano.

Najczęstsza kara to grzywna, której wysokość znacznie odbiega od maksymalnych (wśród analizowanych przypadków najwyższa grzywna wyniosła 40 tys. zł), na karę pozbawienia wolności skazywany jest tylko co 20. winny przestępstwa skarbowego.

"Jak wynika z przeanalizowanych przez nas wyroków, kary dla skazanych wydają się na pierwszy rzut oka mało dotkliwe, tym bardziej, że zasądzane grzywny znacznie odbiegają od maksymalnych pułapów dopuszczonych przez przepisy. Jednak w przypadku sprawowania funkcji członka zarządu najgroźniejszy jest wpis do Krajowego Rejestru Karnego. Wiele aktów prawnych przewiduje bowiem obostrzenia dla podmiotów gospodarczych, w których urzędujący członek zarządu został skazany za przestępstwo" - powiedział cytowany w raporcie partner w Crido Taxand Andrzej Puncewicz.

Z analizy wynika, że najczęściej odpowiedzialność karna skarbowa związana jest z naruszeniem obowiązków wynikających z ustawy o PIT (43 proc.), w drugiej kolejności znajdują się przestępstwa związane z VAT (33 proc.), a następnie z CIT (11 proc.).

"Blisko 35 proc. zarzutów dotyczy nieuiszczenia przez płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Na drugim miejscu (25 proc.) są tak zwane oszustwa podatkowe (np. zaniżenie obrotu dla celów VAT lub zaniżenie podstawy opodatkowania w CIT/PIT)
, a na trzecim uporczywe niewpłacanie w terminie podatku przez podatnika (16 proc.)" - napisano.

W dokumencie zwrócono uwagę, że najnowsze dokumenty rządowe wskazują na zamiar intensyfikacji walki z przestępczością gospodarczą, w tym podatkową w Polsce. Przyjęty przez rząd w listopadzie 2015 r. program przeciwdziałania i zwalczania przestępczości gospodarczej na lata 2015-2020 zakłada m.in. sukcesywne zwiększanie kontroli w odniesieniu do przestępczości VAT i akcyzowej.

Także z opublikowanego przez MF w ostatnich tygodniach projektu "Krajowego Planu Działań Administracji Podatkowej na 2016 r." wynika, że na celowniku urzędów skarbowych znajdą się m.in.: tzw. przestępstwa karuzelowe, nierzetelne faktury, niewywiązywanie się z obowiązku płatnika podatku dochodowego, transakcje z podmiotami powiązanymi czy brak zapłaty podatku.

"Raport (...) jednoznacznie pokazuje, że istnieje realne ryzyko pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej członków władz spółek oraz innych osób zajmujących się sprawami gospodarczymi i finansowymi podmiotów gospodarczych. Można się spodziewać, że wzmożone kontrole we wskazanych obszarach zaowocują - w przypadku wykrycia ewentualnych nieprawidłowości - zwiększoną liczbą postępowań karnych skarbowych wobec osób odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe w podmiotach objętych kontrolą" - ocenił Puncewicz.

Na potrzeby raportu przeanalizowano 489 wybranych orzeczeń sądów rejonowych i okręgowych dot. odpowiedzialności karnej skarbowej członków zarządu, prezesów zarządu, członków rad nadzorczych oraz innych osób odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze podmiotu, wydanych od 1 stycznia 2014 r. do 1 kwietnia 2015 r.