Czy krewny strony wyręczy adwokata przed sądem

Z inicjatywą ustawodawczą w tej sprawie wystąpiła komisja “Przyjazne państwo”. Podpisała się pod projektem ustawy przygotowanym przez Stowarzyszenie Doradców Prawnych. Oprócz SDP wnioskowały o to także Parlament Studentów RP i Niezależne Zrzeszenie Studentów.

Pełnomocny magister

Zgodnie z proponowaną zmianą art. 87 kodeksu postępowania cywilnego pełnomocnikiem w sprawach cywilnych mogliby być magistrowie prawa (wyjątkiem byłyby społecznie wrażliwe sprawy rodzinne i opiekuńcze). Musieliby jednak mieć polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za ewentualne wyrządzone przy tym szkody. Z kolei według projektowanej zmiany art. 35 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pełnomocnikiem strony mogłaby być nie tylko osoba, która ukończyła wyższe studia prawnicze z tytułem magistra, ale również inny skarżący lub uczestnik postępowania oraz rodzice, małżonek, rodzeństwo lub dzieci strony.

Jak twierdzą autorzy projektu, magistrowie prawa będą gwarantować odpowiedni poziom przygotowania do świadczenia usług prawniczych. Przy tym, nie należąc do samorządu zawodowego adwokatów czy radców prawnych, nie podlegaliby ich rygorom, np. dotyczącym zachowania tajemnicy czy też odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wystarczyłoby zarejestrować działalność w formach prawem przewidzianych (np. poprzez wpis do ewidencji działalności gospodarczej)
. Zarazem konkurowaliby z adwokatami i radcami prawnymi.

Lek na całe zło Twórcy projektu uzasadniają zmiany utrudnionym dostępem obywateli do usług prawniczych i ich ceną. Nie ma konkurencji na rynku i zbyt mało osób udziela pomocy prawnej w stosunku do liczby mieszkańców – podkreślają.

I tłumaczą, że wprowadzona ustawą grupa pełnomocników stron w majątkowych sprawach cywilnych szybko zwiększy konkurencję, gdyż zawód prawnika będzie można wykonywać zaraz po ukończeniu studiów i zdaniu egzaminu magisterskiego. Szacują, że już w pierwszym roku obowiązywania nowych przepisów pojawi się ich ok. 6 tys. A ponad 200 tys. magistrów zyska możliwość wykonywania wyuczonego zawodu – dyplomowanego prawnika.

Ryzyko dla klienta

Projekt wzbudza zastrzeżenia korporacji prawniczych. Zdaniem Joanny Agackiej-Indeckiej, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, zmiana jest nieprzemyślana, a przy tym ryzykowna dla osób, które zdecydują się skorzystać z usług prawników będących jedynie magistrami prawa. _ Na podstawie art. 87 k.p.c. mogą oni już dziś być pełnomocnikami stron w sądach rejonowych. Jednak sporządzanie apelacji i skargi kasacyjnej jest znacznie trudniejsze niż reprezentowanie przed sądami pie- rwszej instancji _– tłumaczy prezes Naczelnej Rady Adwokackiej.

Dodaje, że kwestia ubezpieczenia takich prawników jest niejasna, bo magister prawa reprezentujący klienta w sądzie musiałby każdorazowo ubezpieczać się od konkretnej czynności procesowej.

| Adam Bodnar, ekspert z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Jest pytanie, kto zapewniłby przestrzeganie zasad etycznych przez tych dyplomowanych prawników. Rozumiem argumenty natury wolnorynkowej, ale tu chodzi o występowanie przed sądem, czyli kompetencje zastrzeżone dziś dla osób, które pozostają pod pieczą korporacji prawniczych. Rolę magistrów prawa widziałbym raczej w doradzaniu na etapie przedsądowym, a udzielanie pomocy przy sprawach sądowych pozostawiłbym pełnomocnikom o precyzyjnie określonym statusie. Szerszy zarzut dotyczy tego, że zamiast kompleksowej, spójnej, sensownej i przemyślanej regulacji zawodów prawniczych mamy wciąż takie fragmentaryczne próby podejmowane przez rozmaite grupy interesów, którym akurat udaje się przekonać posłów do jakiegoś rozwiązania. |
| --- |

Ireneusz Walencik
Rzeczpospolita