Dostawy monitorowane

Podgląd parametrów pracy pojazdu, monitoring temperatury czy wilgotności, ale również prędkości, zużycia paliwa i pozycji pojazdu przekłada się nie tylko na bezpieczeństwo transportu, lecz również na zmniejszenie kosztów utrzymania floty.

W_ obecnych czasach nie można już sobie wyobrazić nowoczesnej logistyki bez zaawansowanych rozwiązań z dziedziny informatyki _ - uważa Bogna Błasiak, reprezentująca Grupę Raben. - Każdy z naszych klientów ma dostęp do strony internetowej Track&Trace, na której na bieżąco może monitorować, w którym miejscu znajduje się jego przesyłka.

_ W przypadku firm logistycznych obsługujących duże obszary, technologie komputerowe są uzupełniane o rozwiniętą sieć obiektów magazynowych. Niezbędny jest także specjalistyczny tabor transportowy. Flota samochodowa musi być wyposażona m.in. w agregaty chłodnicze, które sprawiają, że czas eksploatacji takich pojazdów jest krótszy niż tych, które agregatów nie mają _ - wyjaśnia Bogna Błasiak. Również magazyny muszą posiadać urządzenia zapewniające zachowanie odpowiedniej temperatury i wysokich standardów przechowywania produktów świeżych.

W przypadku artykułów szybko psujących się producenci wymagają, aby ich towar znalazł się na sklepowej półce w możliwie najkrótszym czasie oraz w niezmienionej jakości. Wyspecjalizowane firmy transportowe gwarantują więc, że przesyłki każdej wielkości dostarczane są następnego dnia roboczego po nadaniu towaru. Samochody używane do tego celu muszą spełniać surowe normy jakościowe ze względu na kontakt z żywnością - wyjaśnia przedstawicielka Grupy Raben. Wszystkie pojazdy używane w spółce Fresh Logistics posiadają agregaty chłodnicze, zapewniające kontrolę temperatury niezależnie od warunków pogodowych i gwarantujące świeżość przewożonego towaru.

Lepiej zlecić

W wypadku logistyki towarów szybko psujących się producenci i dystrybutorzy stają przed pytaniem, czy powierzyć dostawy zewnętrznej firmie specjalistycznej, czy zorganizować je we własnym zakresie.
_ Transport własny jest najczęściej tylko w połowie wykorzystany _- przekonuje Tadeusz Leszczyński, szef bezpieczeństwa produkcji i ekologii w firmie Schenker. Pojazdy własne wracają puste do magazynu producenta i jest to ewidentna strata.

Zdaniem naszego rozmówcy, własny transport nigdy nie będzie wykorzystywany w 100 procentach, ponieważ na każdym rynku, w tym na rynku spożywczym, są nierównomierne potoki ładunkowe i okresy nasilonych dostaw, np. okresy świąteczne lub tzw. długie weekendy. W takich okresach własny transport jest najczęściej niewystarczający. _ A ponieważ z tego typu sytuacjami mamy do czynienia coraz częściej, transport własny nie ma możliwości zapewnienia ciągłości dostaw _- uważa Tadeusz Leszczyński.

Podobnego zdania jest Bogna Błasiak z Grupy Raben, która zauważa, że coraz częściej przedsiębiorstwa zlecają obsługę zadań logistycznych wyspecjalizowanym operatorom logistycznym.
W_ naszej grupie logistyką towarów żywnościowych zajmują się dwie firmy: Raben Polska i Fresh Logistics _- wyjaśnia Bogna Błasiak. Fresh Logistics koncentruje się na transporcie i magazynowaniu produktów świeżych, wymagających przechowywania w temperaturze pomiędzy +20 C a +60 C, natomiast Raben Polska oferuje usługi z zakresu logistyki towarów spożywczych wymagających przechowywania w temperaturze od +140 C do +180 C.

Mimo rozwoju rynku logistyki żywności, wielu przedsiębiorców nadal nieufnie podchodzi do outsourcingu usług transportowych. Jednak ewolucja sektora dystrybucji towarów żywnościowych oraz wzrost znaczenia sieci handlowych, zagranicznych, ale i polskich, powoduje, że coraz większa rzesza firm dostrzega zalety powierzenia obsługi dostaw wyspecjalizowanym podmiotom. Jest to normalny proces dojrzewania rynku - uważa Bogna Błasiak. Rośnie liczba firm, które zauważyły, że bez przemyślanych rozwiązań z dziedziny logistyki nie są w stanie nie tylko szybko, ale również w ekonomicznie uzasadniony sposób dostarczać towarów na terenie kraju czy Europy.

Wymagania konsumentów są coraz wyższe, a obsługa produktów żywnościowych kapitałochłonna. Niezbędne są duże inwestycje, dotyczące m.in. specjalistycznych magazynów i odpowiedniego taboru. W takich realiach transport i magazynowanie mogą stanowić znaczną część kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa.
_ Czasem dopiero dokładne zbilansowanie tych nakładów skłania firmy do zainteresowania się nowoczesnymi rozwiązaniami logistycznymi _ - wyjaśnia przedstawicielka Grupy Raben. _ Takie argumenty przekonują do korzystania z usług operatorów logistycznych. Klientami decydującymi się na współpracę z nami kieruje też świadomość, że konieczne jest szybkie reagowanie. _

Niezbędne czujniki

Firmy organizujące dostawy produktów żywnościowych najczęściej przez niedopatrzenie przewożą towar w nieodpowiednich warunkach temperaturowych i bez zachowywania właściwych wymogów higienicznych. _ Aby transportowana żywność od początku do końca procesu logistycznego zachowała odpowiednią jakość, należy zwracać uwagę na warunki oferowane przez operatora logistycznego _- radzi Bogna Błasiak.

Konieczne jest więc, aby w całym łańcuchu logistycznym procesy transportu, przeładunku i magazynowania żywności prowadzone były w kontrolowanych temperaturach. W przypadku żywności świeżej jest to od +20 C do +60 C. Natomiast produkty suche wymagają temperatury od +140 C do +180 C. _ Niezmiernie istotne jest również zachowanie najwyższych warunków higienicznych środków transportu i powierzchni magazynowych _- radzi nasza rozmówczyni.

Tadeusz Leszczyński z firmy Schenker przestrzega, że niedotrzymanie właściwego zakresu dopuszczalnych temperatur może doprowadzić do skażenia, a tym samym zniszczenia całej dostawy. Dlatego tak ważne jest stałe monitorowanie temperatury panującej wewnątrz skrzyni ładunkowej pojazdu i stałe zapisywanie wskazań - mówi. Nie wszyscy wiedzą, że obowiązkiem przewoźnika jest archiwizowanie kopii tych zapisów.

Kolejnym błędem na szerszą skalę, dotyczącym wszystkich towarów żywnościowych, jest brak informacji na opakowaniach transportowych o ich zawartości. Powoduje to, że w kolejnych etapach przewozu, np. przy przeładunkach w terminalach crossdockingowych, nieoznakowana przesyłka z żywnością jest traktowana jak przesyłka z towarem "neutralnym" i nie podlega procedurom właściwym dla bezpieczeństwa żywności.

_ Dlatego my stosujemy nalepkę transportową "DB Schenker HACCP", odróżniającą przesyłki z żywnością od innych przesyłek _ - informuje Tadeusz Leszczyński.

Wiele firm realizujących transport towarów spożywczych nie zdaje sobie sprawy, że są zobowiązane do archiwizacji dokumentów przewozowych takich przesyłek.

Jest to wymóg przepisów unijnych i krajowych dotyczących bezpieczeństwa żywności i wynika z zasady pełnej informacji o produkcie w całym łańcuchu żywnościowym. Ważnym elementem tego łańcucha jest transport.

Źródeł sytuacji krytycznych przy transporcie towarów żywnościowych jest wiele, począwszy od awarii sprzętu, poprzez złą organizację logistyki, kończąc na niekompetencji pracowników - uważa Paweł Krakowski, dyrektor produkcji w firmie Tekom Technologia. W każdym z wyżej wymienionych przypadków można odpowiednio wcześnie zareagować, eliminując tym samym ryzyko uszkodzenia czy zepsucia towarów. Monitoring stosowany w logistyce towarów szybko psujących się nasz rozmówca dzieli na dwie metody gromadzenia i wizualizacji danych parametryzujących proces. W pierwszej grupie znajdują się urządzenia samoistne, które kontrolują temperaturę, wilgotność i inne parametry w trakcie jazdy, zapisują je i w razie potrzeby bezpośrednio informują kierowcę pojazdu o sytuacji alarmowej. Dane z takich urządzeń można odczytać po zakończeniu trasy na komputerze, weryfikując tym samym proces transportu. Monitoring temperatury w transporcie realizowany jest za pomocą rejestratora. Urządzenie powinno być wykonane tak, aby spełnić
wymagania zarówno obowiązujących norm prawnych, jak i HACCP. Rozporządzenie ministra zdrowia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań sanitarnych dotyczących środków transportu żywności przewiduje, że podczas przewozu artykułów wymagających obniżonej temperatury prowadzi się stały monitoring temperatury.

_ Rejestrator, np. nasz RT1 do pomiaru temperatury w środkach transportu, zapewnia stały monitoring temperatury oraz identyfikację osoby odpowiedzialnej i środka transportu _- informuje Paweł Krakowski z firmy Tekom. _ Informacja zakodowana jest w pamięci rejestratora, a urządzenie umożliwia ciągły zapis danych co 30 minut przez około 4 lat i 7 miesięcy _.

Zdalna kontrola

Druga grupa rozwiązań to systemy, które w czasie rzeczywistym wizualizują parametry jazdy i przesyłają je transmisją GPRS do klienta lub osoby odpowiedzialnej za transport. Ten sposób zapewnia najszybszy proces alarmowania i reakcji w sytuacjach krytycznych. Jednocześnie, oprócz typowych wielkości fizycznych rejestrowanych w pojeździe, dyspozytor informowany jest o wyłączeniu agregatu chłodniczego, otwarciu drzwi załadunkowych i innych parametrach mających wpływ na bezpieczeństwo przewożonego towaru - wyjaśnia Paweł Krakowski. Wielu klientów wykorzystując takie rozwiązania, znalazło w procesie przewozu elementy wymagające znacznych modernizacji, poprawienia miejsc, gdzie zachodziło ryzyko uszkodzenia towaru.

Kazimierz Wilczewski z firmy Lab-El Elektronika Laboratoryjna poleca wykorzystanie mikrokomputera pomiarowego, obsługującego zewnętrzne sondy temperatury i wilgotności z wbudowanym modułem GSM/GPRS, umożliwiającym bezprzewodową komunikację za pośrednictwem wiadomości SMS oraz kanału GPRS. _ Panel LB-707 jest wyposażony w elektroniczną pamięć pomiarów, wyświetlacz LCD i klawiaturę _- opisuje przedstawiciel Lab-El.

_ Miernik może być wykorzystany jako rejestrator w transporcie bądź urządzenie dokumentujące przebieg procesu magazynowania. _Panel umożliwia wielodniową rejestrację parametrów z możliwością późniejszego odczytu, a przy wykorzystaniu rejestracji przez GPRS, śledzenie na bieżąco wyników pomiarowych z każdego miejsca, gdzie występuje pokrycie sygnałem GSM, np. samochodu w trasie.

Przyrząd może nadzorować temperaturę oraz wilgotność i wysyłać komunikaty ostrzegawcze do telefonów komórkowych zainteresowanych osób. Bezpieczeństwo przewożonego asortymentu zagwarantować może odpowiedni dobór czujników do rodzaju towaru i wymagań kontroli - radzi Kazimierz Wilczewski. Należy zachować właściwy czas, pozwalający na ustabilizowanie się pomiarów oraz znaleźć miejsca do ich umieszczenia. Powinna być również zapewniona automatyczna rejestracja wyników oraz odpowiednia częstotliwość wzorcowania przyrządów.

Jarosław Maślanek