Wyrok jest ważny dla Polski, ponieważ nasz kraj - podobnie jak Hiszpania i Włochy - nie zamierza przystępować do jednolitej ochrony patentowej. Różnica polega na tym, że Polska uczestniczyła w podjęciu zaskarżonej decyzji Rady z 10 marca 2011 r. dotyczącej podjęcia wzmocnionej współpracy w tworzeniu jednolitego systemu ochrony patentowej.
Hiszpania i Włochy od początku odmawiały uczestnictwa w tej współpracy, m.in. ze względu na pominięcie ich języków przy wydawaniu przyszłych patentów unijnych.
W skardze do Trybunału Sprawiedliwości UE (zwanego potocznie Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości) Hiszpania i Włochy stawiały Radzie wiele zarzutów; przede wszystkim zarzucały jej nadużycie władzy i podjęcie decyzji, która - ich zdaniem - wcale nie wzmacnia integracji Unii i nie spełnia celów zapisanych w traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Oba kraje twierdziły, że ochrona patentowa jest wyłączona spod wzmocnionej współpracy i że decyzje w tym zakresie należą do wyłącznych kompetencji UE. Utrzymywały, że Rada posłużyła się mechanizmem wzmocnionej współpracy tylko po to, by uniknąć negocjacji z poszczególnymi państwami członkowskimi. Tymczasem - jak podkreślały - wzmocniona współpraca w tym zakresie nie tylko nie służy integracji wszystkich państw członkowskich, ale też nie spełnia celów zapisanych w traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Włochy i Hiszpania podnosiły też, że decyzja Rady narusza rynek wewnętrzny, bo wprowadza przeszkody w handlu między państwami członkowskimi i dyskryminację wśród przedsiębiorstw oraz prowadzi do zakłócenia konkurencji.
We wtorek unijny trybunał uznał wszystkie te zarzuty za bezpodstawne. Orzekł, że decyzja Rady UE w żadnym razie nie jest obejściem wymogu jednomyślności i nie wyklucza państw, które nie przyłączyły się do wniosków o podjęcie wzmocnionej współpracy.
Za takim werdyktem przemawia - zdaniem ETS - przede wszystkim to, że Unia jako całość nie mogłaby przyjąć "w rozsądnym terminie" jednolitego patentu i dotyczącego go systemu językowego, wspólnego dla całej Unii.
Trybunał nie zgodził się też z Hiszpanią i Włochami, że ochrona przyznana przez ten jednolity patent nie służy integracji. Zwrócił uwagę na to, że obecnie przyznawane patenty europejskie, udzielane na podstawie monachijskiej konwencji z 1973 r. o patencie europejskim, nie przyznają jednolitej ochrony w państwach będących stronami tej konwencji. Natomiast jednolity patent przyznawałby jednolitą ochronę na terytorium wszystkich państw uczestniczących we wzmocnionej współpracy - podkreślił ETS.
Trybunał nie zgodził się też z zarzutami, że decyzja Rady narusza rynek wewnętrzny oraz spójność gospodarczą społeczną i terytorialną Unii. Co więcej, decyzja ta nie narusza kompetencji, praw i obowiązków państw członkowskich, które nie uczestniczą we wzmocnionej współpracy - orzekł trybunał.
Decyzja Rady z 10 marca 2011 r. zapoczątkowała współpracę w zakresie jednolitego patentu europejskiego. W połowie grudnia ub.r. Parlament Europejski uchwalił pakiet przepisów, który umożliwia wdrożenie jednolitego patentu w 25 państwach UE. Jako jeden z argumentów za wzmocnioną współpracą podawano ten, że o ile w USA w 2011 r. przyznano 224 tysiące patentów, w Chinach - 172 tysiące, to w Europie tylko 62 patenty.
W lutym 22 kraje UE podpisały międzynarodową umowę o ustanowieniu Jednolitego Sądu Patentowego. Wśród nich nie było Polski. Jeżeli do listopada br. co najmniej 13 krajów UE ratyfikuje tę umowę, to - wedle przewidywań Komisji Europejskiej - pierwszy jednolity patent będzie wydany w kwietniu 2014 r.
Z ubiegłorocznej ekspertyzy firmy Deloitte wynikało, że jeśli Polska wdrożyłaby nowy system, to koszty spraw sądowych, zakupu licencji, sprawdzania tzw. czystości patentowej oraz koszty dostosowawcze byłyby wyższe w okresie 20 lat o 53 mld zł, niż gdyby Polska tego systemu nie przyjęła. Przez kolejną dekadę koszty te wzrosłyby w sumie do 79,4 mld zł.
Katarzyna Jędrzejewska
