Niewątpliwie jednym ze sposobów wyróżnienia się w niedługim okresie czasu wśród wielu firm o podobnej działalności jest wdrożenie nowych technologii. Według raportów Komisji Europejskiej, Polska zajmuje nadal jedno z ostatnich miejsc w UE w zakresie stosowania nowoczesnych technologii, wyprzedzając pod tym względem jedynie Bułgarię.
Te same badania potwierdzają, że aż 40 - proc. wzrost produktywności pracy jest związany z użyciem nowych technologii. Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego w przeważającej części przedsiębiorstwa finansują proces innowacyjny ze środków własnych (51 proc. - małe, 60 proc. - średnie i 86 proc. - duże przedsiębiorstwa). Kolejnym istotnym źródłem finansowania są kredyty bankowe, z których skorzystało 40 proc. małych firm, 28 proc. średnich oraz około 9 proc. dużych. Wsparcie pochodzące z Unii Europejskiej otrzymało zaledwie 2,8 proc. małych, 9,3 proc. średnich i 7 proc. dużych firm z sektora prywatnego i o połowę mniej podmiotów z sektora publicznego. Jak z tego wynika, średnim i dużym firmom jest łatwiej pozyskać fundusze unijne, głównie ze względu na znacznie mniejsze ryzyko niepowodzenia projektu i możliwości zabezpieczenia środków na realizację - czy to poprzez pozyskanie kredytu, czy aktywa własne. Obecny okres programowania, obejmujący lata 2007-2013, daje przedsiębiorcom kolejną szansę na
uzyskanie przewag konkurencyjnych dzięki wdrożeniu nowych technologii.
Najbardziej znaczącym z punktu widzenia przedsiębiorców programem unijnym jest Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. Ukierunkowany jest na realizację innowacyjnych projektów, wdrożeń czy też prac badawczych nad nowoczesnymi technologiami - szczególnie technologiami IT (Information Technology) i ICT (Information Communication Technology), a jego budżet przekracza 9 mld euro, z czego 13 mld zł przeznaczona jest na narzędzia informatyczne. Według ankiety przeprowadzonej przez Business Center Club, aż 82 proc. firm widzi potrzebę skorzystania z funduszy unijnych na innowacyjność, zauważając jednocześnie bardzo niską świadomość przedsiębiorców w zakresie możliwości pozyskiwania tego rodzaju dofinansowania (tylko 18 proc. firm ocenia świadomość przedsiębiorców jako zadowalającą) oraz niedostateczne działania informacyjne odpowiednich instytucji.
Gdzie szukać dotacji
Z jakich programów mogą skorzystać przedsiębiorcy zainteresowani wdrożeniem nowoczesnej infrastruktury technologicznej? W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka firmy mają możliwość aplikowania do kilku różnych priorytetów. Priorytet 4 "Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia" ma na celu wzrost poziomu konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wzmocnienie popytu na nowe rozwiązania w gospodarce. Wsparcie dla beneficjentów przeznaczone na ten cel wynosi 3,3 mld euro. W ramach priorytetu 4 wspierane są projekty dotyczące zarówno prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorców, jak i realizacja inwestycji obejmujących zastosowanie nowych w skali kraju rozwiązań organizacyjnych oraz technologicznych w produkcji i usługach. Dofinansowane będą mogły być również projekty w zakresie nowych inwestycji wprowadzających innowacje usługowe oraz procesowe. Szczególny nacisk został położony na wsparcie powszechnego zastosowania rozwiązań teleinformatycznych. W ramach priorytetu 8 na szczególną uwagę przedsiębiorców
zasługuje działanie 8.2 "Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B". Jego celem jest stymulowanie tworzenia wspólnych przedsięwzięć biznesowych poprzez wdrażanie i integrację narzędzi ICT. Szczególny nacisk położony jest na budowanie platform elektronicznych i e-usług między przedsiębiorstwami (business to business – B2B), co stwarza możliwość firmom z sektora MSP zaistnienia na rynku ponadregionalnym. W ramach działania przewidziane są środki w wysokości prawie 74 mln zł z przeznaczeniem na integrację istniejących bądź wdrożenie nowych systemów informatycznych i teleinformatycznych umożliwiających automatyczną wymianę informacji między współpracującymi podmiotami. Wprowadzenie komunikacji elektronicznej umożliwi firmom partnerskim nie tylko wzrost efektywności kooperacji z partnerami biznesowymi, ale także zmniejszenie kosztów produkcji, dystrybucji i logistyki. Źródłem przewag konkurencyjnych może być dla przedsiębiorców także świadczenie usług zdalnych, niezwykle atrakcyjnych w dobie coraz
powszechniejszego dostępu do Internetu. W związku z tym do mikro i małych przedsiębiorców o historii działalności nie dłuższej niż 1 rok adresowane jest działanie 8.1. programu Innowacyjna Gospodarka "Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej", w ramach którego dofinansowywane są projekty mające na celu świadczenie e-usług lub wytworzenie produktów cyfrowych niezbędnych do świadczenia tych usług.
Całkowity budżet działania wynosi 385 635 294,00 euro. Poza Innowacyjną Gospodarką, której nadrzędnym celem jest wspieranie innowacyjności, w ramach innych programów operacyjnych i regionalnych jest także wiele działań, które stwarzają firmom z sektora MSP szansę na wdrożenie i rozwój nowych technologii. Warto wspomnieć chociażby o Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej, w którym oś priorytetowa II jest w całości poświęcona budowie infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Działanie "Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej" ma na celu przygotowanie, a następnie wdrożenie kompleksowego projektu, który swoim zasięgiem obejmował będzie regiony Polski Wschodniej. Projekt zakłada budowę, na terenie pięciu województw Polski Wschodniej, zagrożonych wykluczeniem cyfrowym pasywnej infrastruktury teleinformatycznej uzupełniającej istniejące zasoby i tworzącej ponadregionalną sieć szerokopasmowego dostępu do Internetu. Działanie adresowane jest zarówno do jednostek samorządowych, organizacji pozarządowych, jak
i przedsiębiorców.
Ach, te procedury
Także we wszystkich regionalnych programach operacyjnych kładzie się duży nacisk na inwestycje zakładające stosowanie nowoczesnych technologii. Wystarczy przytoczyć chociażby program województwa lubelskiego. Zgodnie z jego celami realizacja osi priorytetowej 1 ma przyczynić się do wzrostu konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw (zwłaszcza sektora MSP) inwestujących na terenie województwa lubelskiego. Dzięki dofinansowaniu zarówno przedsiębiorstwa produkcyjne, jak i usługowe będą mogły na większą skalę wykorzystywać nowe technologie i rozwiązania stosowane w nowoczesnej gospodarce. Wsparcie w ramach tej osi stwarza także warunki do ściślejszej współpracy pomiędzy światem nauki, prowadzącym badania nad nowymi rozwiązaniami technologicznymi a sektorem przedsiębiorstw, który te usprawnienia wykorzystuje w środowisku biznesowym.
Nawet niezbyt szczegółowy przegląd programów operacyjnych skierowanych do przedsiębiorców sektora MSP pozwala zauważyć mnogość działań służących wspieraniu innowacyjności, która jest jednym z głównych czynników decydujących o rozwoju gospodarczym. Niestety ciągle jeszcze zbyt skomplikowane procedury formalne i wymagania stawiane przedsiębiorcom są barierą w dostępnie do funduszy unijnych, pomimo wyraźnych chęci i zapotrzebowania firm na korzystanie z dofinansowania. Budowanie nowoczesnej gospodarki wymaga stworzenia odpowiednich warunków dla maksymalnego wykorzystania środków unijnych, bo tylko dzięki takiej postawie polskie firmy będą mogły budować swoje przewagi konkurencyjne i umacniać swoją pozycję na rynku krajowym i międzynarodowym.
Piotr Fałek, prezes zarządu Syntea
