Jazda rowerem z polską flagą
Interesujący dokument pokazujący różnice między polską i niemiecką opozycją w latach 80. czyli „Uczcie się Polski”. Premiera w poniedziałek w TVP 2 o 22.50.
Jednym z walorów polsko-niemieckiego filmu zrealizowanego przez Magdalenę Gwóźdź i Różę Romaniec jest udział w nim zarówno polskich, jak i niemieckich opozycjonistów tamtego czasu i komentowanie wydarzeń z perspektywy historyków obu krajów.
- NRD było traktowane jak ciche spokojne miejsce, gdzie ludzie myślą o dorabianiu się, trabancie, ogródku działkowym, a nie o tym, żeby zmieniać komunizm - przypomina prof. Andrzej Paczkowski, historyk.
Kiedy w Polsce wybuchały w 1980 roku strajki - nie było dla nich przychylności u naszych sąsiadów za zachodnią miedzą - tych w NRD, oczywiście. Opozycjoniści nie stanowili tam znaczącej grupy, bo Stasi tłumiła w zarodku każde potencjalne zarzewie buntu. Prof. Rainer Eckert, były opozycjonista i historyk uświadamia, że była tylko garstka tych, którzy pielęgnowali kontakty z polskimi opozycjonistami.
- Nasza opozycja miała zupełnie inny charakter - wyjaśnia historyk. - Dążyła do reformy socjalizmu, bo miała nadzieję na jego zmianę na lepsze.
Jesienią 1980 urwały się wzajemne kontakty, w mediach pojawiła się antypolska propaganda. Tymczasem w Polsce trwał karnawał Solidarności.
- Niby były wszystkie instytucje opresyjne, ale nie działały - wspomina prof. Paczkowski. - Istniała cenzura, ale wychodziło półtora tysiąca gazetek bez cenzury.
Tymczasem w NRD w więzieniu w Cottbus pojawiali się kolejni więźniowie polityczni tworząc największą taką opozycyjną wyspę w NRD. Trafiali tam z różnych powodów - jeden z bohaterów filmu opowiada, że został zatrzymany, aresztowany i osadzony za jazdę rowerem z zatkniętą na nim polską flagą.
- Zamknęli mnie na 15 miesięcy, bo powysyłałem do znajomych kilka kartek pocztowych z napisem „Uczcie się polskiego... - wspomina z kolei Thomas Kretschmer.
W tym też więzieniu miał miejsce - co przypomina film - strajk głodowy solidarności dla polskiej Solidarności po wprowadzeniu u nas stanu wojennego.
Tyle, że zupełnie inaczej w NRD niż w Polsce wyglądała sytuacja skazanych za politykę. Ich rodziny odczuwały ostracyzm społeczny...
Masowa opozycja w NRD pojawiła się dopiero, gdy kraj znajdował się w agonii, czyli jesienią 1989 roku....
Wielowątkowy film klarownie pokazuje wiele aspektów wydarzeń sprzed lat i warto go zobaczyć. Polecam.