KNF: ZUS nie może zarządzać emeryturami z II filara

"Nie jest możliwe stworzenie faktycznego oraz prawnego monopolu poprzez przyznanie prawa do oferowania emerytur dożywotnich wyłącznie jednemu podmiotowi i to niezależnie od tego, czy byłby to podmiot o charakterze publicznym czy też prywatnym" - czytamy w stanowisku nadzoru, zamieszczonym w poniedziałek na stronach internetowych KNF.

KNF wskazała, że obywatele podpisujący umowy z wybranym OFE byli świadomi, że prawo zapewni im wybór, gdzie wykupią swoją dożywotnią emeryturę. Przyjęcie innych rozwiązań "mogłoby zostać uznane za działanie naruszające zasadę zaufania obywateli do państwa" - uważa KNF.

Wypłaty emerytur ze zreformowanego systemu emerytalnego powinny zacząć się w 2009 r., jednak brakuje ustawy regulującej działanie zakładów emerytalnych (miałyby wypłacać świadczenia z II filara). Ministerstwo Pracy chciało, by zarządzanie środkami z OFE i wypłaty przejął ZUS.

KNF podkreśliła, że członek OFE ma prawnie zagwarantowany wybór firmy, która będzie mu wypłacać emeryturę dożywotnią, co oznacza również, że takich podmiotów winno być przynajmniej dwa.

"Skoro zatem osoby przystępujące do funduszu emerytalnego świadome były, iż ustawodawca przyznał im prawo wyboru podmiotu, w którym wykupią one emeryturę dożywotnią, to nie można obecnie na mocy przepisów szczególnych tego uprawnienia im ograniczać, czy wręcz wyłączać poprzez wprowadzenie prawnego monopolu instytucji państwowej (np. ZUS) jako podmiotu oferującego emeryturę dożywotnią" - czytamy w stanowisku KNF.

KNF podkreśliła, że wciąż nie jest znany ostateczny kształt systemu emerytalnego, choć do rozpoczęcia wypłat zostało mało czasu. Przypomina, że ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych w art. 111 stwierdza jedynie, iż wypłata środków z OFE "następuje przez przeniesienie tych środków do wskazanego przez członka funduszu emerytalnego zakładu ubezpieczeń emerytalnych". Projekt ustawy o zakładach emerytalnych wpłynął co prawda do Sejmu w czerwcu 1998 r., jednak nie został uchwalony. Zdaniem KNF, należy wreszcie podjąć decyzję o tym, kto i jak będzie wypłacał emerytury z OFE, bo "proces ten będzie długotrwały; obfitować będzie w liczne spory i kontrowersje".

KNF omawia w swoim stanowisku różne dotychczasowe koncepcje wypłat: m.in. przygotowaną na etapie wdrażania reformy emerytalnej, późniejsze projekty Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz opracowanie Banku Światowego.

We wnioskach KNF zwraca uwagę, że przyszli dostarczyciele emerytur muszą mieć czas na przygotowanie do wypłat. Nie przesądzając o ostatecznym kształcie systemu, proponuje, by na początek dostępne były tylko emerytury dożywotnie, których dostawcami miałyby być istniejące już firmy, nadzorowane przez KNF. KNF dla ZUS przewiduje funkcję centralnego akwizytora oraz podmiotu przesyłającego pieniądze do emerytów.

"System emerytalny powinien być maksymalnie przejrzysty, prosty i stabilny, a ponadto przewidywalny" - podkreśliła KNF zwracając uwagę, że rozwiązania dotyczą milionów członków OFE.

Minister pracy i polityki społecznej Anna Kalata, pytana przez PAP, czy podtrzymuje swoje stanowisko, iż najlepszą instytucją do wypłaty środków z OFE jest ZUS, powiedziała: _ My jako Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie zmieniliśmy na dziś swojego Stanowiska _.

Opracowanie KNF oceniła jako "interesujące" i dodała, że jest ono w części zbieżne ze stanowiskiem resortu pracy, m.in. w kwestii pilności opracowania rozwiązań.

W 15 OFE jest 12,5 mln osób. Na koniec stycznia br. fundusze zarządzały aktywami w wysokości ponad 121,5 mld zł.

Raport KNF został przekazany premierowi.