"Konstytucja biznesu": "co nie jest prawem

18.11. Rzeszów (PAP/PAP Legislacja) - "Co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone"; "działalność nierejestrowa" dla działalności na najmniejszą skalę; "ulga na start" dla początkujących przedsiębiorców; likwidacja numeru REGON; powołanie Rzecznika Przedsiębiorców - to niektóre rozwiązania "Konstytucji biznesu".

"Konstytucję biznesu", do której założeń dotarła PAP, przedstawia w piątek wicepremier, minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki podczas Kongresu 590 w Jasionce.

Pakiet "Konstytucja biznesu" ma składać się z zestawu rozwiązań przede wszystkim o randze ustaw, w tym najobszerniejszej ustawy Prawo przedsiębiorców.

Pakiet utworzą też: ustawa o uproszczeniu przepisów podatkowych; ustawa o Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców oraz Rzeczniku Przedsiębiorców; ustawa proprzedsiębiorcza; ustawa o dereglamentacji działalności gospodarczej; uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne.

W pakiecie znajdą się także uchwała Rady Ministrów dot. zniesienia obowiązku posługiwania się pieczątką przez przedsiębiorcę, Podręcznik Liczenia Kosztów Regulacyjnych, ustawa o uproszczeniu procedur wydatkowania funduszy UE, ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz o Punkcie Informacji dla Przedsiębiorców oraz ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym.

Ustawa Prawo przedsiębiorców ma ustalać podstawowe zasady prawne odnoszące się do przedsiębiorców. Mają to być zasady: wolności działalności gospodarczej, "co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone", domniemania uczciwości przedsiębiorcy, przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate), rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy, wysokiej jakości obsługi urzędowej, proporcjonalności, a także bezstronności i równego traktowania.

Kolejne zasady odnoszące się do przedsiębiorców mają dotyczyć: pewności prawa, uczciwej konkurencji oraz poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów innych przedsiębiorców i konsumentów, profesjonalizmu i odpowiednich kwalifikacji, udzielania informacji, współdziałania organów, szybkości działania, pogłębiania zaufania, a także polubownego rozstrzygania kwestii spornych.

Ustawa Prawo przedsiębiorców wprowadzi pojęcie działalności nierejestrowej - działalności na najmniejszą skalę (przychody miesięczne do 50 proc. minimalnego wynagrodzenia), która nie będzie uznawana za działalność gospodarczą. Ma ona dotyczyć zwłaszcza drobnego handlu (np. zieleniną), dorywczo świadczonych usług (np. sporadycznie udzielanych korepetycji) i urzeczywistniać zasadę wolności działalności gospodarczej.

Likwidowany ustawą ma być też numer REGON. Przedsiębiorca w kontaktach z urzędami ma posługiwać się wyłącznie numerem NIP (numer REGON będzie stopniowo wycofywany z obrotu).

Innym rozwiązaniem w ustawie ma być "ulga na start" - zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne dla początkujących przedsiębiorców przez pierwsze sześć miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Według Ministerstwa Rozwoju ma to być zachęta do podejmowania pierwszej działalności gospodarczej.

Ustawa ma ponadto odformalizować komunikację: urząd - przedsiębiorca. Za zgodą lub na wniosek przedsiębiorcy, sprawy urzędowe (lub poszczególne czynności, np. wezwania do uzupełnienia braków formalnych) będą mogły być załatwiane przez telefon, e-mail lub za pomocą innych środków komunikacji.

Zgodnie z Prawem przedsiębiorców - prawo ma być pisane językiem zrozumiałym dla obywatela. W przypadkach skomplikowanych przepisów, organy administracji mają wydawać napisane prostym, przystępnym językiem objaśnienia przepisów, zastosowanie się przedsiębiorcy do takich objaśnień będzie chroniło go przed negatywnymi konsekwencjami.

Prawo przedsiębiorców ma także uregulować podstawowe zasady tworzenia prawa. Zakładają one dopuszczenie projektowania nowego prawa, jedynie jeśli określone cele nie mogą być osiągnięte za pomocą innych środków. Przy tworzeniu nowego prawa obowiązywać ma zasada ograniczania obciążeń publicznoprawnych nakładanych na jego adresatów.

Przy tworzeniu nowego prawa wprowadzone mają być: obowiązek konsultacji projektu aktu prawnego, z zachowaniem zasad powszechności, przejrzystości, responsywności i przewidywalności, obowiązek uprzedniej oceny przewidywanych skutków społeczno-gospodarczych projektu (tzw. tarcza deregulacyjna), zobowiązywanie ministrów do przeprowadzania przeglądów prawa w ich zakresach kompetencji, obowiązek obniżania obciążeń publicznych w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw, a także test zgodności z Prawem przedsiębiorców, który powinna przechodzić każda nowo tworzona ustawa gospodarcza.

Prawo przedsiębiorców ma wprowadzać ponadto ocenę jakości obsługi w urzędach oraz pracy urzędników, likwidować zgody i licencje jako odrębne formy reglamentacji działalności gospodarczej, a także wprowadzać wydawanie zezwoleń w trybie "milczącej zgody" (jeśli organ nie rozpatrzy wniosku w określonym terminie, zezwolenie uznaje się za wydane).

"Konstytucja biznesu" przewiduje też utworzenie instytucji Rzecznika Przedsiębiorców. Planowany jest on jako organ interwencyjny w sprawach, gdzie naruszane są prawa przedsiębiorców. W przypadku skomplikowanych, niejednoznacznych przepisów, na wniosek Rzecznika Przedsiębiorców urzędy mają być zobowiązane do wydawania "objaśnień przepisów" i ogólnych interpretacji podatkowych.

Rzecznik ma mieć m.in. prawo do wstrzymania dowolnej kontroli, jeśli zaistnieje poważne podejrzenie naruszenia prawa przez urzędników. Ma on prowadzić mediacje między przedsiębiorcami a organami administracji, w swoich działaniach szczególnie uwzględniać sektor MŚP; będzie również miał prawo opiniowania aktów prawnych dotyczących przedsiębiorców (jego opinia do projektu ustawy ma "towarzyszyć" projektowi na każdym etapie procesu legislacyjnego).

"Konstytucja biznesu" zakłada także powołanie Komisji Wspólnej Rządu i Przedsiębiorców. Ma to być stałe forum dyskusji i współpracy między ministerstwami a przedstawicielami przedsiębiorców m.in. opiniujące akty prawne istotne dla prowadzenia działalności gospodarczej.

Innym kluczowym elementem "Konstytucji biznesu" ma stać się Ustawa o uproszczeniu przepisów podatkowych.

Zakłada ona - według Ministerstwa Rozwoju - m.in. uproszczenie i dookreślenie zasad rozliczania kosztów uzyskania przychodu, które budzą największe spory między podatnikami oraz organami podatkowymi. Likwidowane mają być obowiązki informacyjne, które bezpośrednio nie wpływają na rozliczenia podatkowe i dotyczą okoliczności, których ustalenie możliwe jest w oparciu o inne dokumenty posiadane przez podatnika.

Ustawa ma też skracać okres przechowywania u przedsiębiorcy zatwierdzonych rocznych sprawozdań finansowych (obecnie przechowywane są one bezterminowo, propozycja - pięć lat), ujednolicać wzory formularzy w podatkach lokalnych (i zapewniać możliwość składania ich w formie elektronicznej, a także wprowadzać obowiązek wydania z urzędu przez MF interpretacji ogólnej w przypadku, gdy zostanie wydana interpretacja indywidualna uwzględniająca wyrok NSA i zawierająca stanowisko rozbieżne z dotychczas wydawanymi interpretacjami indywidualnymi.

Ustawa o uproszczeniu przepisów podatkowych ma wprowadzać też m.in. możliwość pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (tzw. złe długi).

W zakresie VAT usunięty ma być obowiązek składania odrębnych wniosków o zwrot VAT w terminie 25 dni i 180 dni. Dopuszczona ma być większa liczba sprzedawców do samodzielnego zwrotu VAT podróżnym spoza UE w systemie TAX FREE poprzez złagodzenie warunków (zmniejszenie o połowę wymaganego limitu obrotów z 400 tys. zł do 200 tys. zł). Przyśpieszona o 30 dni ma być możliwość korzystania przez podatników VAT z tzw. ulgi na złe długi (ze 150 dni do 120 dni), a także zniesione ma zostać ograniczenie zwolnienia od VAT dla towarów importowanych przez zamówienie wysyłkowego, przy małych przesyłkach (do 22 euro).

Ustawa ma ponadto wprowadzać obowiązek dołożenia starań ze strony organu podatkowego dokonującego wezwania, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe, umożliwiać składanie deklaracji zbiorczych dla umów sprzedaży, wprowadzać jedno postępowanie w sprawie określenia należności celnych i podatkowych od importu towarów, upraszczać przepisy celne związane z kosztami likwidacji towarów oraz poborem odsetek za zwłokę od należności celnych oraz zwiększać zakres jednostek małych uprawnionych do stosowania uproszczeń w sprawozdawczości finansowej oraz poszerzonego katalogu uproszczeń w ewidencji księgowej.