Ministerstwo Finansów odpowiada na opinię EBC ws. podatku bankowego

W wydanym w środę komunikacie resort finansów odpowiada na krytyczne uwagi Europejskiego Banku Centralnego wobec podatku bankowego.

Zwraca m.in. uwagę, że tzw. podatek bankowy funkcjonuje z powodzeniem w wielu unijnych państwach i wspiera rozwój gospodarczy tych państw.

Według MF wbrew opinii EBC efekty podatku dla stabilności finansowej zostały wzięte pod uwagę, bo "zgodnie z art. 11. ust. 2 projektu ustawy z obowiązku płacenia podatku wyłączone są podmioty objęte programem naprawczym".

"Wyłączenie kapitału własnego z opodatkowania jest silnym bodźcem na rzecz poprawy wskaźników wypłacalności. Jeśli bowiem rzetelnie brać pod uwagę pkt 3.1 Opinii EBC, to relacja kapitału własnego do sumy aktywów powinna rosnąć. A jeśli taki będzie efekt ustawy, trudno uznać wzrost wskaźnika adekwatności kapitałowej za źródło niestabilności finansowej" - głosi komunikat resortu finansów.

MF przypomina również, że w stosunku do wysokości podatków płaconych w Europie Zachodniej podatki płacone przez sektor bankowy w Polsce były niskie, a jego zyskowność bardzo wysoka. "Od roku 2004 stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi w Polsce 19 proc." - stwierdza MF.

Resort dodaje też, że nie widzi znacznego ryzyka spadku tempa akcji kredytowej. "Rozwija się ona na poziomie nominalnego wzrostu PKB i jest poniżej potencjału od wielu lat - podatek nie jest więc zmienną wpływająca istotnie na przyrost akcji kredytowej" - głosi komunikat.

Europejski Bank Centralny wydał we wtorek opinię na temat podatku bankowego, jakim od lutego mają być objęte niektóre instytucje finansowe w naszym kraju. Według EBC struktura podatku może być zachętą do transferu aktywów za granicę.

Ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych, przyjęta pod koniec grudnia przez Sejm, przewiduje, że od lutego m.in. banki, firmy ubezpieczeniowe, SKOK-i i firmy pożyczkowe będą obłożone tzw. podatkiem bankowym, wynoszącym rocznie 0,44 proc. wartości ich aktywów. Do ustawy swoje poprawki zaproponował Senat. Sejm ma się do nich odnieść w czwartek.

"Proponowana struktura podatku może zachęcić instytucje finansowe do zmiany profilu ryzyka poprzez restrukturyzację portfeli ukierunkowaną na bardziej ryzykowne produkty, wykorzystanie operacji pozabilansowych lub transferowanie aktywów za granicę" - napisał w swojej opinii prezes Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghi.

W dokumencie podkreślono ponadto, że wprowadzenie podatku powinno zostać szczegółowo rozważone w kontekście jego wpływu m.in. na odporność instytucji finansowych, stabilność finansową, dynamikę akcji kredytowej oraz ogólną sytuację gospodarczą.

"W tym kontekście należy uwzględnić różnice w sytuacji indywidualnych banków oraz wpływ innych regulacji wdrażanych w Polsce i w Unii. W szczególności należy dogłębnie przeanalizować sytuację słabszych banków, które mogą w wyniku wprowadzenia proponowanego podatku ponieść straty" - podkreślono w opinii.

EBC zauważył, że w przeciwieństwie do regulacji wprowadzonych w większości państw członkowskich, które wprowadziły podatek bankowy, ten polski nie ma związku z konkretnymi ryzykami dotyczącymi systemu finansowego ani nie dotyczy uprzedniej pomocy publicznej udzielonej sektorowi finansowemu.

Draghi zauważył też, że celem podatku jest zwiększenie środków przekazywanych przez sektor finansowy na finansowanie wydatków budżetowych. Tymczasem zdaniem EBC opodatkowanie instytucji finansowych powinno być rozważane w powiązaniu "z zapewnieniem bardziej zrównoważonego podziału kosztów wynikających z potencjalnych upadłości instytucji finansowych pomiędzy podatników i sektor finansowy oraz ograniczaniem ryzyk kreowanych przez te instytucje".

Europejski Bank Centralny uznał, że nakładanie ad hoc podatków na banki z powodów potrzeb budżetowych powinno być poprzedzone dogłębną analizą potencjalnych niekorzystnych skutków dla sektora. Jak wskazał, chodzi o zapewnienie, aby takie podatki nie kreowały ryzyka dla stabilności finansowej i dynamiki akcji kredytowej. To mogłoby bowiem ostatecznie negatywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy.

W uwagach szczegółowych skrytykował definicję podstawy opodatkowania zawartą w projekcie, wskazując, że jest ona niejasna i może być zachętą dla banków do zmniejszania sumy bilansowej, aby w efekcie płacić niższy podatek.

Celem ustawy, według jej autorów, jest pozyskanie dodatkowego "źródła finansowania wydatków budżetowych, w szczególności wydatków społecznych". Zgodnie z ustawą opodatkowaniem zostaną objęte banki (krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych), zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz firmy pożyczkowe.

W przypadku banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych wartość aktywów wolnych od podatku wynosi 4 mld zł. Dla ubezpieczycieli jest to 2 mld zł, a dla firm pożyczkowych - 200 mln zł. Zwolniony z podatku bankowego został Bank Gospodarstwa Krajowego oraz ewentualnie inne banki państwowe, które mogą powstać w przyszłości.

Sejm zwrócił się o opinię ws. projektu tej ustawy do Europejskiego Banku Centralnego 15 grudnia. Konsultacje wynikają z faktu, że EBC zgodnie z unijnym prawem zabiera głos ws. regulacji mających wpływ na stabilność instytucji i rynków finansowych w UE. Obecnie ustawa po poprawkach Senatu wróci do Sejmu. Potem trafi do podpisu prezydenta.