MPiPS: zasiłki dla opiekunów niepełnosprawnych bez kryterium dochodowego

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło konsultacje w sprawie projektu zmian dotyczących wsparcia opiekunów osób niepełnosprawnych.

Z początkiem lipca weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy o świadczeniach rodzinnych, które sprawiły, że wiele osób straciło prawo do zasiłku pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 820 zł (620 zł świadczenia oraz 200 zł z rządowego programu) przysługuje tylko niepracującym rodzicom i najbliższym krewnym dzieci niepełnosprawnych, niezależnie od dochodu rodziny, jeśli niepełnosprawność powstała przed osiągnięciem dorosłości.

Wcześniej świadczenie mogli pobierać też krewni osób z orzeczoną niepełnosprawnością, która powstała po 25. roku życia, a więc np. dzieci lub wnuki niepełnosprawnych rodziców. Teraz dla tej grupy dedykowany jest specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości 520 zł, przysługuje jednak tylko w przypadku, gdy łączny dochód dwóch rodzin: osoby sprawującej opiekę oraz osoby wymagającej opieki - w przeliczeniu na osobę - nie przekroczy obowiązującego kryterium dochodowego dla osób otrzymujących świadczenia rodzinne - obecnie 623 zł netto.
Wprowadzone zmiany wywołały falę niezadowolenia społecznego. Skargi napływają m.in. do rzecznik praw obywatelskich Ireny Lipowicz, która skierowała nową ustawę o świadczeniach do Trybunału Konstytucyjnego. We wrześniu wiceminister pracy Elżbieta Seredyn zapowiedziała, że część opiekunów osób niepełnosprawnych odzyska prawo do zasiłku.

Ministerstwo proponuje wprowadzenie jednego rodzaju świadczenia (świadczenia pielęgnacyjnego) dla wszystkich opiekunów zajmujących się niepełnosprawnym członkiem rodziny, bez względu na wiek powstania niepełnosprawności osoby, nad którą sprawowana jest opieka.

Świadczenie przyznawane będzie zarówno w przypadku rezygnacji przez opiekuna z pracy w związku ze sprawowaniem opieki, jak i w przypadku niepodejmowania przez niego zatrudnienia. Zniknie także kryterium dochodowe.

Projekt wprowadza ocenę zakresu potrzebnej opieki dla osoby niepełnosprawnej w oparciu o pięciostopniową skalę. Ocena dokonywana będzie przez Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Opinia w sprawie konieczności sprawowania opieki wydawana będzie na czas określony. W wyjątkowych przypadkach (ze względu na stan zdrowia) bezterminowo. Świadczenia pielęgnacyjne przyznawane będą nie dłużej niż na czas ważności tej opinii.

W odniesieniu do opiekuna projekt wprowadza wymóg cyklicznie przeprowadzanych wywiadów w celu potwierdzenia faktu sprawowania opieki. Wywiad przeprowadzany będzie na etapie przyznawania świadczenia oraz powtarzany co sześć miesięcy.

Za osoby pobierające świadczenie tak jak obecnie opłacane będą składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne od kwoty otrzymywanego świadczenia.

Wysokość wsparcia ma być zróżnicowana. Najniższe (za uzyskanie pierwszego stopnia) wynosić będzie 846,42 zł (z tego 620 zł świadczenia pielęgnacyjnego i 226,42 - wysokość składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne), a najwyższe (za piąty stopień) odnosić się będzie do poziomu najniższego wynagrodzenia i wynosić będzie w 2017 r. ok. 2 tys. zł (w tym świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 1465 zł).

Proces dochodzenia do maksymalnej wysokości wsparcia zostanie rozłożony na cztery lata - od 2014 r. do 2017 r. Maksymalna wysokość wsparcia w poszczególnych latach miałaby wynosić w 2014 r. ok. 1229 zł (w tym 900 zł wysokość świadczenia), w 2015 r. - 1560 zł (w tym 1150 zł świadczenia), w 2016 r. - 1775 zł (w tym 1300 zł świadczenia), od 2017 r. - 2 tys. zł (w tym 1465 zł świadczenia).

Zachowane zostaną prawa nabyte. Osoby dotychczas otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy zachowają te uprawnienia do czasu trwania ważności decyzji w dotychczasowej wysokości, z możliwością weryfikacji tego prawa i uzyskania korzystniejszych warunków w przypadku spełniania nowych zasad.(PAP)