08.11. Warszawa - Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:
- Jednym z podstawowych priorytetów działań Ministerstwa Sprawiedliwości jest ochrona osób pokrzywdzonych przestępstwem, w tym zwłaszcza przestępstwem przemocy w rodzinie - powiedział dzisiaj minister sprawiedliwości Jarosław Gowin. - Naszym celem jest ochrona pokrzywdzonych poprzez stanowczą i szybką reakcję wobec sprawców przemocy w rodzinie, uprzednio skazanych przez sąd i pozostających w okresie próby, często pod dozorem kuratora sądowego, którzy ponownie dokonują aktów przemocy wobec swoich najbliższych - dodał.
Minister wraz z komendantem głównym policji nadinsp. Markiem Działoszyńskim oraz Krzysztofem Brzózką, dyrektorem Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, wzięli udział w konferencji prasowej, w trakcie której podpisali aneks do porozumienia dotyczącego telefonu interwencyjno-informacyjnego "Niebieska Linia".
Inauguracja telefonu interwencyjno-informacyjnego miała miejsce 4 stycznia 2011 r. Podstawy do jego uruchomienia i funkcjonowania stworzyło porozumienie zawarte 29 listopada 2010 r. przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Komendę Główną Policji oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Jako cel działania telefonu przyjęto wszechstronną i przede wszystkim skuteczną pomoc osobom pokrzywdzonym przemocą w rodzinie ze strony osób uprzednio skazanych za czyny z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej.
Telefon prowadzony jest przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, w ramach ogólnopolskiego numeru Niebieskiej Linii 801-12-00-02.
W oparciu o postanowienia wspomnianego porozumienia konsultanci pogotowia "Niebieska Linia" w sytuacji przemocy w rodzinie uruchamiają nowy rodzaj interwencji.
W przypadku otrzymania informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie lub niedotrzymaniu warunków probacji przez sprawcę prawomocnie skazanego za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej, konsultanci pogotowia "Niebieska Linia", w razie zaistnienia odpowiednich okoliczności, zawiadamiają policję i kuratorów sądowych, którzy w swoich środowiskach lokalnych uruchamiają działania zmierzające do zatrzymania sprawcy przemocy w rodzinie i zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności lub odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia, poprzez złożenie do sądu odpowiedniego wniosku.
Tym samym telefon stanowi narzędzie pozwalające na bardziej skuteczną realizację przepisów z dnia 10 czerwca 2010 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 842), która wprowadziła w art. 75 par. 1a kk i art. 160 par. 1a kkw (aktualnie art. 160 par. 2 kkw) instytucje obligatoryjnego zarządzania wykonania kary oraz obligatoryjnego odwołania warunkowego zwolnienia, w razie ponownych zachowań przemocowych w okresie próby, a także szybką procedurę natychmiastowej wykonalności orzeczeń zapadłych w wyniku złożenia przez kuratora sądowego wniosku w tym przedmiocie.
Podkreślenia jednak wymaga, że sprawne działanie telefonu w tym zakresie nie byłoby możliwe, gdyby nie podpisanie przez ministra sprawiedliwości, komendanta głównego policji oraz przedstawicieli Krajowej Rady Kuratorów 29 listopada 2010 r. dodatkowego dokumentu pod nazwą "Procedury współpracy służby kuratorskiej oraz funkcjonariuszy policji w stosunku do osób, wobec których wykonywane jest orzeczenie sądu w związku z popełnieniem czynów karalnych polegających na stosowaniu przemocy lub groźby bezprawnej".
Dzięki procedurom dzielnicowi uzyskują pełną wiedzę na temat osób skazanych za przemoc, w tym wobec najbliższych, zamieszkujących w ich rejonie działania, a kuratorzy - informację na temat zachowywania się dozorowanych podopiecznych, co z kolei ma sprzyjać wzmocnieniu bezpieczeństwa osób pokrzywdzonych. Każdy dzielnicowy uzyskał wiedzę na temat tego jaki kurator sądowy (z imienia i nazwiska) sprawuje dozory w jego rewirze, a kuratorzy sądowi znają dzielnicowych. Dane teleadresowa zostały wymienione, a współpraca (często i wspólne przedsięwzięcia, np. wizyty u skazanych) jest coraz efektywniejsza.
Dzięki wyżej wymienionym dokumentom telefon interwencyjno-informacyjny umożliwia pokrzywdzonym przemocą w rodzinie uzyskanie niezbędnej pomocy psychologicznej, a przede wszystkim, w określonych przypadkach, może doprowadzić do uruchomienia interwencji policji, która w porozumieniu z kuratorami sądowymi będzie mogła doprowadzić do zatrzymania sprawcy i postawienia go przed sądem.
Każda interwencja jest osobiście monitorowana przez pracującego w pogotowiu "Niebieska Linia" koordynatora nowej procedury.
Przeprowadzona przez Ministerstwo Sprawiedliwości na szeroką skalę akcja informacyjna o telefonie oraz procedurach przyniosła wymierne rezultaty. Z danych statystycznych gromadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości wynika, że porozumienie jest realizowane. Dla przykładu, w 2011 roku na 42 rozpoczęte interwencje 20 zostało zakończonych, a w toku 2012 roku wszczęto 21 interwencji i zakończono 22 (w tym pozostałość z poprzedniego okresu statystycznego).
Najczęściej zgłoszeń dokonywały osoby pokrzywdzone, co może świadczyć o wzroście świadomości o przysługujących im uprawnieniach. Zgłoszenia dotyczyły najczęściej przemocy psychicznej, a w dalszej kolejności - fizycznej. Osobami pokrzywdzonymi w przeważającej mierze były kobiety. Celem interwencji była głównie mobilizacja do działania, bądź poinformowanie właściwych służb.
Rezultatem wszystkich podjętych w omawianym okresie interwencji, a więc zarówno zakończonych, jak i niezakończonych do końca okresu sprawozdawczego, było m.in. złożenie przez kuratorów w 29 przypadkach wniosków o zarządzenie warunkowo zawieszonej wobec sprawcy kary pozbawienia wolności, w 13 przypadkach podjęcie przez sąd działań z urzędu. Na skutek wniosków kuratorów sądowych sądy zarządziły wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności w 13 przypadkach, w 2 przypadkach odwołały warunkowe przedterminowe zwolnienie. W 2012 roku liczba dotychczas odnotowanych (do końca października br.) interwencji jest co prawda niższa, tym niemniej z uwagi na okres pozostały do końca roku może ona ulec jeszcze zmianie.
Podejmowanie interwencji w ramach telefonu interwencyjno-informacyjnego, z samego założenia i celu porozumienia będącego podstawą jego uruchomienia, dotyczy wyłącznie ściśle określonych przypadków (tych, w których sprawca przemocy w rodzinie był już uprzednio skazany za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec członka rodziny) i skutkuje uruchomieniem opisanej wcześniej procedury postępowania funkcjonariuszy odpowiednich służb. Nie może też ujść uwadze, że każda z odnotowanych interwencji pozwoliła zapobiec potencjalnej tragedii, które niestety mimo licznych zabiegów służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie ciągle mają miejsce.
Należy jednak podkreślić, że w wyniku działania telefonu, a także zintensyfikowanej działalności edukacyjno-informacyjnej (np. opracowanie dla kuratorów sądowych odpowiednich formularzy wniosków), znacząco wzrosła liczba wniosków kuratorów sądowych do sądu w ramach opisanej powyżej szybkiej procedury wykonawcze.
W I półroczu kuratorzy złożyli 372 wnioski o zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawców przemocy w rodzinie, którzy w okresie próby ponownie dopuścili się aktów przemocy wobec osób najbliższych, z czego 200 zostało uwzględnionych przez sądy. W 2011 roku kuratorzy złożyli już 1152 wnioski, z czego z ponad 800 rozpoznanych w tym czasie sądy uwzględniły aż 575.
Fakt skierowania pomocy w ramach telefonu interwencyjno-informacyjnego do ściśle określonej kategorii pokrzywdzonych przemocą w rodzinie (pokrzywdzonych przez sprawców uprzednio skazanych) nie oznacza pozostawienia bez pomocy pozostałych osób pokrzywdzonych przez sprawców, którzy uprzednio nie byli skazani. Zaznaczenia wymaga, że Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" przyjmuje zgłoszenia we wszystkich przypadkach i w razie potrzeby inicjuje odpowiednie działania.
Warto podkreślić, że po podpisaniu porozumienia odnotowany został ogólny wzrost liczby połączeń pod numer 801-12-00-02 i tak np. w 2011 roku liczba zgłoszeń telefonicznych pod ten numer (13.695) wzrosła o niemal 10 proc. wobec liczby zgłoszeń w 2010 roku (12.376).
Blisko dwuletni okres obowiązywania porozumienia i procedur pozwolił na zdobycie doświadczenia odpowiednich służb, wypracowanie praktyki stosowania ww. dokumentów, ale również pozwolił na zweryfikowanie ich postanowień z praktycznymi możliwościami poszczególnych jednostek.
Ministerstwo Sprawiedliwości na podstawie informacji uzyskanych z zespołów kuratorskiej służby sądowej opracowało sprawozdanie z realizacji procedur, z którego jednoznacznie wynika, że są one realizowane. Ankieta stanowiąca podstawę jego sporządzenia pozwoliła również odnotować problemy, jakie pojawiły się w związku z realizacją procedur w praktyce, a które stanowić będą podstawę do dalszych prac nad procedurami, tak aby umożliwić jak najskuteczniejszą współpracę objętymi nimi służbami.
W 2011 r. sądy skazały ponad 13.000 sprawców przemocy w rodzinie, z czego wobec ponad 12.000 orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem. Z tego w ponad 7.000 przypadkach orzeczono dozór kuratora sądowego. Część skazanych sprawców przemocy w rodzinie, czy to pozostających na wolności w wyniku warunkowego zawieszenia wykonania kary, czy też z uwagi na przedterminowe zwolnienie z zakładu karnego, ponownie dokonuje aktów przemocy wobec swoich najbliższych.
- Należy zatem kontynuować działania mające na celu skuteczną reakcję na tego typu zjawiska - powiedział Jarosław Gowin.
UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść. (PAP)
kom/ aja/