MSZ: rozprawa ETPC ws. tajnych więzień CIA (komunikat)

03.12. Warszawa - MSZ informuje:

2 grudnia 2013 r. podczas rozprawy - która z inicjatywy Trybunału odbyła się przy drzwiach zamkniętych - rząd RP wysłuchał zeznań świadków powołanych przez Trybunał. - Pierwszy dzień obrad Europejskiego Trybunału Praw Człowieka nie wniósł nowych informacji do sprawy domniemanych tajnych więzień CIA w Polsce - ocenił podsekretarz stanu w MSZ Artur Nowak-Far po zakończeniu niejawnej rozprawy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w tym dniu.

Przedmiot obrad stanowił powtórzenie doniesień procesowych i publicznie dostępnych raportów. W związku z tym rząd nie miał zastrzeżeń, by strony odniosły się do tych zeznań podczas publicznej rozprawy w dniu 3 grudnia.

W trakcie rozprawy przy drzwiach zamkniętych rząd zaproponował sędziom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i pełnomocnikom skarżących zapoznanie się z dokumentem o klauzuli zastrzeżone, który został przygotowany przez Prokuraturę Apelacyjną w Krakowie w oparciu o akta jawne i niejawne postępowania przygotowawczego na potrzeby postępowania przed Trybunałem. Dokument przywieziony został do Trybunału przez specjalnego kuriera dyplomatycznego ad hoc. Liczy 21 stron i zawiera szczegółowe omówienie czynności krajowego śledztwa.

- Polska starała się zapoznać Trybunał z dokumentem przygotowanym przez prokuraturę w Krakowie. Zawiera on informację niejawną. Trybunał jednak nie zechciał skorzystać z tej oferty - zwrócił uwagę podsekretarz stanu w MSZ Artur Nowak Far. Rząd RP zauważył w związku z tym, że procedura postępowania przed Trybunałem nie zawiera przepisów dotyczących przekazywania i ochrony dokumentów niejawnych udostępnionych przez strony. Z tego względu zaproponował formułę, która pozwoliłaby Trybunałowi na zapoznanie się z materiałem i ocenę skuteczności przeprowadzonego śledztwa bez uszczerbku dla istotnej wartości, jaką jest tajemnica śledztwa gwarantująca, że zakończy się ono wymiernymi efektami.

W czasie rozprawy 3 grudnia rząd odpowiedział na wszystkie pytania Trybunału, zarówno te skierowane do stron przed rozprawą, jak również te, które zostały postawione w jej trakcie. Rząd podkreślił przedwczesność skarg w związku z prowadzonym przez Prokuraturę Apelacyjną postępowaniem przygotowawczym.

Ponadto zwrócono uwagę Trybunału na konieczność poszanowania zasady tajemnicy śledztwa. Takie podejście korespondowałoby z tym, że 2 grudnia Trybunał podczas rozprawy in camera uszanował potrzebę zachowania przez świadków w tajemnicy informacji na temat źródeł ich danych, mimo że postępowania które prowadzili toczyły się nie jako procedury dowodowe w sensie sądowym, ale jako niesformalizowane sprawdzenie faktów. W istocie były to działania przedprocesowe, które zmierzały do potwierdzenia udziału państw europejskich w programie CIA, nie zajmowały się badaniem konkretnych przypadków. Odmiennie w śledztwie krajowym chodzi o zebranie dowodów na wszystkie ujawnione przestępstwa i ustalenie konkretnych sprawców.

Ponadto rząd zwrócił uwagę, że w trakcie prac świadków nad ich raportami także nie ujawniano opinii publicznej bieżących ustaleń. W tym kontekście wyraźnie widać, że tym bardziej ujawnienie informacji ze śledztwa krajowego mogłoby wpływać negatywnie na osiągnięcie celów tego postępowania. Rząd uznał tym samym, iż obie skargi powinny zostać uznane za niedopuszczalne ze względu na konieczność poszanowania zasady subsydiarności, zgodnie z którą władze krajowe mają pierwszeństwo w przeprowadzeniu skutecznego śledztwa i naprawieniu ewentualnej szkody.

W ocenie rządu Trybunał, odmawiając wczoraj możliwości zaprezentowania przygotowanego dokumentu opisującego kalendarium i przebieg śledztwa w oparciu o materiały jawne i niejawne, istotnie utrudnił władzom krajowym wykazanie jego efektywności i rzetelności. Charakter tego dokumentu wymagał jednak stworzenia odpowiednich warunków do zapoznania się z nim przez Trybunał i pełnomocników skarżących. Takich warunków nie tworzy obowiązujący regulamin, który nie zawiera odpowiednich postanowień w zakresie przekazywania, przechowywania i udostępniania dokumentów niejawnych przekazywanych przez strony postępowania. Zdaniem rządu rozprawa przy drzwiach zamkniętych stanowiła idealną do tego sposobność. Z tego względu zaskakująca była decyzja Trybunału o odmowie zapoznania się z przedmiotowym dokumentem.

W imieniu polskiego rządu podczas rozpraw przemawiali wiceminister spraw zagranicznych ds. prawnych i traktatowych Artur Nowak-Far oraz zastępca prokuratora apelacyjnego w Krakowie, prokurator Janusz Śliwa. Towarzyszył im agent rządu polskiego w postępowaniu przed ETPCz Justyna Chrzanowska oraz jej zastępca Aleksandra Mężykowska.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść. (PAP)

kom/ aja/