Napiwki w podatkach

Z perspektywy pracownika otrzymującego napiwek zakładając, że napiwek trafia ostatecznie do pracownika, otrzymana kwota stanowi przychód, który powinien zostać ujęty w jego rozliczeniu podatku dochodowego. W zależności od formy zatrudnienia i rozliczenia z pracodawcą, może to być przychód ze stosunku pracy bądź przychód z innego źródła, który pracownik - chcąc działać oczywiście zgodnie z przepisami podatkowymi - powinien zadeklarować i zapłacić od tego podatek.

Dla pracodawcy istotnym jest również to jak dochodzi do podziału napiwków, pomiędzy pracowników. W zależności czy uczestniczy w tym podziale czy nie, może okazać się, że ciążą na nim obowiązki płatnika od przekazywanych pracownikom napiwków. W niedawnym wyroku NSA (II FSK 1747/10) sąd uznał, że nawet jeżeli napiwki są zbierane we wspólnej kasetce, a później rozdzielane pomiędzy pracowników zgodnie z przyjętymi zasadami powoduje to, że napiwek należy uznać za przychód ze stosunku pracy a na pracodawcach tym samym ciąży obowiązek płatnika. Stanowisko przedstawione przez NSA - a wcześniej przez Ministra Finansów - ma wyraźnie na celu uszczelnienie systemu ewidencji i poboru podatków od napiwków.

Z perspektywy przedsiębiorców prowadzących lokale gastronomiczne, należy także pamiętać, że w zależności od tego w jaki sposób przekazywany jest napiwek, jego przekazanie ma także określone konsekwencje na gruncie podatku VAT.

Dla celów VAT, należy rozdzielić dwa główne rodzaje napiwków - te których pobranie jest obowiązkowe, tj. są stałą bądź procentową opłatą za serwis doliczaną obligatoryjnie do każdego rachunku oraz te które są przekazywane dobrowolnie i uznaniowo przez klientów.

W pierwszym przypadku dla celów VAT napiwek traktowany jest jako usługa świadczona przez restauratora, a tym samym - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - otrzymanie napiwku powinno podlegać opodatkowaniu VAT. W takim przypadku, kwota napiwku musi pojawić się także na paragonie fiskalnym, bądź fakturze wystawianej przez restauratora. O ile w dalszym rozliczeniu napiwek taki przekazywany jest obsłudze, a właściciel nie weźmie na siebie ciężaru podatku VAT, kwota która trafi do pracownika będzie pomniejszona o wartość podatku VAT.

W drugim przypadku, tj. w sytuacji gdy napiwek jest zostawiany dobrowolnie, istnieją przesłanki, aby uznać, że żadna usługa nie została wyświadczona, a tym samym otrzymany napiwek nie podlega opodatkowaniu VAT. Przyjęcie takiego podejścia rozliczania napiwków pozwala uniknąć konieczności odprowadzenia podatku VAT od wartości napiwku, a tym samym dysponować większą kwotą do podziału pomiędzy pracowników.

  Organy podatkowe, są świadome, że napiwki wielokrotnie nie są uwzględniane w rozliczeniach podatkowych. W prawdzie kontrole przeprowadzane w lokalach gastronomicznych prowadzonych sezonowo - z czym będziemy mieli do czynienia podczas sezonu wiosenno-letniego - koncentrują się głównie na stosowaniu kas fiskalnych do ewidencjonowania sprzedaży, jednak dobrze jest ustalić wcześniej zasady rozliczania i tego przychodu, aby nie narazić siebie bądź pracowników na negatywne konsekwencje ze strony organów podatkowych.

Sławomir Dawidowicz
DLA Piper Wiater sp. k.