Nowe przepisy dot. zamówień publicznych do wiosny 2016 r. 

Nowa ustawa o systemie zamówień publicznych, która wdroży unijne regulacje upraszczające i uelastyczniające postępowania w zamówieniach i ich informatyzację powinna wejść w życie przed 18 kwietnia 2016 r. - mówi szefowa Urzędu Zamówień Publicznych Izabela Jakubowska.

Dyrektywy UE, o których mowa - tzw. nowa dyrektywa klasyczna, sektorowa i koncesyjna - weszły w życie w kwietniu 2014 r. Wprowadzają one istotne zmiany w kwestii udzielania zamówień publicznych i koncesji. Przewidują m.in. uelastycznienie, uproszczenie postępowania, większą innowacyjność i wydajność zamówień, oraz odciążenie wykonawców z części obowiązków. Ma to zostać osiągnięte przez wprowadzenie Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia, obowiązku elektronicznej komunikacji i wymiany informacji między wykonawcą a zamawiającym, wprowadzenie nowego trybu - partnerstwa innowacyjnego itp.

Ze względu na zakres zmian oraz potrzebę usprawnienia otoczenia instytucjonalnego, tj. instytucji kształtujących system zamówień publicznych, UZP zarekomendował powstanie nowej ustawy, zamiast kolejnej nowelizacji.

Jak poinformowała p.o. prezes Urzędu Zamówień Publicznych, w UZP prace nad jej projektem już trwają. - Zespół ds. Programowania Prac Rządu (ZPPR) na wniosek Prezesa UZP wpisał do wykazu prac rządu dwa projekty ustaw: o systemie zamówień publicznych (który będzie m.in. wdrażał postanowienia nowej dyrektywy klasycznej i sektorowej) oraz o udzielaniu koncesji. Oba projekty mają zostać przyjęte przez Radę Ministrów w III kwartale 2015 r. - powiedziała Jakubowska. Jak dodała, ponieważ nowe ustawy będą zawierać przepisy wdrażające nowe unijne prawo w zakresie udzielania zamówień i koncesji, powinny zostać uchwalone przed 18 kwietnia 2016 r.

Jej zdaniem ze względu na napięty harmonogram, ZPPR wyraził zgodę na zwolnienie UZP z przygotowania założeń do obu projektów, niemniej jednak ze względu na złożoność zagadnienia i jego wagę Zespół zalecił Urzędowi przedstawienie Komitetowi Stałemu Rady Ministrów tzw. informacji o koncepcji wdrożenia nowych dyrektyw.

- Taka informacja została przez Urząd przekazana, zgodnie z zaleceniem, w grudniu ubiegłego roku. Mam nadzieję, że na przełomie stycznia i lutego zostanie przyjęta przez Komitet Stały Rady Ministrów. Równolegle, aby dochować terminu przyjęcia nowych przepisów przez Radę Ministrów w III kwartale br., rozpoczęliśmy już prace nad opracowaniem projektu ustawy o systemie zamówień publicznych - poinformowała Jakubowska. Zapowiedziała również, że wstępny projekt powinien powstać pod koniec stycznia. Następnie, po uzgodnieniach wewnętrznych oraz akceptacji Oceny Skutków Regulacji przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów ma trafić do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych.

- Przy założeniu realnych terminów, wynikających z odrębnych przepisów, w tym odpowiedniego czasu na uzgodnienia z członkami poszczególnych komitetów oraz ze stroną społeczną, projekt o systemie zamówień publicznych powinien trafić na Radę Ministrów pod koniec sierpnia lub na początku września - oceniła Jakubowska. Zaznaczyła jednak, że w przypadku wydłużenia terminów na jakimkolwiek etapie, istnieje ryzyko opóźnienia prac nad ustawą. - Nie jest to dla nas komfortowa sytuacja, ale musimy brać pod uwagę różne ryzyka. Ze swojej strony zrobimy wszystko, aby dochować terminu wdrożenia dyrektyw. Ze wstępnego harmonogramu wynika, że jest to możliwe do zrealizowania - powiedziała p.o. prezes UZP.

Zapowiedziała, że nowa ustawa oprócz przepisów nowego unijnego prawa (obowiązkowych do wdrożenia), wprowadzi również wiele przepisów fakultatywnych, czyli takich, co do których swoboda decyzji pozostawiona jest państwom członkowskim. Wśród nich wymieniła m.in. zamówienia zastrzeżone dla określonej kategorii wykonawców (np. zatrudniających osoby niepełnosprawne), tryb negocjacji bez uprzedniej publikacji, ograniczenie stosowania kryterium cenowego, zastosowanie odwróconej procedury w przetargu nieograniczonym (gdzie najpierw jest badana oferta, a dopiero później zdolności podmiotu do uczestnictwa). W nowej ustawie mają się również znaleźć jako obowiązkowe niektóre fakultatywne w dyrektywach przesłanki wykluczenia, np. gdy wykonawca nie będzie przestrzegał obowiązków wynikających z prawa pracy, socjalnego, czy przepisów ochrony środowiska.

Jakubowska dodała, że dla poprawy efektywności systemu zamówień, UZP przewidział zmiany, które nie są regulowane dyrektywami m.in. w zakresie instytucjonalnym. Wśród nich najważniejsze - jej zdaniem - jest uporządkowanie kompetencji Prezesa UZP i Krajowej Izby Odwoławczej (KIO). Cel ten ma zostać osiągnięty przez ich rozdzielenie organizacyjne. Obecnie KIO jest organem odwoławczym w systemie środków ochrony prawnej, członkowie Izby są niezawiśli w orzekaniu, jednak to UZP zapewnia KIO obsługę organizacyjną, finansową i techniczną. - Chcemy, żeby KIO była całkowicie odrębną instytucją, z własnym biurem i budżetem. Ponadto planujemy wzmocnić profesjonalizm członków KIO i stworzyć mechanizmy awansu, również finansowego - powiedziała.

Inną istotną zmianą, postulowaną przez UZP, jest utworzenie wyspecjalizowanego sądu ds. zamówień publicznych. Takie rozwiązanie miałoby służyć ujednoliceniu orzecznictwa w tej dziedzinie oraz odciążeniu sądów okręgowych, które obecnie rozpatrują skargi stron na orzeczenia KIO. Zdaniem Jakubowskiej utworzenie wyspecjalizowanego sądu mogłoby również skrócić terminy rozpatrywania skarg. - Sędziowie sądów okręgowych orzekają w bardzo licznych sprawach cywilnych, co powoduje, że sprawy z zakresu zamówień publicznych, które są jednymi z wielu przez nich rozpatrywanych, nie zawsze są rozpatrywane w ustawowym, miesięcznym terminie - podkreśliła szefowa UZP.