Odejdziesz z pracy, nici z premii. Czy takie praktyki są legalne?
Coraz większa liczba pracodawców uzależnia wypłatę rocznej premii od tego, czy pracownik pozostanie w firmie do dnia jej wypłaty. Takie praktyki mogą skutecznie zniechęcać do odejścia z pracy, ale zdaniem prawników budzą wiele wątpliwości prawnych.
W wewnątrzfirmowych regulaminach coraz częściej pojawiają się zapisy mówiące, że pracownik może otrzymać premię za dany rok pod warunkiem, że w dniu wypłaty wciąż będzie zatrudniony w firmie.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Miał zrujnować rodzinną firmę, a teraz ma 120 salonów i podbija rynek w Polsce - Marcin Ochnik
Takie działania nie budziłyby kontrowersji, gdyby pieniądze były przelewane na konta pracowników np. 31 grudnia. Sęk w tym, że przedsiębiorstwa często wypłacają bonusy dopiero w marcu, kwietniu lub maju roku następnego.
Hipotetycznie mogłoby się więc okazać, że osoba, która zasłużyła na premię za 2023 r., może jej nie otrzymać, jeżeli opuści firmę w styczniu lub lutym 2024 r.
"Ryzykowne, ale nagminne"
"Zazwyczaj pracodawcy chcą podjąć decyzję, że warunkiem wypłaty premii jest pozostawanie pracownika w zatrudnieniu w dniu wypłaty premii. Jest to bardzo ryzykowne, ale nagminne" – mówi serwisowi Prawo.pl radca prawny Dr Iwona Jaroszewska-Ignatowska.
Ekspertka zwraca uwagę na orzeczenia Sądu Najwyższego, które podważają legalność takich działań. Już w 1991 r. w uchwale SN pojawiła się uwaga, że prawo do otrzymania premii jest następstwm rzetelnego wykonywania pracy w okresie rozliczeniowym. Jeżeli rozwiązanie umowy nastąpi po upłynięciu tego okresu, pracodawca nie ma prawa pozbawić pracownika premii.
Radca prawny Paweł Korus w rozmowie z prawo.pl wprowadza natomiast rozróżnienie, w zależności od charakteru premii. Jeżeli jest ona uzależniona od indywidualnych wyników pracownika, wprowadzenie wymogu zatrudnienia jest wbrew przepisom. Jeżeli premia dotyczy pracy zespołowej, można uzależnić jej wypłatę od pozostania w stosunku pracy do końca okresu, za który przyznawana jest premia.
"Jeżeli natomiast mamy do czynienia ze świadczeniem dodatkowym (nazwijmy go bonusem), który nie jest zależny od wyników pracy (ani indywidualnych ani zespołowych), można wprowadzić kryterium pozostawania w zatrudnieniu w dacie jego wypłaty (staje się wtedy świadczeniem lojalnościowym)" – tłumaczy Paweł Korus.
Za co firmy wypłacają premie?
W badaniu przeprowadzonym przez firmę Sedlak & Sedlak w IV kwartale 2021 okazało się, że firmy o kapitale zagranicznym częściej stosują cele ogólnofirmowe w przeciwieństwie do firm o kapitale polskim, które preferują cele indywidualne.
W firmach zatrudniających do 200 osób w przypadku specjalistów IT nie wykorzystuje się celów indywidualnych ilościowych. W większych firmach wskaźnik ten jest często stosowany. Specjaliści działu sprzedaży przeważnie premiowani są na podstawie celów ogólnofirmowych ilościowych oraz indywidualnych finansowych.
W firmach zagranicznych przeważały cele indywidualne finansowe, natomiast w polskich ogólnofirmowe ilościowe. Wraz ze wzrostem zatrudnienia można dostrzec stopniowe zwiększenie znaczenia celów zespołowych, które rzadko występują w małych firmach.