Odzyskanie VAT‑u za niezapłacone faktury

Podatnicy VAT mogą skorzystać z tzw. ulgi za złe długi, która polega na korekcie podstawy opodatkowania i podatku należnego z tytułu dostawy towarów i usług na terytorium kraju.

Ustawa o podatku od towarów i usług mówi:
_ Art. 89a. _ _ 1. Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona. _
_ 1a. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. _

Co należy rozumieć przez pojecie uprawdopodobnienia nieściągalności? Otóż za taką wierzytelność uważa się nieuregulowanie lub zbycie jej w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu płatności (dawniej, przed zmianami w ustawie było 180 dni). W takim wypadku można dokonać korekty deklaracji pomniejszając kwotę podatku należnego.

Aby skorzystać z takiej ulgi na dzień korekty wierzyciel oraz dłużnik muszą być czynnymi podatnikami VAT. W sytuacji, kiedy wierzyciel nie jest pewien, czy dłużnik jest zarejestrowany, jako podatnik VAT, może zwrócić się na piśmie do Naczelnika właściwego Urzędu Skarbowego z wnioskiem o potwierdzenie statusu prawno-podatkowego dłużnika. Nabywca w trakcie wykonywania usługi lub dostarczania towaru nie może też być w trakcie upadłości albo likwidacji. Jeżeli upadłość bądź likwidacja nastąpi po np. wykonaniu usługi nie ma to wpływu na skorzystanie z ulgi, jaką daje Ustawa z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług.

Sprzedawca towarów lub usług nie może także zbyć takiej wierzytelności. Nie może również istnieć pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem:
- powinowactwo,
- małżeństwo,
- pokrewieństwo,
- powiązania z tytułu przysposobienia, powiązania kapitałowe, wynikające ze stosunku pracy oraz majątkowe.

Od 2013 r. wierzyciel nie musi tak jak wcześniej zawiadamiać dłużnika o zamiarze dokonania korekty. Dawniej Podatnik VAT – wierzyciel – musiał wysłać do kontrahenta pismo z taką informacją i dopiero, gdy ten w ciągu 14 dni od otrzymania takiego powiadomienia nie uregulował całości kwoty wierzyciel mógł skorzystać z ulgi za tzw. złe długi. Od 2013r. wierzyciel nie musi też zawiadamiać dłużnika o tym, że takiej korekty dokonał. Zobowiązany jest natomiast do poinformowania organu podatkowego o dokonanej korekcie oraz wskazać kwotę korekty i podać dane dłużnika.

Nie można korzystać z ulgi na faktury, które były nieregulowane przez kilka lat. Wierzyciel musi pamiętać, że może dokonać takiej korekty tylko i wyłącznie w ciągu 2 lat, pamiętając, że liczy od końca roku, w którym została wystawiona faktura.

Przykład:
W styczniu 2013r. Pan Kowalski dostarczył towar lub wykonał jakąś usługę spółce „XXX” na kwotę 20.000 zł netto + VAT w wysokości 4600zł, którą to kwotę udokumentował wystawioną fakturą wystawioną 15 stycznia. Spółka „XXX” powinna uregulować płatność z tego tytułu 31 stycznia 2013r., co było określone na fakturze i umowie między tymi dwoma kontrahentami. Niestety nie zrobiła tego. Co może teraz zrobić Pan Kowalski? Otóż w dniu 30 czerwca 2013r. minie 150 dni od wyznaczonego terminu płatności i P. Kowalski może w tym momencie skorzystać z ulgi za złe długi aż do końca 2015r.

Jolanta Cholewa