Polska tonie w miodzie z Chin i Ukrainy. "Obroty spadły o 70 proc."

- Rynek jest dosłownie zawalony miodem. Moje pokolenie 50+ spłaciło już kredyty, więc jesteśmy w fazie przetrwania. Ale młodzi pszczelarze, którzy wzięli kredyty i żyli ze sprzedaży produktów pszczelich, mają teraz pełne magazyny, brak perspektyw na sprzedaż i długi wiszące nad głową - mówi WP Finanse, Michał Lewandowski, pszczelarz z województwa świętokrzyskiego.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Przedsiębiorca dodaje, że obroty jego kolegów z branży spadły o 60-70 proc. - Dochodzą do mnie głosy, że duża firma, która handluje miodem i sprzedaje go do marketów, sprowadziła 30 tirów miodu za 1 euro za kilogram. To mniej więcej trzyletni zapas - ocenia Lewandowski.

Nasz rozmówca wskazuje, że tego typu podmioty będą teraz dyktowały cenę na rynku. Pszczelarze, szczególnie ci z zobowiązaniami kredytowymi, będą natomiast zmuszeni sprzedawać miód poniżej kosztów produkcji.

Wykarmienie i opieka weterynaryjna nad jedną rodziną pszczół to koszt ok. 100 zł. Dostarcza ona średnio około 40-50 kg miodu. Przedsiębiorca, który chce żyć z takiego biznesu, musi przemieszczać się wraz z ulami. A do tych ostatnich trzeba dojechać, co generuje koszt paliwa, często do paliwożernych samochodów 4x4. Przy procesach takich jak dekrystalizacja dochodzi do tego koszt prądu.

- Minimalna cena miodu w hurcie powinna być na poziomie 17-18 zł za kilogram - szacuje Lewandowski.

Z kwestią sprowadzania do Polski taniego miodu z zagranicy polscy pszczelarze zmagają się od wielu miesięcy. Początek kryzysu zbiegł się w czasie z wybuchem pandemii Covid-19. Ceny miodu w skupie zaczęły błyskawicznie spadać.

Janusz Marzewski, starosta bartny Kurpiowskiego Bractwa Bartnego, mówi, że pamięta czasy, gdy kilogram miodu w hurcie kosztował 25 zł. Michał Lewandowski w rozmowie z money.pl przypominał, że w 2022 r. pszczelarz mógł dostać za kilogram 18 zł, rok temu już tylko 11 zł.

- Ceny w skupie potrafią sięgnąć poziomu 7 zł - dowodzi tymczasem Marzewski. - To zdecydowanie poniżej kosztu produkcji - podkreśla.

Branża apeluje do rządu o zmiany. Za czasów poprzedniego ministra rolnictwa Roberta Telusa udało się wynegocjować nowelizację prawa dot. znakowania miodu. Dotychczasowe przepisy mówiły, że miód wystarczy opisać jako "pochodzący z UE", "niepochodzący z UE" lub jako mieszankę miodów.

Od 18 kwietnia 2024 r. miód będzie oznaczony nazwą państwa pochodzenia, w którym miód został zebrany.

Marzewski wskazuje jednak, że pierwotne plany były inne. Producenci mieli umieszczać na opakowaniach informację o procentowym pochodzeniu miodu. W myśl nowych przepisów, teoretycznie, 90 proc. surowca mogłoby pochodzić z Chin lub Ukrainy, a 10 proc. z Polski. Informacja na etykiecie ograniczy się tymczasem wyłącznie do wskazania, że miód pochodzi z obu tych krajów.

- To uderzenie nie tylko w branżę, ale przede wszystkim w konsumentów. To oni powinni podejmować świadomą decyzję, jaki miód chcieliby kupić - mówi Marzewski.

Kurpiowskie Bractwo Bartne głośno mówi także o tym, by państwo przejęło na siebie koszt badań, które mogłyby odróżniać zafałszowany miód pochodzący z zagranicy od polskiego miodu.

Producenci miodu przedstawiają inne stanowisko. Ich zdaniem problemem jest to, że polscy pszczelarze produkują za mało miodu. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa raportował w 2022 r., że spożycie miodu w Polsce wyniosło 38 tys. ton, a pszczelarze zebrali w tym czasie 24 tys. ton.

- Już teraz w wielu rejonach kraju obserwujemy "przepszczelenie", a więc sytuację, gdy liczba pszczół jest zbyt duża jak na dostępną tam powierzchnię upraw niezbędnych do wytwarzania miodu. Zwiększenie liczby pasiek działających w Polsce nie rozwiązuje problemu - wyjaśniał w komunikacie Przemysław Rujna, sekretarz generalny Polskiej Izby Miodu.

Polska Izba Miodu Polska podkreśla też, że miód przed wjazdem do Polski przechodzi badania sanitarne i jakościowe. Są one przeprowadzane przez certyfikowanych audytorów. Jeżeli próbka nie spełni wymogów, nie zostanie wpuszczona do Unii Europejskiej.

- Importowany miód przechodzi szereg bardzo skomplikowanych badań i nie różni się jakością od miodu produkowanego przez polskie pszczoły - po przejściu wszystkich niezbędnych badań i kontroli jakościowych jest po prostu miodem, niezależnie od kraju jego pochodzenia - zapewnia Przemysław Rujna.

Polska Izba Miodu przypomina również, że miód trafia nie tylko do sklepów. Jest także wykorzystywany przy produkcji leków. A producenci tych ostatnich, zauważa PIM, nie mogą sobie pozwolić na używanie składników wątpliwej jakości.

- Miód, który trafia do Polski, jest opisywany na granicy kategorią "miód techniczny". Taki miód nie jest badany, w teorii nie nadaje się on do spożycia. Co dzieje się po przekroczeniu granicy? Tego już nikt nie kontroluje - oponuje Marzewski.

Pszczelarze mają zresztą do argumentacji PIM więcej zastrzeżeń. W Ostrołęce dołączyli do strajku rolników, pojawili się w biurze wojewody i złożyli petycję do Ministerstwa Rolnictwa.

- Zwracamy się o natychmiastowe działania ministra rolnictwa mające na celu powstrzymanie niszczenia małych rodzinnych gospodarstw pszczelarskich - cytował petycję serwis moja-ostroleka.pl.

- Nasze pszczelarstwo jest bardzo rozdrobnione. 99 proc. rynku to małe, amatorskie pasieki. Dla takich ludzi to zabawa, nie przeszkadza im, że będą dopłacać do wytworzenia miodu. W gorszej sytuacji są przedsiębiorcy, którzy postanowili zajmować się tym zawodowo - uważa Michał Lewandowski.

Adam Sieńko, dziennikarz WP Finanse