Pozwy zbiorowe: nowe, potężne narzędzie prawne

Pozwy zbiorowe są tam powszechnie wykorzystywane w walce przeciwko wielkim spółkom i instytucjom, np. z koncernami tytoniowymi (odszkodowania dla chorujących na skutek palenia tytoniu), czy też z firmami farmaceutycznymi (odszkodowania za szkody wskutek zażycia leków), ale nie tylko. Przez to nikt kto wyrządza szkodę, nie może czuć się bezkarny - tym bardziej biorąc pod uwagę wysokość zasądzanych w Stanach Zjednoczonych odszkodowań. Przykładem może być sprawa przeciwko producentowi środka farmaceutycznego mającego służyć w leczeniu reumatyzmu, który w ramach odszkodowania, wypłacił osobom poszkodowanym na skutek zażycia tego leku aż 4,85 mld dolarów.

Teraz i u nas otwiera się zupełnie nowy rozdział. Wprowadzenie pozwów zbiorowych to prawdziwa rewolucja, dzięki której będzie można łatwiej, taniej i co najważniejsze skuteczniej dochodzić roszczeń w sprawach, w których jednocześnie jest poszkodowanych wiele osób. Dzięki temu każdy, nawet drobny konsument, będzie mógł sprawniej walczyć w grupie o swoje prawa z nieuczciwym przedsiębiorcą. Siła tego narzędzia tkwi bowiem we wspólnym dochodzeniu praw przez grupę poszkodowanych osób. Dotąd w samotnej walce pojedyncza osoba, w gąszczu przepisów, stając przeciwko wielkim koncernom, korzystającym z profesjonalnej pomocy prawnej, często skazana była na porażkę, praktycznie była bez szans. Teraz, przy wykorzystaniu nowego instrumentu w postaci pozwu zbiorowego, obrona praw takich osób stanie się realna. Dzięki temu to nie osoby poszkodowane, ale przedsiębiorstwa, instytucje i inne podmioty naruszające prawa i wyrządzające szkody, zaczną obawiać się grożących im procesów. W grupie tkwi bowiem siła. Warto więc
przyjrzeć się temu narzędziu bliżej.

Wprowadzenie pozwu zbiorowego umożliwi dochodzenie podobnych roszczeń przez grupę osób w jednym postępowaniu sądowym. Istota pozwu zbiorowego polega bowiem na tym, że grupa składająca się z co najmniej 10 osób składa jeden wspólny pozew do sądu, pod warunkiem, że roszczenia tych osób są jednego rodzaju. Ponadto podstawę zgłaszanych roszczeń stanowić ma taka sama podstawa faktyczna lub istotne okoliczności faktyczne roszczeń mają być wspólne (takim roszczeniem będzie przykładowo żądanie zapłaty odszkodowania z tytułu szkody poniesionej przez kilka osób w tym samym wypadku komunikacyjnym). Oznacza to, że żądania zgłaszane w postępowaniu grupowym muszą być typowe dla wszystkich członków określonej grupy.

Możliwość prowadzenia sprawy w postępowaniu grupowym została przy tym zawężona do następujących spraw:

• o roszczenia o ochronę konsumentów,
  • z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny,
  • z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.

Mimo powyższych ograniczeń można wskazać szereg spraw, w których będzie można dochodzić roszczeń w postępowaniu grupowym. Przykładowo pozew zbiorowy będzie można złożyć w sprawie:

• o odszkodowania od firmy farmaceutycznej za szkody wywołane leczeniem tym samym medykamentem, czy też za korzystanie z innych tych samych produktów medycznych,
  • roszczeń przeciwko nieuczciwemu deweloperowi, od którego osoby wchodzące w skład grupy kupiły mieszkanie,
  • o odszkodowanie z tytułu szkód wywołanych przez szkodliwe oddziaływanie zakładu produkcyjnego, czy też zamieszkiwanie w okolicy lotniska, których doznały osoby zamieszkujące w jego strefie,
  • za szkody poniesione przez osoby na skutek skażenia środowiska, czy też nieprzestrzegania zasad ochrony środowiska,
  • o zapłatę przeciwko producentowi samochodów za wadliwe części w pojazdach,
  • roszczeń klientów banku mających problemy z korzystaniem ze swojego konta, czy karty kredytowej, czy też przeciwko bankowi, który narzuca nieuczciwe oprocentowanie kredytów,
  • roszczeń klientów zakładu ubezpieczeniowego, za szkody za nienależycie świadczone przez niego usługi,
  • przeciwko spółdzielni przez członków spółdzielni o zobowiązanie spółdzielni do zapewnienia właściwego dopływu ciepłej wody i utrzymanie jej właściwej temperatury oraz o ustalenie, że nie istnieją należności z tytułu opłat za okres niefunkcjonowania instalacji cieplnej.

To oczywiście tylko przykłady spraw, w których będzie można złożyć pozew zbiorowy. Wyliczenie wszystkich jest natomiast niemożliwe zważywszy, że w postępowaniu grupowym będą mogli dochodzić roszczeń poszkodowani przez jakikolwiek podmiot, z jakiejkolwiek branży, czy to producenta, usługodawcę, instytucję finansową, sieć handlową, firmę dużą lub małą. Mogą to być żądania konsumentów opiewające jednostkowo na stosunkowo niewielkie kwoty, ale też i sprawy o pokaźne odszkodowania, zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych. Co istotne w postępowaniu tym można dochodzić roszczeń zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych. Przy czym w przypadku roszczeń pieniężnych ich wysokość musi zostać ujednolicona w ramach grupy (określenie ryczałtowe), ewentualnie podgrupy, a gdyby nie udało się wypracować porozumienia w tym zakresie, można wspólnie wystąpić o ustalenie odpowiedzialności pozwanego.

O randze pozwów zbiorowych świadczy, że sprawy w postępowaniu grupowym należą do właściwości sądów okręgowych i zostaną rozpoznane przez trzech sędziów zawodowych. Na potrzeby rozpoznania spraw w tym postępowaniu wprowadzono specjalną procedurę, ustalono też sposób budowania grupy i przystępowania do grupy, a także funkcję reprezentanta grupy. Zmniejszona została też znacznie wysokość opłat sądowych.

Zaznaczyć należy, iż z praktycznego punktu widzenia istotne jest stworzenie mechanizmów umożliwiających poszkodowanym podjęcie czynności prowadzących do wystąpienia ze zbiorowym powództwem, w tym zwłaszcza utworzenie grupy opisanej w przepisach, powołanie reprezentanta grupy, określenie zasad ponoszenia wydatków związanych z pozwem zbiorowym itd. We współczesnej rzeczywistości tego typu mechanizmy zapewniają zwłaszcza dedykowane serwisy internetowe. W Polsce takie narzędzie udostępniać ma serwis tworzony pod adresem: www.pozwijgo.pl. Obecnie zawiera on podstawowe informacje o pozwach grupowych, jednak twórcy serwisu zapowiadają, iż wraz z wejściem w życie ustawy wprowadzającej te pozwy w ramach omawianego serwisu udostępniony zostanie system umożliwiający poszkodowanym porozumiewanie się, wymianę informacji i doświadczeń, tworzenie grup i zbiorowe dochodzenie wspólnych roszczeń.

Więcej na stronach serwisu *Pozwijgo.pl » *