Praca fizyczna czy umysłowa - obie ciężkie i nie dla każdego

Takie pytanie warto sobie zadać zanim wejdziemy na rynek pracy. Bo choć od lat pokutuje w naszym społeczeństwie obraz "fizola" z łopatą i w brudnym kombinezonie, który z trudem posługuje się ojczystym językiem i intelektualisty, w grubych okularach, który nie potrafi własnoręcznie powiesić obrazka, warto odrzucić uprzedzenia i świadomie przyjrzeć się obu charakterom pracy, by wybrać odpowiedni dla siebie.

Predyspozycje do pracy

Wiele osób wybiera przyszły zawód podążając za modą, a nie sytuacją na rynku pracy i tym co jest szczególnie istotne, czyli własnymi predyspozycjami. A szkoda, bo to one najlepiej "podpowiedzą" czy lepiej odnajdziemy się jako pracownicy fizyczni czy umysłowi.

- To mit, że do pracy fizycznej wystarczą mięśnie, a intelekt przydaje się tylko w pracy umysłowej. Myślenie niezbędne jest w każdej pracy. I właśnie to w jaki sposób myślimy, ma duży wpływ na rodzaj pracy, który będzie dla nas najbardziej odpowiedni - mówi psycholog i specjalistka ds. rynku pracy Renata Kaczyńska-Maciejowska. - Zdolności techniczne, umiejętność przeniesienia tego co mamy w głowie na konkretne rzeczy i talenty manualne, predestynują raczej do wybierania pracy fizycznej. Także cechy naszego charakteru np. szybkość działania, nastawianie na szybki i namacalny efekt, pragmatyczne podejście do świata i potrzeba wyładowania się w pracy, sprzyjają wybieraniu zajęć fizycznych. Do pracy umysłowej z kolei najlepiej nadają się osoby uzdolnione koncepcyjnie, które lubią operować danymi, analizować, wyciągać wnioski - dodaje psycholog.

Oczywiście istnieją osoby uzdolnione zarówno manualnie, jak i koncepcyjnie. Te, nie tylko mają wybór, ale też odnajdą się na wielu stanowiskach wymagających łączenia obu predyspozycji.

Jedna cięższa od drugiej

Przez lata praca fizyczna uważana była za jedyną prawdziwą pracę. Taką która dawała fizyczne efekty, a przede wszystkim wiązała się z dużym wysiłkiem fizycznym. Przez lata za normę uważano, że wracająca z biura żona podaje mężowi obiad. W końcu on męczył się cały dziań na budowie, a ona tylko liczyła cyferki. Świat się zmienił i praca umysłowa zyskała większe poważanie, a leniwe dzieci zmuszano do nauki strasząc perspektywą kopania rowów - jako mało poważanym zajęciem, do którego nie potrzeba myślenia i wiedzy, a tylko fizycznej siły.

Dziś dyskusja o tym, która praca jest cięższa trwa nadal. - Każdy charakter pracy wiąże się z innymi obciążeniami, przeciążeniami i innym rodzajem zmęczenia - mówi Renata Kaczyńska-Maciejowska. - W pracy fizycznej mamy do czynienia przede wszystkim ze zmęczeniem fizycznym, bólem mięśni, przeciążeniem kręgosłupa. O ile nasz organizm jest przyzwyczajony do takiego wysiłku, dobrze sobie z nim radzi. Gorzej gdy podejmujemy się pracy fizycznej dorywczo. Bo początki bywają trudne – trzeba przetrwać bóle nieprzyzwyczajonych do intensywnego wysiłku mięśni, zakwasy, może się nawet pojawić myśl, że ta praca jest zbyt męcząca i że jej nie podołamy - ostrzega Renata Kaczyńska-Maciejowska. - Jednak o ile nie mamy do czynienia z ekstremalnym wysiłkiem, np. częstym podnoszeniem zbyt ciężkich przedmiotów, praca fizyczna jest zdrowa dla naszego organizmu. Wszak wiele tzw. chorób cywilizacyjnych ma swe źródło w braku fizycznej aktywności. Ważne jednak by do takiego wysiłku odpowiednio się przygotować. Często lekceważone
szkolenia BHP powinny dać pracownikom wskazówki, jak pracować efektywnie, jednocześnie nie obciążając nadmiernie organizmu, czyli ergonomicznie - dodaje specjalistka ds rynku pracy.

Innego rodzaju zmęczenia doświadczają pracownicy umysłowi. Choć z pozoru nie wykonują ciężkiej pracy, często wracają do domów zupełnie wyczerpani. - W pracy umysłowej szczególnie męcząca jest ciągła koncentracja uwagi i poczucie odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Dodatkowo tempo pracy w dzisiejszych czasach jest ogromne. Często brakuje czasu na spokojną analizę informacji. O wielu kwestiach trzeba decydować natychmiast, w oparciu o błyskawicznie gromadzone dane, a co za tym idzie - nie zawsze rzetelne lub pełne. Stres i duże tempo, które wiążą się z taką pracą, powodują, że nasz umysł jest przepracowany, a my sami odczuwamy to niemal jak zmęczenie fizyczne - wyjaśnia psycholog.

Najważniejszy odpoczynek

Choć wielu z nas uważa, że wypoczynek to "złodziej czasu", który można poświęcić pracy, jest on niezbędnym elementem higieny psychicznej, zachowania równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym, a nawet warunkiem naszej wydajności i kreatywności w pracy. Aby jednak przyniósł pożądane efekty, wypoczynek musi być przemyślany i dopasowany do charakteru pracy.

- Inaczej powinny wypoczywać osoby pracujące fizycznie, a inaczej osoby pracujące umysłowo. W przypadku pracy fizycznej ważne jest przede wszystkim by dać odpocząć mięśniom. Jeśli mamy taką potrzebę możemy się zdrzemnąć, czy wybrać inną formę odprężenia dla ciała, na przykład masaż lub kąpiel z hydromasażem. Szybko zrelaksować się przy pracy pomaga też chwila zatrzymania i przyjrzenie się efektowi swojej pracy. To daje poczucie satysfakcji i zadowolenia. Działa to trochę tak, jak praca na działce czy w ogródku - wymaga fizycznego wysiłku, ale często traktujemy ten wysiłek jako relaks, bo satysfakcja z pracy jest ogromna - wyjaśnia Renata Kaczyńska-Maciejowska. - Z kolei pracownicy umysłowi powinni pozwolić odpocząć głowie, dotlenić się, zmusić do wysiłku mięśnie. Ruch, szczególnie na świeżym powietrzu, pozwala oderwać myśli od pracy, zrelaksować się po wysiłku intelektualnym - dodaje. - Bardzo pomocne w relaksie są takie aktywności, jak jazda na rowerze, rolkach czy pływanie. Jednocześnie praca umysłowa
często wiąże się z siedzeniem przez długi czas w jednej pozycji, ćwiczenia fizyczne pozwalają więc ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób przede wszystkim kręgosłupa - dodaje psycholog. - Warto też wielokrotnie w ciągu dnia pracy wstać z krzesła, przejść się, wykonać dyskretnie kilka prostych ćwiczeń izotonicznych, naprzemiennie napinając i rozluźniając kolejne partie mięśni, zwłaszcza mięśnie grzbietu, karku i ramion oraz nóg.

Efektywny płodozmian

Niektóre osoby są jakby stworzone do pracy fizycznej lub umysłowej, jednak większość z nas, mimo swoich predyspozycji, jest w stanie poradzić sobie w obu charakterach pracy. Warto o tym pamiętać, gdy po latach ślęczenia przed komputerem, mamy już serdecznie dość swojego zajęcia. - Płodozmian zawsze jest efektywny - podpowiada psycholog. - Jeśli więc mamy taką możliwość, umiejętności i kompetencje, co jakiś czas, choćby na chwilę, warto zmienić charakter pracy. Pozwala to wyrwać się z rutyny, uniknąć wypalenia zawodowego i nabrać nowych sił i chęci do pracy - dodaje.

AD/JK