Program Rodzina 500 plus. Mija pierwszy miesiąc działania
Minister rodziny, pracy i polityki społecznej ma dziś podsumować pierwszy miesiąc funkcjonowania programu "Rodzina 500" Plus. Głównym celem programu, który wszedł w życie 1 kwietnia tego roku jest poprawa sytuacji demograficznej Polski.
28.04.2016 | aktual.: 28.04.2016 14:30
Złożono już ponad 2 mln wniosków o świadczenia z programu 500 plus - poinformowała szefowa resortu rodziny Elżbieta Rafalska, która w czwartek podsumowała pierwszy miesiąc funkcjonowania programu. Jak dodała, najwyższe świadczenie adresowane do jednej rodziny to 6 tys. zł.
- To naprawdę imponujący rezultat - oceniła podczas konferencji prasowej Rafalska. - To ok. 75 proc. wniosków, na które liczymy - dodała. Według szacunków resortu uprawnionych do świadczenia jest 2,7 mln rodzin.
Poinformowała również, że ok. 1,5 mln to wnioski złożone w gminach, a 472 tys. złożono online, z tego 95 proc. za pośrednictwem bankowości elektronicznej. Jak powiedziała, w ostatnim czasie tempo składania wniosków drogą online nieco spadło - ta łatwo dostępna droga najchętniej wykorzystywana była w pierwszym okresie po uruchomieniu programu.
Rafalska odkreśliła, że dotychczas wydano już ponad 400 tys. decyzji o przyznaniu świadczenia i wypłacono już ponad 127 mln zł.
Minister zapewniła, że program jest na bieżąco monitorowany i rząd stara się od razu reagować na pojawiające się problemy. - Nie popadamy w samozadowolenie, wszystkie te kwestie, które mogą jawić się problemem, szczegółowo natychmiast analizujemy i monitorujemy - powiedziała.
Wiceminister rodziny Bartosz Marczuk poinformował, że resort podjął już starania, by zabezpieczyć pieniądze z programu 500 plus przed egzekucją komorniczą z konta bankowego. Jak zaznaczył, co do zasady środki te nie podlegają egzekucji komorniczej, jednak gdy wpłyną na konto mogą zostać zajęte, ponieważ komornik może nie wiedzieć, skąd pochodzą. - W związku z tym już trzy tygodnie temu podjęliśmy decyzję, że tę sprawę rozwiążemy sami. W porozumieniu ze Związkiem Banków Polskich i gminami doskonaliliśmy takiej operacji, że wszystkie banki w Polsce otrzymały od nas informację o tym, z jakich kont gminy wypłacają pieniądze, zobowiązaliśmy też wszystkie gminy w Polsce, żeby do tytułu przelewu wpisywały, że środki pochodzą z programu 500 plus - wyjaśnił.
- Ta koniunkcja tych dwóch rzeczy pozwala technicznie rozwiązać problem ewentualnej egzekucji pieniędzy z konta bankowego. W tej chwili jesteśmy na etapie wdrażania tego projektu w życie. Mamy deklarację od banków, że na przełomie kwietnia i maja ta kwestia zostanie załatwiona - dodał wiceminister.
Podobny zapis znalazł się w prezydenckim projekcie noweli Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, odnoszącego się do programu 500 plus. Jedna z projektowanych w nim zmian wyłącza te świadczenia spod egzekucji komorniczej prowadzonej z rachunku bankowego. Poza tym projekt ma wyraźnie wskazać, że świadczenie wychowawcze nie wpływa na zakres obowiązku alimentacyjnego i nie może być podstawą do obniżania alimentów na dziecko. Projekt trafił do Sejmu w zeszłym tygodniu. MRPiPS uznało to za przejaw troski prezydenta o właściwe wdrażanie programu.
Rafalska dodała, że najwięcej wniosków złożono w województwach mazowieckim, śląskim i wielkopolskim.
Poinformowała, że dotychczas najwyższe świadczenie adresowane do jednej rodziny wyniosło 6 tys. zł; są również rodziny, które dostają po 5-5,5 tys. zł. Jej zdaniem pokazuje to, że największymi beneficjentami programu są rodziny wielodzietne. Podkreśliła, że 500 plus to radykalna poprawa sytuacji materialnej tych rodzin.
Marczuk dodał, że ok. połowa pieniędzy z całego programu trafia do rodzin, które mieszczą się "w pierwszych trzech decylach dochodowych" - To świadczy o tym, jak ten program był niezwykle potrzebny. Będzie powodował fenomenalne obniżenie zagrożenia ubóstwem - ocenił.
Rafalska powiedziała, że program ma bardzo szerokie oddziaływanie, nie tylko jeśli chodzi o realną poprawę sytuacji materialnej rodzin. Jak wskazała, pojawiają się sygnały, że rodzice zaczynają bardziej interesować się dziećmi umieszczonymi w pieczy zastępczej. - Nie chcę powiedzieć, że głównie z powodu czynnika materialnego i proszę się nie obawiać, że z powodu 500 plus ktoś będzie zabierał dzieci z pieczy zastępczej, bo nie ma takiej możliwości - trzeba spełnić określone warunki. Jednak jest sytuacja, w której rodzice zaczynają się bardziej interesować dziećmi, co do których mieli ograniczone albo zabrane prawa rodzicielskie - mówiła.
Dodała, że znane są również sytuacje, podnoszenia pensji pracownikom w marketach - najczęściej kobietom, obawiając się o ich zatrudnienie. Jak oceniła jest to efekt zupełnie odwrotny niż ten, którego niektórzy się obawiali - nie dezaktywizacja zawodowa kobiet, ale wzrost wynagrodzeń i pewność zatrudnienia.
- Są też głosy, że po raz pierwszy Polacy będą mogli oszczędzać, bo 25 proc. rodzin deklaruje chęć zabezpieczania dzieci na przyszłość. Dotychczas oszczędności Polaków były niewielkie, bo z tych ograniczonych budżetów trudno było wykroić coś na zabezpieczenie przyszłości dzieci - mówiła.
Minister przypomniała, że przy ustalaniu dochodu uprawniającego do świadczenia na pierwsze dziecko brane są pod uwagę dochody z 2014 r. Jak wyjaśnił Marczuk, było to konieczne z tego względu, że gdy program wchodził w życie - 1 kwietnia - nie było możliwości by wziąć pod uwagę rok poprzedni, ponieważ nie było jeszcze rozliczeń podatkowych. Od przyszłego roku - jak podkreślił - będzie już brany pod uwagę dochód z roku poprzedniego, ponieważ co do zasady okres rozliczeniowy będzie trwał od 1 października do 30 września następnego roku. Jedynie pierwsza decyzja wydawana jest na okres dłuższy - od 1 kwietnia do 30 września 2017 r., aby nie było trzeba składać wniosków dwukrotnie w ciągu jednego roku.
Marczuk zaznaczył, że w tym roku 2014 r. jest rokiem bazowym, ale jeśli komuś zmieniła się sytuacja, np. podjął lub stracił pracę, musi to zaktualizować o dochód uzyskany lub utracony. Jak dodał, dochodem utraconym jest istotna zmiana sytuacji, ale nie jest nim np. obniżka pensji; natomiast alimenty czy świadczenia z funduszu alimentacyjnego, które otrzymywało się w 2014 r., ale w 2015 r. już nie, mogą stanowić dochód utracony.
Program "Rodzina 500 plus" ruszył 1 kwietnia. Zgodnie z jego zapisami świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł miesięcznie wypłacane jest na każde drugie i kolejne dziecko. W przypadku dochodu poniżej 800 zł netto na osobę, rodzina otrzyma wsparcie także na pierwsze dziecko. Dla rodzin wychowujących dziecko niepełnosprawne kryterium dochodowe wynosi 1200 zł.
