Rada podatkowa: za mało praw podatnika w założeniach Ordynacji podatkowej

Także szef MF Mateusz Szczurek zdecydowanie odpiera zarzuty rady.

W skład Rady Konsultacyjnej Prawa Podatkowego wchodzą doradcy podatkowi, przedstawiciele przedsiębiorców i świata nauki.

Zadaniem tego gremium przy resorcie finansów jest doradzanie ministrowi w sprawach regulowanych prawem podatkowym, a w szczególności wyrażanie opinii w sprawach przedstawianych Radzie przez ministra oraz przedstawianie własnych propozycji zmian przepisów prawa podatkowego.

Kierunkowe założenia nowej Ordynacji podatkowej przygotowała w marcu Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego. Niebawem mają one trafić do konsultacji. Rada uznała w swojej opinii, że założenia, oprócz zalet, mają też wady.

Według Rady mankamentem o fundamentalnym znaczeniu jest brak propozycji dotyczących realnych i efektywnych środków ochrony praw podatnika. "Wprawdzie Założenia są oparte na idei poszukiwania równowagi między prawami podatnika i prawami administracji podatkowej, zaś podmioty prawa podatkowego mają otrzymać rozmaite uprawnienia, to jednak o rzeczywistej realizacji tych uprawnień w konkretnej sprawie nadal będzie decydować silniejsza strona sporu - administracja podatkowa (a ostatecznie sądy)" - napisano. "Rada nie dostrzega w Założeniach nawet próby stworzenia dostatecznych, efektywnych środków ochrony praw podatnika" - dodano.

Rada wyraziła "dezaprobatę dla dalszego ograniczania praw podatnika zaproponowanego przez Komisję". Wskazała np. na rozszerzenie kompetencji organów w zakresie czynności sprawdzających w kontekście kontroli podatkowej, czy brak zabezpieczeń wymuszających respektowanie utrwalonej praktyki interpretacyjnej organów podatkowych (kontrolnych) w odniesieniu do zdarzeń przeszłych.

Rada odniosła się m.in. do pomysłu wprowadzenia do Ordynacji podatkowej tzw. klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. "Należy pamiętać, że klauzula powinna być tylko jednym z szeregu różnych środków prawnych zapobiegających nadużyciom prawa podatkowego. W żadnym razie klauzula antyabuzywna nie powinna być stosowana do usuwania luk w prawie" - podkreślono.

"Aby traktować ten zarzut jako zarzut o istotnym ciężarze, należało wskazać, jakie realne i efektywne środki ochrony praw podatnika powinny znaleźć się w przyszłej Ordynacji podatkowej. W opinii jednak nie zostało to wskazane" - powiedział PAP przewodniczący komisji kodyfikacyjnej prof. Leonard Etel. Według niego zawsze można mówić o tym, że środków ochrony podatników jest za mało, niemniej - jak podkreślił Etel - zagadnieniom tym została poświęcona cała pierwsza część założeń.

Profesor wskazał, że wśród regulacji tworzonych w interesie podatnika znalazło się m.in. przedłużenie terminu na złożenie odwołania od decyzji. "To bardzo prosty przykład przepisów służących ochronie praw podatników. Sformułowaliśmy też zasady ogólne korzystne dla podatników, np. in dubio pro tributario (zasada rozstrzygania sporów na korzyść podatników - PAP), którą rada bardzo pochwaliła. To mamy środki ochrony praw podatnika, czy nie?" - pytał Etel.

Zdaniem profesora sformułowany w opinii zarzut jest też bardzo ogólny, w związku z tym ciężko się do niego precyzyjnie odnieść. "Byłoby znacznie łatwiej, gdyby Rada wskazała konkretne braki, czego jednak nie uczyniła" - podsumował.

Także zdaniem ministra finansów Mateusza Szczurka nie można powiedzieć, iż w kierunkowych założeniach Ordynacji podatkowej interes podatnika nie jest chroniony. "To jest podstawowe założenie Ordynacji podatkowej, którą przygotowujemy. Podstawową ideą przyświecającą przygotowaniu tej Ordynacji jest znalezienie właściwego wyważenia, z jednej strony lepszej ochrony interesu poszczególnego pojedynczego podatnika, a z drugiej wyważenia interesu publicznego, a więc wszystkich pozostałych podatników, którzy finansują wszystko, co robi państwo. Interes tych dwóch stron, równie ważny w Konstytucji, musi być wyważony i jestem przekonany, że ten projekt taki właśnie będzie" - powiedział minister Szczurek PAP i IAR.

Zastrzegł, że ostateczna wersja założeń nie musi być identyczna z propozycjami już przygotowanymi. "Po to są konsultacje społeczne, aby ten projekt był jak najlepszy. Dlatego też niewłaściwe jest przygotowywanie Ordynacji podatkowej, która ma być z nami na dekady, w ekspresowym tempie" - dodał.