Sejm uchwalił nowelizację ws. ułatwień pozyskiwania metanu z kopalń oraz PIG

Za przyjęciem rządowego projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa z poprawkami klubu PiS m.in. ws. PIG, głosowało 420 posłów; jeden był przeciw. Wcześniej odrzucono poprawki, które m.in. usuwały z projektu zapisy dotyczące PIG - zgłoszone podczas wtorkowego posiedzenia Sejmu przez kluby PO i Kukiz'15.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, Prawa geologicznego i górniczego oraz niektórych innych ustaw wpłynął do Sejmu na początku listopada. Przewidywał przede wszystkim zapisy ułatwiające pozyskiwanie i zagospodarowanie metanu z likwidowanych kopalń węgla.

Projekt, który powstał w Ministerstwie Energii, uwzględniał, że prowadzone obecnie działania restrukturyzacyjne u większości przedsiębiorców górniczych zmierzają do nieodpłatnego zbywania zakładów górniczych bądź ich części do Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK). W większości przypadków wiąże się to z koniecznością wygaszenia udzielanych ich wcześniejszym właścicielom koncesji - z reguły dotyczących wydobywania węgla kamiennego wraz z metanem jako kopaliną towarzyszącą.

Takie kopalnie często mają zaawansowane systemy pozyskiwania i gospodarczego wykorzystywania metanu - do produkcji energii. W momencie wygaśnięcia koncesji na wydobycie węgla tracą równocześnie możliwość wydobywania metanu z pokładów węgla. W praktyce z powodu braku regulacji prawnych instalacje do odmetanowania są wówczas zamykane lub metan uwalniany jest wprost do atmosfery. Dotychczasowe przepisy nie dają możliwości wykorzystania metanu z likwidowanych zakładów górniczych bez uzyskania oddzielnej koncesji tzw. węglowodorowej.

W następstwie nowelizacji SRK nie będzie musiała mieć koncesji na pozyskiwanie metanu. Ułatwi to pozyskanie i zagospodarowanie tego gazu, który wydziela się także wtedy, gdy kopalnia nie wydobywa już węgla, zapewni bezpieczeństwo sąsiednich zakładów górniczych oraz bezpieczeństwo powszechne.

Podczas prac nad projektem w połączonych komisjach ds. energii i ochrony środowiska posłowie uznali wprowadzenie zmian, w części projektu dot. kwestii związanych z metanem, za potrzebne i zasadne. Dyskusje wzbudziły natomiast poprawki wprowadzone w komisjach przez posłów PiS m.in. dotyczące Państwowego Instytutu Geologicznego.

Przyjęta przez Sejm ustawa z tymi poprawkami zakłada bowiem dodanie do obecnego art. 163 Prawa geologicznego i górniczego (stanowiącego, że państwową służbę geologiczną pełni PIG) kilku ustępów zwiększających nadzór Ministerstwa Środowiska nad Instytutem. Zapisy te m.in. zmieniają zasady nadawania statutu Instytutu oraz powoływania jego rady naukowej, a także regulują kwestie związane z rozpoczętym konkursem na dyrektora tej placówki.

Nowelizacja wprowadza także zmianę Prawa ochrony środowiska i możliwości finansowania ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej szerszego zakresu zadań z dziedziny geologii niż wymienione tam obecnie - poprzez wprowadzenie zapisu o finansowaniu "potrzeb geologii na rzecz kraju". Wiceprzewodnicząca komisji środowiska Anna Paluch argumentowała, że zapis ten pozwoli na "usprawnienie pracy administracji geologicznej".

Posłowie opozycji, wśród nich Krzysztof Gadowski z PO, przyznawali, że być może poselskie poprawki do projektu ME w kwestiach dotyczących PIG i finansowania "potrzeb geologii" są słuszne, jednak zapisy mogą wykraczać poza tzw. pierwotne przedłożenie projektu i tym samym naruszać procedurę legislacyjną.

Zgodnie z pierwotnym projektem ME w nowelizacji zmieniono też tzw. nowelę węglowodorową w zakresie uszczegółowienia pojęcia robót prowadzonych w wyrobiskach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych w celach innych niż określone ustawą, w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych. Projekt wydłuża tu czas obowiązywania przepisów wykonawczych dotyczących rozróżnienia prac w tych zakładach - inaczej traktowanych przez Wyższy Urząd Górniczy.

Ponadto, nowelizacja wydłużyła okres obowiązywania przepisów wykonawczych dotyczących planów ruchu zakładów górniczych, które tracą moc z dniem 1 stycznia 2017 r - o rok. Ma to umożliwić ministrowi środowiska wydanie nowego rozporządzenia w tej sprawie.

W drugim czytaniu kluby PO i Kukiz'15 wnioskowały o skreślenie poprawki odnoszącej się do finansowania "potrzeb geologii na rzecz kraju" przez NFOŚiGW, a także poprawek dotyczących przepisów normujących nadzór nad służbą geologiczną. Za utrzymaniem tych poprawek opowiedziały się jednak przed trzecim czytaniem projektu połączone komisje.

W ustawie nie znalazła się ostatecznie poprawka zaproponowana przez klub Kukiz'15, która znosiła konieczność uzyskania decyzji środowiskowej dla zmian koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż, uzyskanych przed dniem wejścia w życie ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowiska - jeżeli zmiana koncesji dotyczyłaby wydłużenia terminu jej obowiązywania i jest uzasadniona racjonalną gospodarką złożem, a jednocześnie nie prowadziła do powiększenia obszaru górniczego objętego koncesją.