Senatorowie PO pracują nad przepisami dot. "martwych kont"

Senator powiedział PAP, że projektowane przepisy dotyczyłyby przypadków, gdy klient instytucji finansowej, np. banku, umiera, a na jego rachunku pozostają środki, o których spadkobiercy nie wiedzą i nie zgłaszają do nich swoich praw. Przepisy nakładałyby na banki obowiązek poszukiwania takich osób.

- Projekt ustawy roboczo nazwaliśmy "ustawą o martwych kontach". Naszym głównym celem jest zaspokojenie słusznych praw spadkobierców. W tej chwili jesteśmy na etapie konsultacji z resortami sprawiedliwości oraz finansów. Kilka dni temu mieliśmy spotkanie i zdecydowaliśmy o powołaniu specjalnego zespołu prawników, który dopracuje tę sprawę - powiedział Kleina.

- Chcemy, aby już na początku grudnia pojawiły się jakieś uzgodnienia, tezy do tego projektu - dodał.

Senator zaznaczył, że na obecnym etapie prac trudno ocenić, jak duże środki mogą znajdować się na "martwych kontach". - Może to jednak być nawet kilka miliardów złotych. To są pieniądze, które nie są wyłącznie z ostatnich lat. To są też środki, które mogą być jeszcze z czasów PRL-u - mówił.

Kleina tłumaczył, że senatorowie chcą zapisać w przepisach, iż bank widząc, że przez pewien czas (np. 5 lat) na danym koncie nie są wykonywane żadne transakcje (nie ma wpływów, ani żadne środki nie są z niego wypłacane), byłby zobowiązany do sprawdzenia właściciela takiego konta w centralnej bazie PESEL. Jeśli okazałoby się, że klient nie żyje, wtedy rozpoczynałyby się poszukiwania jego spadkobierców.

- Należy wypracować taki mechanizm, aby nie tworzyć kolejnego urzędu zajmującego się takimi poszukiwaniami - zaznaczył Kleina.

Dodał, że mógłby się tym zająć np. specjalny zespół przy Głównym Inspektorze Informacji Finansowej w resorcie finansów. Obecnie zbiera on informacje dotyczące znacznych przepływów finansowych, co ma zapobiec praniu "brudnych pieniędzy".

- nZdajemy sobie sprawę, że część właścicieli "martwych kont" nie ma spadkobierców, wówczas chcielibyśmy, aby te pieniądze były przeznaczane na cele społeczne - dodał Kleina.

Pomysł nowych przepisów chwali prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkiewicz. - Bankom zależy na wypracowaniu procedur regulujących zachowanie w przypadku śmierci posiadaczy rachunków. ZBP przedstawił Senatowi propozycję utworzenia centralnej informacji o rachunkach bankowych, polisach i rachunkach inwestycyjnych. Dzięki niej spadkobiercom byłoby łatwiej dowiedzieć się o środkach pozostawionych przez zmarłych - powiedział.

Zaznaczył jednak, że problem nie dotyczy jedynie banków, ale też innych instytucji finansowych, np. towarzystw funduszy inwestycyjnych czy biur maklerskich. Dlatego projektowane przepisy powinny być kompleksowe.

Pietraszkiewicz wziął też w obronę instytucje finansowe i wyjaśnił, że niepodejmowanie przez banki prób szukania spadkobierców nie jest ich złą wolą. - Banki dowiadują się o śmierci klienta zazwyczaj przez przypadek, np. kiedy otrzymają z poczty informację o zgonie adresata lub kiedy pojawiają się spadkobiercy z aktem zgonu. Najczęściej jednak banki po prostu nie wiedzą o śmierci posiadacza rachunku i nie dysponują narzędziami, które pozwalałyby to sprawdzić - powiedział.

Szef ZBP stwierdził, że dla banków pewnym sygnałem o zgonie klienta może być brak aktywności na rachunku przez dłuższy czas lub nieregulowanie zobowiązań kredytowych. - Samodzielnie jednak, bez dostępu do bazy PESEL, banki nie są w stanie ustalić, czy posiadacz rachunku zmarł. Z kolei ze względu na tajemnicę bankową bank nie może być stroną aktywnie poszukującą informacji o spadkobiercach - powiedział Pietraszkiewicz.

Podkreślił, że często zdarza się, iż klienci banków nie informują swoich rodzin gdzie i w jakiej wysokości zdeponowali swoje pieniądze. - Pomocne są więc dyspozycje klientów na wypadek śmierci. Bank może wówczas wypłacić pieniądze we wskazanych kwotach wskazanym osobom - dodał.

Pietraszkiewicz powiedział, że obecnie obowiązujące przepisy prawa bankowego nie regulują wprost wpływu śmierci klienta banku na zawarte przez niego umowy prowadzenia rachunku bankowego i tym samym nie nakazują bankom zachowania się w określony sposób w takim przypadku. - Nie ma dziś jednolitych procedur i z tego względu na rynku istnieją różne praktyki postępowania w sytuacji śmierci posiadacza rachunku - powiedział.

Zaznaczył, że żadna ze stosowanych praktyk nie jest sprzeczna z obowiązującym prawem. - Wszystkie one mieszczą się w ramach powszechnie obowiązujących regulacji, tak z obszaru prawa bankowego, prawa konsumenckiego, jak i powszechnego prawa cywilnego, w tym zwłaszcza prawa spadkowego oraz prawa zobowiązań.

Rafał Białkowski