Spór o podatek

W sytuacji wcześniejszego zakończenia umowy leasingu mamy do czynienia ze skróceniem jej okresu. Z prawnego, czy też gospodarczego punktu widzenia, sytuacja ta wydaje się dość przejrzysta i posiada uzasadnienie biznesowe. Niestety implikacje podatkowe w takiej sytuacji mogą wywrzeć negatywny wpływ na wynik transakcji i są kwestią, która niejednokrotnie była przedmiotem dyskusji podatników z władzami podatkowymi.

Umowa leasingu jest umową, dla której implikacje w zakresie podatku dochodowego zostały uregulowane w rozdziale 4a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawodawca przewidział tu specjalne konsekwencje podatkowe dla stron umowy leasingu, w tym uregulował implikacje związane ze sprzedażą przedmiotu umowy leasingu po zakończeniu podstawowego okresu umowy leasingu. W przypadku normalnego biegu umowy leasingu korzystający ma prawo na jej zakończenie (tj. po upływie podstawowego okresu umowy leasingu) nabyć przedmiot umowy leasingu po cenie nie niższej od hipotetycznej wartości netto dla leasingu operacyjnego i po cenie określonej w umowie sprzedaży dla leasingu finansowego. W konsekwencji, przepisy podatkowe warunkują możliwość sprzedaży przedmiotu umowy leasingu po preferencyjnej cenie, m.in. od upłynięcia podstawowego okresu umowy leasingu. Pewna wątpliwość pojawia się w sytuacji wcześniejszego zakończenia umowy leasingu, gdy następuje skrócenie podstawowego okresu umowy leasingu.

Pojęcie podstawowego okresu umowy leasingu zostało wyjaśnione w art. 17a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona. Niestety sposób interpretacji tejże definicji stał się podstawą sporu pomiędzy podatnikami i władzami podatkowymi. Stanowisko władz podatkowych nie było w tym zakresie jednolite. Niemniej minister finansów w piśmie zmieniającym interpretację indywidualną stwierdził, iż „art. 17a pkt 2 updop nie można interpretować w oderwaniu od pozostałych przepisów regulujących zasady opodatkowania stron leasingu. W sytuacji, gdy strony leasingu dokonają zmiany czasu trwania umowy leasingu należy zbadać, czy nowe warunki umowy spełniają kryteria wynikające z art. 17b updop lub art. 17f updop. Jeżeli po dokonaniu zmiany okresu trwania umowy leasingu umowa ta nadal spełnia warunki określone w art. 17b updop lub art. 17f updop, wówczas możliwe jest ustalenie dochodu ze sprzedaży przedmiotu
leasingu (środka trwałego)
, po upływie podstawowego okresu umowy, na podstawie przepisu art. 17c updop lub art. 17g updop”.

Kwestią kluczową jest zatem, by po dokonaniu zmiany okresu trwania umowy leasingu, umowa ta nadal spełniała wszystkie warunki określone w przepisach Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – odpowiednio dla leasingu operacyjnego lub leasingu finansowego. Tylko w takiej sytuacji możliwe będzie ustalenie dochodu ze sprzedaży przedmiotu leasingu na podstawie preferencyjnych przepisów. Zatem podatnik w sytuacji wcześniejszego zakończenia umowy leasingu operacyjnego musi pamiętać, aby okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej wcześniejszego rozwiązania wynosił co najmniej 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne lub 10 lat, jeżeli przedmiotem umowy są nieruchomości. Konieczności takiej nie będzie w przypadku skrócenia umowy leasingu finansowego, gdyż przepisy podatkowe nie zawierają regulacji co do minimalnej długości podstawowego okresu umowy.

Przepisy Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie regulują skutków podatkowych skrócenia umowy leasingu. Wprowadzają one natomiast zasadę, zgodnie z którą do opodatkowania stron umowy „leasingu” – nie spełniającej warunków określonych w przepisach ustawy dla leasingu tzw. operacyjnego lub finansowego – stosuje się przepisy ustawy dla umów najmu i dzierżawy. Co w praktyce oznacza, że wtedy, gdy władze podatkowe stwierdzają niespełnienie któregoś z warunków przewidzianych dla umowy leasingu – w przypadku skrócenia umowy „leasingu” istnieje obowiązek dokonania sprzedaży przedmiotu umowy po cenie rynkowej.

MONIKA ALBECKA
Autorka jest pracownikiem Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.